اجرای حدود الهی؛ راهکار بالا بردن امنیت اجتماعی/ نقش نماز و یاد خدا فراموش نشود

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) از لرستان، یکی از موضوعات مهمی که در قرآن به‌ آن‌ها اشاره شده و همه چیز زیر سایه آن قرار گرفته امنیت است، به‌طوری‌که در خداوند در آیات متعددی مانند آیه 126 سوره بقره، آیه 57 سوره قصص، آیه 112 سوره نحل، آیه 99 سوره یوسف و آیه‌های 18 و 37 سوره سبأ به انواع آن اشاره کرده است.

خداوند متعال در آیه 126 سوره بقره در رابطه با امنیت اجتماعی فرموده است: «وَإِذْ قَالَ إِبْرَاهِیمُ رَبِّ اجْعَلْ هََذَا بَلَدًا آمِنًا وَارْزُقْ أَهْلَهُ مِنَ الثَّمَرَاتِ مَنْ آمَنَ مِنْهُم بِاللّهِ وَالْیَوْمِ الآخِرِ قَالَ وَمَن کَفَرَ فَأُمَتِّعُهُ قَلِیلًا ثُمَّ أَضْطَرُّهُ إِلَى عَذَابِ النَّارِ وَبِئْسَ الْمَصِیرُ؛ و چون ابراهیم گفت پروردگارا این [سرزمین] را شهرى امن گردان و مردمش را هر کس از آنان که به خدا و روز بازپسین ایمان بیاورد از فرآورده‏‌ها روزى بخش فرمود و[لى] هر کس کفر بورزد اندکى برخوردارش مى‏‌کنم سپس او را با خوارى به‌سوى عذاب آتش [دوزخ] مى‏‌کشانم و چه بد سرانجامى است».
همچنین، در آیه 57 سوره قصص در این رابطه آمده است: «وَقَالُوا إِن نَّتَّبِعِ الْهُدَى مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَا أَوَلَمْ نُمَکِّن لَّهُمْ حَرَمًا آمِنًا یُجْبَى إِلَیْهِ ثَمَرَاتُ کُلِّ شَیْءٍ رِزْقًا مِن لَّدُنَّا وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لَا یَعْلَمُونَ؛ و گفتند اگر با تو از [نور] هدایت پیروى کنیم از سرزمین خود ربوده خواهیم شد آیا آنان را در حرمى امن جاى ندادیم که محصولات هر چیزى که رزقى از جانب ماست به‌سوى آن سرازیر مى‏‌شود ولى بیشترشان نمى‏‌دانند».
در آیه 112 سوره نحل نیز آمده است: «وَضَرَبَ اللّهُ مَثَلًا قَرْیَةً کَانَتْ آمِنَةً مُّطْمَئِنَّةً یَأْتِیهَا رِزْقُهَا رَغَدًا مِّن کُلِّ مَکَانٍ فَکَفَرَتْ بِأَنْعُمِ اللّهِ فَأَذَاقَهَا اللّهُ لِبَاسَ الْجُوعِ وَالْخَوْفِ بِمَا کَانُواْ یَصْنَعُونَ؛ و خدا شهرى را مثل زده است که امن و امان بود [و] روزیش از هر سو فراوان مى‏‌رسید پس [ساکنانش] نعمت‌هاى خدا را ناسپاسى کردند و خدا هم به سزاى آن‌چه انجام مى‏‌دادند طعم گرسنگى و هراس را به [مردم] آن چشانید».
همچنین خداوند متعال در آیه 99 سوره یوسف در این رابطه می‎فرماید: «فَلَمَّا دَخَلُواْ عَلَى یُوسُفَ آوَى إِلَیْهِ أَبَوَیْهِ وَقَالَ ادْخُلُواْ مِصْرَ إِن شَاء اللّهُ آمِنِینَ؛ پس چون بر یوسف وارد شدند پدر و مادر خود را در کنار خویش گرفت و گفت ان شاء الله با [امن و] امان داخل مصر شوید».
همچنین در آیه 37 سوره سبا آمده است: «وَمَا أَمْوَالُکُمْ وَلَا أَوْلَادُکُم بِالَّتِی تُقَرِّبُکُمْ عِندَنَا زُلْفَى إِلَّا مَنْ آمَنَ وَعَمِلَ صَالِحًا فَأُوْلَئِکَ لَهُمْ جَزَاء الضِّعْفِ بِمَا عَمِلُوا وَهُمْ فِی الْغُرُفَاتِ آمِنُونَ؛ و اموال و فرزندانتان چیزى نیست که شما را به پیشگاه ما نزدیک گرداند مگر کسانى‌که ایمان آورده و کار شایسته کرده باشند پس براى آنان دو برابر آنچه انجام داده‏‌اند پاداش است و آن‌ها در غرفه‏‌ها[ى بهشتى] آسوده خاطر خواهند بود».

آذر سپهوند، استاد دانشگاه‌های استان لرستان و کارشناس مذهبی، در گفت‌وگو با خبرنگار در رابطه با امنیت اجتماعی در قرآن کریم با بیان این‌که امنیت ابعاد مختلفی دارد، اظهار کرد: این ابعاد عبارتند از فردی و اجتماعی که شامل زمینه‌های مختلفی مانند امنیت علمی، اقتصادی، فرهنگی و... می‌شود.
وی با اشاره به این‌که خداوند در آیه 18 سوره مبارکه سبأ به امنیت در سفر اشاره کرده است، عنوان کرد: در این آیه به امنیت سفر اشاره شده است، یعنی علاوه‌بر لزوم داشتن امنیت در محل سکونت، هنگامی‌که به جایی می‌رویم و در حین سفر نیز امنیت لازم است.
این کارشناس مذهبی عنوان کرد: ما یک تعریف از جامعه اسلامی داریم که می‌گوید جامعه اسلامی جامعه‌ای است که در عین این‌که در اوج معنویات بالایی است و خیلی به معنویات، اخلاقیات و مسائل روحی می‌پردازد، بالاترین درجه اخلاقی و معنوی را دارد باید از نظر مادی نیز آبادترین جوامع باشد، یعنی اگر یکی از این‌ها حذف شود به‌عنوان مثال در جامعه اسلامی فقر، دزدی و امثال این کارها را داشته باشیم امنیت جامعه اسلامی به خطر می‌افتد.
وی ادامه داد: به گفته مقام معظم رهبری ما هیچ‌وقت ادعا نمی‌کنیم که اسلام کامل را پیاده می‌کنیم اما می‌گوییم در مسیر قرار گرفته‌ایم، حالا تا چه اندازه توانسته‌ایم احکام را پیاده کنیم خیلی مهم است بنابراین ما باید به ابعاد مختلفی که قرآن به آن اشاره کرده است توجه کنیم.
سپهوند با طرح این سؤال که چرا ما در یک جامعه اسلامی برای هر بخش یک ساختمان باید یک قفل تهیه کنیم؟ ادامه داد: مسائل ضد امنیتی مانند فقر و دزدی در جامعه وجود دارد که ما باید به آن‌ها توجه کرده و سعی کنیم آن‌ها را برطرف کنیم.
این کارشناس مذهبی افزود: عفاف و حجاب مسئله‌ای است که خیلی باید به آن توجه شود، چراکه خداوند در سوره‌های مختلف قرآن کریم به این بحث توجه ویژه نشان داده است و در سوره‌های نساء و نور به این بحث پرداخته شده است و در این زمینه در سوره نور ابتدا عفاف را به مردان توصیه می‌کند.
وی تصریح کرد: خداوند در پرداختن به بحث عفاف، امنیت را مدنظر دارد، چراکه این بحثی دوطرفه است، خیلی از اوقات خانم‌ها و آقایان این موضوع را فردی تلقی می‌کنند اما نمی‌دانند که این علاوه‌بر یک بحث فردی، بحثی خانوادگی، اجتماعی و ... است و خداوند در قرآن کریم عفاف را عاملی برای ایجاد امنیت برای جامعه و افراد بیان می‌کند و می‌گوید به دو دلیل در امن بودن از تعرض و آزار دیگران و معرفی شدن به‌عنوان فرد عفیف و پاکدامن در جامعه؛ عفاف را رعایت کنید.
سپهوند با اشاره به این‌که ما باید بدانیم که خداوند در قرآن کریم فقط امنیت را تعریف کرده و به‌صورت نظری به آن پرداخته است یا نه برای ما نیز راه‌کارهای عملی را ارائه داده است، اظهار کرد: از لحاظ نظری قرآن کاملاً به ما توضیح داده است که این‌ها امنیت هستند و راه‌کارهای عملی آن‌را نیز به ما گفته است که یکی از آن‌ها به یاد خداوند بودن است، که مصداق آن «الا بذکرالله تطمئن‌القلوب» است.
کارشناس مذهبی لرستان ادامه داد: الان زندگی ما به یک زندگی صنعتی تبدیل شده است، اگرچه بشر از نظر جسمانی به رفاه رسیده است اما باید ببینیم که از نظر روحی، اخلاقی و معنوی به آن ترقیات که باید رسیده‌ایم؟ با برعکس شده است.
وی افزود: خود قرآن می‌گوید به خاطر این‌که دغدغه‌های سرگرمی‌های روزمره را نداشته باشید و از شرک دور شوید راه‌کارش این است که یاد خدا باشید و نمادهای یاد خدا نماز، روزه، خمس، زکات و اعمالی از این دست است، در رابطه با نماز داریم که نماز فقر و فحشا را در جامعه از بین می‌برد این درحالی است که اگر فقر و فحشا در جامعه وجود داشته باشد امنیت نیز از بین می‌رود و به یاد خدا بودن انسان را از منکرات و فحشا دور می‌کند.
سپهوند با بیان این‌که ما باید به‌دنبال مفهوم آیات قرآن برویم نه این‌که قرآن را از روی انسان‌هایی که ادعای دینداری دارند بشناسیم، عنوان کرد: نامه‌ای که مقام معظم رهبری به جوانان اروپا نوشت نیز دقیقاً همین مضمون را داشت، ایشان در این نامه به جوانان توصیه کرده بودند که به سراغ اصل قرآن بروند، ما نیز باید اسلام را با خودش بشناسیم نه با کسی دیگر.
این کارشناس مذهبی لرستانی افزود: اگر می‌خواهیم خداوند را بشناسیم باید سخن خود خداوند که کلام او و قرآن صامت است را بشنویم.
وی بیان کرد: یکی دیگر از راه‌کارهای بالا بردن امنیت اجتماعی که در قرآن کریم به آن اشاره شده است اجرای حدود الهی است که در واقع نوعی تشویق یا تنبیه است.
سپهوند ادامه داد: خداوند انسان را تشویق می‌کند و پاداش می‌دهد و در عین حال نیز می‌گوید اگر کار زشتی و ناپسندی مانند دزدی و رشته از تو سر بزند حد و مجازاتی دارد.
این کارشناس مذهبی لرستان عنوان کرد: بحث امر به معروف و نهی از منکر در این‌جا قرار می‌گیرد بحث مهمی که امروزه در جامعه ما ترک شده است، این درحالی‌است که هدف امام حسین(ع) از قیامش اجرای امر به معروف و نهی از منکر بود، که در آن زمان منکر رفتار ظالمانه یزید حاکم بلاد اسلامی بود که در آن زمان همه گناه‌ها و ستم‌های فردی و اجتماعی بر مردم وارد می‌شد و امام حسین(ع) برای برقراری امنیت این کار را انجام داده است.
وی افزود: امنیت همه ابعاد زندگی انسان اعم‌از مال، جان، ناموس و آبرو فرد را در بر می‌گیرد و این درحالی است که امر به معروف و نهی از منکر یکی از وسایلی است که می‌تواند امنیت را در جامعه تأمین کند که متأسفانه امروز فراموش شده است که یکی از دلایل این فراموشی را می‌توان عدم شناخت درست از روش‌های امر به معروف و نهی از منکر دانست.
سپهوند با اشاره به این‌که برای اجرای حدود الهی راه‌ها متعددی وجود دارد، عنوان کرد: اگر حدود الهی در جامعه اجرا شود امنیت اجتماعی، فردی، جامعه و بین‌المللی برقرار می‌شود چراکه همه این‌ها به یکدیگر متصل هستند.
کارشناس مذهبی لرستان با طرح این سؤال که هدف از ایجاد امنیت اجتماعی در قرآن چه می‌تواند باشد، ادامه داد: هر جامعه‌ای برای پایگاه و خواستگاه اعتقادی خودش هدفی را دنبال می‌کند، در این میان قرآن‌کریم که مسئولیت تربیت انسان را به‌عنوان خلیفه و جانشین خداوند بر روی زمین برعهده دارد، برقراری امنیت اجتماعی را به‌عنوان وسیله‌ای بسیار اساسی و مهم در نظر قرار داده است و اهدافی را از امنیت دنبال می‌کند که در نهایت منجر به دستیابی به این غایت و هدف می‌شود.
وی عنوان کرد: یکی از اهداف قرآن محو کردن فتنه و آثار شرک است، که راه‌کارهای آن عبارتنداز توجه به عبادت و یاد خدا که در این میان نقش نماز در تأمین امنیت اجتماعی یک راهکار اساسی و مهم است.
سپهوند ادامه داد: ما در بسیاری از آیات قرآن داریم که می‌فرماید: ما انسان را خلق نکردیم مگر برای بندگی کردن، ما در لقای عبادت می‌توانیم به درجاتی از سعادت و رستگاری رسیده و به کرامت انسانی نائل آییم و انسان زمانی‌که بنده و عبد خوبی باشد می‌تواند به کرامت انسانی برسد.
این کارشناس مذهبی لرستان با اشاره به این‌که ما اسلام را این‌گونه تعریف می‌کنیم که «الاسلام هو التسلیم و تسلیم هو تصدیق»، اظهار کرد: شما اگر تصدیق کردید مسلمان هستید، البته بالاترین درجه اسلام توحید صفاتی است.
وی ادامه داد: ما در توحید ذاتی مسئله‌ای نداریم و همه می‌گوییم که خالق هستی خداوند است، ما انسان‌ها یا شرک در مالکیت داریم یا شرک در ولایت داریم یا شرک در صفات داریم، البته نوع شرک مسلمانان خفی است که از انواع شرک خطرناک‌تر است.
سپهوند با بیان این‌که اولین هدف بیان امنیت اجتماعی در قرآن دوری از فتنه و شرک است، عنوان کرد: اگر همه چیز را برای خداوند بدانیم توحید مالکیت است.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: شرک در ولایت خیلی دایره وسیعی دارد، یعنی ما باید تحت امر ولایت الهی باشیم و گوش و چشم و زبان و فکر ما نیز باید تحت ولایت الهی باشد.
وی با اشاره به این‌که صفات خداوند عین ذات اوست و یکی از انواع توحید، توحید صفاتی است که اعلاترین درجه توحیدی است، بیان کرد: خداوند می‌گوید برای دوری از انواع شرک امنیت اجتماعی را برقرار کنید، بنابراین امنیت اجتماعی به توحید درهمه ابعادش گره می‌خورد.
سپهوند با بیان این‌که بعد از امنیت اجتماعی، یکی از تعهدهای الهی اجرای عدالت است، عنوان کرد: عدالت از نظر لغوی یعنی هر چیزی سر جای خودش، و در اصطلاح یعنی هرکسی از حق و حقوق خودش برخوردار شود، که این حق می‌توان حق فرد، جامعه و مردم باشد که در فقه شیعه به این مسئله بسیار پرداخته شده است.
این کارشناس مذهبی لرستان ادامه داد: در بحث عدالت نیز بحث حکومت و امنیت اجتماعی مطرح می‌شود، عدالت باید دوطرفه باشد و حق حاکم و مردم و بالعکس رعایت شود و زمانی‌که عدالت برقرار شود امنیت اجتماعی برقرار می‌شود.
وی افزود: در قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) به بحث عدالت اجتماعی کهامنیت اجتماعی را به‌دنبال دارد سفارش بسیار شده است، به‌طوری‌که در آیه 130 و 195 سوره آل‌عمران و آیه 25 سوره حدید، آیه‌های 7 و 8 سوره مبارکه زلزال، آیه 8 سوره مائده، آیه 135 سوره نساء، 32 سوره زخرف، 39 سوره نجم، به عدالت اجتماعی اشاره شده است.
سپهوند با بیان این سؤال که چگونه می‌توانیم امنیت اجتماعی را در عدالت اجتماعی برقرار کنیم، عنوان کرد: راه‌حل عملی آن مشارکت مردم است، در این زمینه علاوه‌بر این‌که حکومت باید وظیفه خودش را انجام دهد مردم نیز باید در فعالیت‌های اجتماعی مشارکت داشته باشند که بتوان امنیت اجتماعی را برقرار کرد.