حضرت علی(ع)؛ اولین خوشنویس قرآن/ کلمات قرآنی اساس هنر نقاشی‌خط هستند
گروه هنر: یک هنرمند خوشنویس گفت: درباره ارتباط خوشنویسی با کلام وحی همین اندازه باید گفت که اولین کاتبان وحی که حضرت علی (ع) والاترین جایگاه را در میان آنها داراست، قرآن را با خط خوش کتابت می‌کردند.
ابوالفضل شاهی، هنرمند خوشنویس و نقاشی‌خط در گفتوگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا) درباره ویژگی‌های هنر نقاشی‌خط چنین توضیح داد: من بیش از آنکه خودم را خوشنویس بدانم، یک هنرمند نقاشی‌خط هستم، هر چند در خط نستعلیق هم از تبحر لازم بهره برده‌ام، اما گرایش و علاقه خودم معطوف به نقاشی‌خط می‌شود. با این توضیح ورودی مختصر به هنر زیبایی نقاشی‌خط می‌کنم.
وی افزود: اگر بخواهیم ریشه‌های تاریخی نقاشی‌خط را مد نظر قرار دهیم باید به دوران قاجار باز گردیم و نمونه‌هایی از این هنر را در سیاه‌مشق‌ها جستجو کنیم. مثال روشن در این زمینه سیاه‌مشق‌های «میرزا غلامرضا» است که به نوعی در آن نقاشی‌خط به شکلی مورد توجه قرار گرفته، اما به تعریف مدرن و امروزی، نقاشی‌خط از دهه 30 و 40 مد نظر هنرمندانی چون «عربشاهی» قرار گرفت. در این زمان نقاشی‌خط به نوعی از خوشنویسی جدا شد.
این هنرمند در پاسخ به این سؤال که چه احساس نیازی شد که هنرمندان، این شکل از هنر را (نقاشی‌خط) به وجود آوردند؟ گفت: درباره چرایی این امر نمی‌توان به طور دقیق اظهار نظر کرد، همان گونه که درباره دیگر هنرها نیز اظهار نظر قاطعی انجام داد، اما به طور کلی همیشه هنرمند به دنبال خلق اشکال نو از هنر است. در نقاشی‌خط نیز وضعیت به این صورت بود و هنرمندان دیدند که جدای از خط قادر هستند به خوشنویسی نگاهی فرمی داشته باشند. همین عامل در ادامه راه، رنگ را وارد نقاشی‌خط کرد و حاصل آن شد که امروز ما در این عرصه شاهدش هستیم.
شاهی ادامه داد: من می‌خواهم نکته‌ای را بیان کنم که به نوعی تکمیل کننده توضیحات فوق است. آن هم اینکه بیش از اینکه خوشنویسان عاملی باشند در جهت خلق نقاشی‌خط؛ نقاشان در این حوزه ایفای نقش کرده‌اند. دلیلم نیز این است که در این هنر، خط، خوشنویسی نمی‌شود بلکه نقاشی می‌شود، البته بحث رنگ‌ها هم عامل مهم دیگری است که به رشد نقاشی‌خط کمک شایان توجهی کرد.
جایگاه قرآن کریم در هنر نقاشی‌خط
وی در پاسخ به سؤالی دیگر مبنی بر اینکه چرا در نقاشی‌خط همانند خوشنویسی، موضوع اصلی آموزه‌های قرآنی و اسلامی است؟ تاکید کرد: با توجه به ارتباطی که بین خوشنویسی و نقاشی‌خط وجود دارد، پایه و اساس این هنر هم روی کلمات قرآنی است، البته اگر بخواهیم ریشه‌های این گرایش را مد نظر قرار دهیم باید رجعتی به کتیبه‌هایی که در اماکن تاریخی و مساجد وجود دارد داشته باشیم. در این کتیبه‌ها خطوط بیشتر به صورت نقاشی، تصویرگر آیات قرآن هستند. مطلب دیگر اینکه استاد و پیشرو خوشنویسان امیر مومنان، حضرت علی (ع) است که به عنوان یک خوشنویس کتابت قرآن را هم انجام می‌داد. این مسئله به نوعی در هنر خوشنویسی طی قرن‌ها سبب شد تا ارتباط قرآن و خوشنویسی ابدی شود.
شاهی در پایان این گفتوگو با بیان اینکه از ابتدای سال 80 به نقاشی‌خط توجه ویژه شده است، بیان کرد: تا قبل از آغاز دهه هشتاد، نقاشی‌خط به شدت مهجور بود، اما خوشبختانه بعد از دهه 80 نگاه به این هنر شکلی جدی به خود گرفت و امروزه شاهد نمایشگاه‌های مختلف در این حوزه هستیم، هر چند اگر حمایت و تبلیغات از نقاشی‌خط بیشتر شود دستاوردها نیز افزایش خواهد یافت.
