امیر اسماعیل آذر، نویسنده، پژوهشگر حوزه ادبیات در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا) با بیان اینکه بزرگترین حسن غزلیات حافظ این است که در محضر خداوند است و به آیات و احادیث توجه ویژه دارد، عنوان کرد: از غزلیات حافظ این گونه برمیآید که در سرایش اشعارش آیات قرآنی را پیش چشم داشته و توجه تامی به استفاده از کلامالله داشته است.
اسماعیل آذر افزود: حافظ گاهی بیتی را به طور مستقل برای ترجمه آیهای از قرآن میآورد. به عنوان نمونه «گر رنج پیش آید و گر راحت ای حکیم/ نسبت مکن به غیر که اینها خدا کند» ترجمه مستقیم آیه «إِن تُصِبْهُمْ حَسَنَةٌ یَقُولُواْ هَـذِهِ مِنْ عِندِ اللّهِ وَإِن تُصِبْهُمْ سَیِّئَةٌ یَقُولُواْ هَـذِهِ مِنْ عِندِکَ قُلْ کُلًّ مِّنْ عِندِ اللّهِ فَمَا لِهَـؤُلاء الْقَوْمِ لاَ یَکَادُونَ یَفْقَهُونَ حَدِیثًا» است.
وی گفت: بیت «گرت هواست که معشوق نگسلد پیوند/ نگاهدار سر رشته تا نگه دارد» ترجمه آیه «أَوْفُوا بِعَهْدِی أُوفِ بِعَهْدِکمْ» است که پیمان مرا نگاه دارید تا پیمان شما را نگه دارم.
اسماعیل آذر افزود: حافظ در بیت «زآتش وادی ایمن نه منم خرم و بس/ موسی آنجا به امید قبسی میآید» به آیه «وَلَمَّا جَاء مُوسَى لِمِیقَاتِنَا وَکَلَّمَهُ رَبُّهُ قَالَ رَبِّ أَرِنِی أَنظُرْ إِلَیْکَ قَالَ لَن تَرَانِی وَلَـکِنِ انظُرْ إِلَى الْجَبَلِ فَإِنِ اسْتَقَرَّ مَکَانَهُ فَسَوْفَ تَرَانِی فَلَمَّا تَجَلَّى رَبُّهُ لِلْجَبَلِ جَعَلَهُ دَکًّا وَخَرَّ موسَى صَعِقًا فَلَمَّا أَفَاقَ قَالَ سُبْحَانَکَ تُبْتُ إِلَیْکَ وَأَنَاْ أَوَّلُ الْمُؤْمِنِینَ» اشاره دارد.
این پژوهشگر ادبی گفت: یکی از دلایل اصلی ماندگاری شعر حافظ همین اتصال آن به قرآن کریم است که به فرموده کلامالله آنچه نزد خداوند است بهتر و پایدارتر است.
وی افزود: به فرموده و اشاره خداوند هر اندیشهای که به الله متصل باشد برای همیشه باقی میماند و یکی از دلایل اصلی لسانالغیب بودن حافظ شیرازی نیز همین است که خود حافظ بارها اشاره کرده که «صبحخیزی و سلامتطلبی چون حافظ/ هر چه کردم همه از دولت قرآن کردم».