«حکایت فین...» روایتی تأثیرگذار از منظری نو به شهادت امیرکبیر با چاشنی طنز
گروه هنر: «خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از زندگی و قتل میرزا تقی‌خان فراهانی» به کارگردانی علی رفیعی که یک درام جدی و تأثیرگذار است در تالار وحدت به اجرا در می‌آید، همچنین «حکایت فین...» نیز روایتی دیگر است که به شهادت امیرکبیر با چاشنی طنز می‌پردازد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) دو سالن نمایشی پایتخت یعنی تالار وحدت و تئاتر باران این شب‌ها میزبان اجرای دو نمایش با موضوعی واحد یعنی روزگار و روایت نحوه شهادت میرزا تقی خان فراهانی، صدراعظم دربار ناصری هستند که البته «خاطرات و کابوس‌های یک جامه‌دار از زندگی و قتل میرزا تقی‌خان فراهانی» به کارگردانی علی رفیعی در تالار وحدت یک درام جدی و تأثیرگذار است و «حکایت فین به روایت جن جین» به کارگردانی ابوالفضل حاج‌علیخانی در تئاتر باران، زبانی طنز و ایجاد موقعیت‌های کمدی را برای روایت این برهه از تاریخ ایران انتخاب کرده است.به طور قطع آنچه که علی رفیعی اکنون بر روی صحنه تالار وحدت آن را روایت می‌کند همچون کارهای پیشین و تاریخی او و به ویژه اثری با نام «شکار روباه» که به زندگی سرسلسله قاجار «آغامحمدخان قاجار» اختصاص داشت اثری فاخر و تأثیرگذار و قابل تحسین است، اما منظور از این یادداشت، پرداختن به نمایش «حکایت فین...» در تئاتر باران است که با وجود ویژگی‌های منحصر به فردی که در زمینه روایت شاهد آن هستیم و ساختار روایی آن برپایه گونه‌های نمایشی ایرانی است شاید کمتر مورد توجه قرار گیرد، هر چند که از زمان آغاز اجرای این نمایش استقبال خوبی از سوی مخاطبان نسبت به آن صورت گرفته است.
«حکایت فین...» با فضاسازی مطلوب خود و بهره‌گیری از یک ایده ناب یعنی روایت روزگار و مقطع به قتل رسیدن امیرکبیر از زبان اجنه‌ای که در حمام فین مسکن دارند، توانسته است اقوال تاریخی در شرح این واقعه اسف‌بار را از زبان موجوداتی نامتعارف که زندگی شبیه به انسان‌ها دارند روایت کند و ظرفیتی مناسب ایجاد کند که این خود به وقوع موقعیت‌های خنده‌دار و مضحک که البته سرآخر بازگشتی به اندیشه و خرد مخاطب دارد منتهی خواهد شد.
براساس یک باور قدیمی و البته حقیقی، اجنه در سردابه‌های نمور و حمام‌های قدیمی سکنی دارند؛ آنها نیز همچون انسان دنیایی خاص خود را دارند، در آنها نیز مرگ و میر، درد و الم، خوشی و شادمانی هست و نسبت به پدیده‌های پیرامون خود واکنش‌هایی مشابه انسان از خود بروز می‌دهند و تنها مزیتی که برای آنها مفروض است اینکه به شکل عادی قابل رؤیت نیستند و البته عمری غیرعادی و غیرمعمول نسبت به انسان دارند؛ قطعاً با چنین میزان ادراک و احساساتی، آن دسته از این اجنه که در حمام فین حضور دارند قادر به ارائه روایتی واقعی از ماجرای شهادت امیرکبیر خواهند بود.
مواجهه اجنه درون حمام فین کاشان با انسان‌هایی که به عنوان نگهبان و یا بازدیدکننده و سایر مردمی که به بهانه‌های مختلف در این بنای تاریخی که اکنون تبدیل به یک موزه شده است، ظرفیت بالایی برای به وجود آوردن موقعیت‌های کمیک در نمایشی با نام «حکایت فین به روایت جن جین» فراهم آورده و اینکه آنها از مقطعی از نمایش تصمیم به بازگویی آنچه در خاطر و ذهن براساس شرح این واقعه ثبت کرده‌اند به شکل تصویری دارند.
در حقیقت نویسنده و کارگردان نمایش با استفاده از موثق‌ترین روایات تاریخی از ماجرای قتل امیرکبیر که شاید بارها و بارها آن را شنیده و یا با رجوع به مکتوبات تاریخی آن را خوانده‌ایم و نقل آن از زبان اجنه ساکن در حمام فین، سعی در تنوع زوایه دید و غیرتکراری شدن این روایت تاریخی دارد.
قائل بودن نویسنده و طراح و کارگردان این نمایش به استفاده از شیوه‌های نمایشی ایرانی و استفاده از گونه‌های معمول و متداول نمایش ایرانی که البته این روزها کمتر شاهد استفاده از این فرم و ساختار در آثار نمایشی حتی ایرانی هستیم یکی دیگر از ویژگی‌های «حمام فین...» است و باید گفت استفاده درست از این قابلیت‌های موجود در نمایش، موجب تنوع و طراوت مطلوب آن شده است، به شکلی که ریتم نمایش همچنان تا پایان آن حفظ می‌شود.
«حمام فین...» نمونه‌ای استاندارد از ارائه یک تئاتر با مؤلفه‌های نمایش ایرانی است و توجه به این نکته که می‌توان از این عناصر و مؤلفه‌ها که هر بار صحبت از آنها می‌شود فوراً اذهان به صورتی از نمایش لوده و موقعیت‌های سخیف نمایشی که تنها خروجی آن خنداندن مخاطب است معطوف می‌شود در راهی درست و رسیدن به نتیجه‌ای قابل قبول و روشنگری مخاطب در مواجهه با برشی از تاریخ استفاده کرد.
ایجاد موقعیت‌های طنز نمایشی مزیت اصلی «حمام فین...» است، در شرایطی که مخاطب منزجر و دل آزار از روایت خشک و غیرمنعطف تاریخ است، این نمایش با فرض اینکه باید تماشاگر را علاوه بر مواجهه با روایت به شکلی مفرط خنداند سعی در همراهی پویا و مؤثر مخاطب با خود تا آخر دارد و از این رهگذر به هجو مناسبات رایج در دربار ناصری و زمینه‌سازی درباریان برای متقاعد ساختن شاه قاجار به منظور صدور فرمان قتل امیرکبیر دارد.
یادآور می‌شود، نمایش «حکایت فین به روایت جن جین» به نویسندگی و کارگردانی ابوالفضل حاج‌علیخانی و تهیه‌کنندگی امیرحسین شفیعی هر شب به غیر از شنبه‌ها ساعت 20 در تئاتر باران به روی صحنه می‌رود.
