سخن گفتن در مسیر آزادی و اخلاص؛ مهمترین دلیل مانایی نهج‌البلاغه
گروه اجتماعی: علیقلی گفت: فصاحت و بلاغت، جامعیت کلام، حمایت از قشر ضعیف، سخن گفتن در مسیر آزادی و اخلاص از اهم عوامل مانایی نهج‌البلاغه است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از استان مرکزی، محمد مهدی علیقلی، پژوهشگر و مدرس نهج‌البلاغه در مراسم افتتاحیه اولین دوره تربیت مربی نهج‌البلاغه که در دبیرستان اطهر اراک برگزار شد، گفت: برای شناخت ابعاد مختلف این مصحف گرانقدر باید در چیستی، چرایی و چگونگی آن به تحقیق و واکاوی پرداخت تا به لایه‌های پنهان نهج‌البلاغه پی برد.
وی ادامه داد: در تمام امور زندگی و علوم باید به چگونگی و چرایی مسائل با جدیت پرداخت، نوجوانان و جوانان باید بدانند که در طول زندگی خود چرا باید با این کتاب ارزشی آشنا شوند و روش مطالعه درست نهج‌البلاغه را از حضور در محضر اساتید مجرب فرا گیرند، نهج‌البلاغه یک مجموعه برگزیده از خطبه‌ها، نامه‌ها، کلمات قصار، اندیشه‌های توحیدی، اجتماعی، تربیتی، اقتصادی و ... حضرت علی(ع) است که علامه سید‌رضی در سال 400 هجری به مدت 16 سال جمع‌آوری کرده است.
نهج‌البلاغه؛ کتابی جامع برای انسان‌های کمال‌طلب
وی نهج‌البلاغه را کتابی جامع برای انسان‌های آزاده و خواستار رشد و کمال خواند و اضافه کرد: بیش از یک هزار و سیصد و سی سال از زمان نگارش این کتاب گرانقدر می‌گذرد اما هنوز از شیوه نگارش این کتاب عنوان روشی بلاغی برای بیان سخنان زیبا استفاده می‌شود، نهج‌البلاغه تنها برای یک عصر و زمان خاص تدوین نشده و تمامی اعصار و جوامع غربی حتی غیر مسلمانان نیز می‌توانند از این کتاب در مسیر رشد وتعالی استفاده کنند.
علیقلی در ادامه به تشریح پیام نهج‌البلاغه پرداخت و اظهار کرد: امام علی(ع) در فرازی از این مصحف شریف می‌فرمایند: «ای انسان بهای تو بهشت است خود را به کمتر از بهشت نفروش»، مسلمان باهوش و پیرو واقعی دین مبین اسلام از این فرمایش در مسیر حرکتی خویش استفاده کرده و با شناخت زندگی، سبک و روش آن حضرت به رشد و کمال می‌رسد.
پی بردن به عمق نهج‌البلاغه نیاز مطالعه مکرر دارد
وی با اشاره به تألیف 40 هزار کتاب، مقاله و پایان‌نامه در خصوص نهج‌البلاغه، حضرت امیر(ع) و غدیر اظهار کرد: تألیف 6 هزار جلد کتاب و یک هزار پانصد پایان‌نامه در رابطه با مضامین بلند نهج‌البلاغه و ترجمه این مصحف شریف به 20 زبان زنده دنیا از جمله اقدامات خوبی است که در ترویج نهج‌البلاغه انجام شده، دانشمندان مسلمان در نظر داشته باشند که برای تحقیق در لایه‌های بسیار ژرف و عمیق آن باید بارها و بارها این کتاب را مطالعه کنند و از نویسندگانی همچون جرج جرداق دانشمند مسیحی که بیش از 200 بار نهج‌البلاغه را مطالعه کرده عقب نمانند.
علیقلی در ادامه سخنان خویش به نظر جرداق مسیحی که گفته؛ اگر دنیای غرب شخصیتی همچون علی(ع) داشت امروز در سراسر دنیا با برگزاری همایش‌ها، تأسیس آکادمی، پژوهشکده‌های مختلف به ارزیابی اندیشه‌های علی(ع) می‌پرداخت و راه نوینی را به بشریت نشان می‌داد تا مراحل زندگی خود را با اصول نهج‌البلاغه زینت بخشند اشاره کرد.
وی ضمن تأکید برلزوم برگزاری دوره‌های قرائت نهج‌البلاغه در محافل مختلف، اظهار کرد: علامه جوادی آملی برای شناساندن مبانی و مفاهیم نهج‌البلاغه دوره‌های متعددی برگزار کرده و همواره جوانان و نوجوانان را به قرائت چندین و چند باره این مصحف شریف ترغیب و تشویق می‌کند؛ بنابراین ما نیز باید در احیای قرائت این کتاب بسیار با ارزش همت کرده و قرائت روزانه آن را به نوجوانان و جوانان توصیه کنیم.
علیقلی در خصوص چرایی جاذبه‌های نهج‌البلاغه نیز گفت: شخصیت برجسته و ولای امیرالمؤمنین(ع) مهمترین دلیل جاودانگی نهج‌البلاغه است، فصاحت و بلاغت، جامعیت کلام، حمایت از قشر ضعیف در جای جای سخنان، سخن گفتن در مسیر آزادی و اخلاص از اهم عوامل مانایی این مصحف شریف است.
مدرس نهج‌البلاغه در ادامه سخنان خویش زندگانی مولا علی(ع) را به سه دوره 33 ساله همراه با رسول الله(ص)، 25 ساله خانه نشینی و 4 سال و 9 ماه حکومت آن حضرت تقسیم کرد و گفت: ایشان در زمان حیات نبی‌مکرم اسلام(ص) هیچ خطابه‌ای نخواندند و همواره از ولی‌امر خویش اطاعت می‌کردند؛ لذا 2 درصد مطالب عنوان شده توسط آن حضرت در دوران 25 سال خانه نشینی و 98 درصد در دوران حکومتی این امام همام بیان شده است.
مقدمات اولیه ورود به نهج‌البلاغه
علیقلی با اشاره به اینکه 75 درصد نهج‌البلاغه عموم فهم، 20 درصد تخصصی و 5 درصد سنگین است، در اختیار داشتن ترجمه مناسب از نهج‌البلاغه نظیر استاد ولی، علی شیروانی و آیت‌الله مکارم شیرازی، قرائت روزانه و مداوم این مصحف شریف، برقراری انس هرچه بیشتر، شرح کاملی از مضامین و مفاهیم را از جمله روش‌های درست و اصولی مطالعه نهج‌البلاغه عنوان کرد.
وی روش ترتیبی، تجزیه‌ای، موضوعی و سیر تاریخی را از جمله روش‌های تحقیق و پژوهش در حوزه نهج‌البلاغه بیان کرد و افزود: نگاه به این محصف شریف باید در قالب دو دیدگاه عمومی و تخصصی باشد؛ چراکه از آموزه‌های اخلاقی ایشان می‌توان در زندگی‌های فردی و اجتماعی استفاده کرد و از مباحث علمی‌تر نیز درحوزه سیاست و .. استفاده نمود؛ بنابراین با روش‌های علمی و کاربردی‌تر می‌توان از مضامین بسیار پرمغز نهج‌البلاغه استفاده کرد.
علیقلی در بخش تکمیلی سخنان خویش از پرداختن به دانش‌های بیرونی، ورودی و درونی نهج‌البلاغه به عنوان روش‌های علمی استفاده از نهج‌البلاغه یاد کرد و افزود: محققان در خصوص دانش‌های بیرونی باید تاریخ زندگانی ایشان، شناخت مؤلفان کلام علی(ع)، طراحی و ساختار شناسی، شناخت رابطه قرآن با نهج‌البلاغه، شناخت شبهات پیرامون این کتاب، روش‌شناسی، کتاب شناسی و روانشناسی شروح نهج‌البلاغه را مدنظر قرار دهند و در تمامی این زمینه‌ها تحقیقات لازم را به عمل آورند.
وی از شناخت منابع و اسناد نهج‌البلاغه، شناخت جغرافیای سخن، شناخت سبب صدور، شناخت تاریخ ایراد کلام، مخاطب شناسی، موضوع شناسی، هدف شناسی به عنوان دانش‌های ورودی به این کتاب ذکر کرد و گفت: شناخت متن، فهم متن، قواعد فهم متن همچون شناخت مفردات، شناخت اعراب، شناخت مرکبات، مجازها، جمع آوری قرینه‌ها، تشکیل خانواده حدیث، شناخت بلاغت کلام، توجه به سیره امام علی(ع) نیز از دانش‌های درونی نهج‌البلاغه است.
پژوهشگر نهج‌البلاغه در پایان، با بیان این مطلب که برگزاری دوره‌های آموزشی و تربیت مدرس نهج‌البلاغه بهترین فرصتی برای شناخت و استفاده از اندیشه‌های امام علی(ع) است، اظهار کرد: مسلمان باید همواره زیرکی و تیزبینی را سرلوحه امورات خویش قرار دهند و با حضور در کلاس‌های دینی با لایه‌های نهفته قرآن، نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه بیشتر آشنا شوند.
خبرنگار: مریم روشن
