«مهد مسجد» با توجه به بایسته‌های آن به فرصت تبدیل میشود
گروه جامعه: در شرایطی که نیروهای مردمی برای آموزش کودکان در مساجد پای کار آمده‌اند، ضروری است زمینه‌های حمایتی گسترده‌تری نیز از سوی مسئولان شکل گیرد تا نه تنها شاهد آموزش صحیح‌تر فرزندان باشیم بلکه ارتباطی که میان جوانان فردای جامعه با مساجد شکل می‌گیرد در شأن نظام اسلامی باشد.
در این راستا به سراغ کارشناسان و مجریان طرح مهدهای مساجد رفتیم تا با فراز و فرودهایی که مهدهای مساجد با آن مواجه هستند آشنا شویم.
مینو اصلانی، رئیس بسیج جامعه زنان کشور، هدف از برپایی مهدهای کودک در مساجد را تربیت کودک طراز انقلاب اسلامی برشمرد و گفت: در این مهدها مباحث قرآنی در قالب شعر، داستان و آموزش دنبال میشود. همچنین اقتصاد مقاومتی به زبانی کودکانه تبدیل و برای کودکان بازگو میشود.
وی پیگیری مناسبت‌های ملی همچون دهه فجر، هفته دفاع مقدس، هفته بسیج، آزادسازی خرمشهر و ... را از دیگر برنامه‌های اجرایی در مهدهای کودکی که از سوی این نهاد در مساجد برپا میشود خواند و گفت: کودک طراز انقلاب اسلامی همراه با ارزش‌های انقلابی در پناه مسجد رشد می‌کند و اعتقادات و باورهای وی در این مکان روحانی تقویت میشود.
اصلانی به استفاده از آخرین روش‌های علمی که مغایرتی با سیاست‌های دینی و انقلابی نداشته باشد اشاره و عنوان کرد: توانمندسازی مربیان به صورت مداوم در دستور کار قرار دارد و به صوت مجازی و حضوری به بازآموزی مربیان اقدام می‌کنیم.
رئیس بسیج جامعه زنان کشور یکی از ویژگی‌های مهدهای کودک بسیج در مساجد را ارتباط با خانواده دانست و عنوان کرد: در تلاش هستیم با ارتباط مستمر با خانواده، ایشان را در تربیت کودک راهنمایی و کمک کنیم و خود به جای خانواده وارد عمل نشویم.
ضرورت توجه به مهندسی مساجد
وی خواستار توجه به مهندسی مساجد شد و گفت: در ساخت مساجد باید توجه بیشتری به در نظرگرفتن یک فضای مناسب به مهدها صورت گیرد. متولیان، ائمه جماعت، هیئت امنا و خیران باید توجه بیشتری به این نکته به عنوان یک سیاست دراز مدت داشته باشند.
اصلانی بر ضرورت همکاری و همیاری متولیان امور مساجد اعم از ائمه جماعت، سازمان تبلیغات اسلامی و ستاد رسیدگی به امور مساجد تأکید و تصریح کرد: اگر کمک این نهادها نباشد نمی‌توانیم در انجام این وظیفه به خوبی ایفای نقش داشته باشیم.
تثبیت هویت اسلامی همراه با حفظ نشاط کودکی
رئیس بسیج جامعه زنان کشور با بیان اینکه از صدر اسلام تا کنون مساجد محل تربیت محسوب می‌شوند گفت: بسیاری از دانشمندان و اندیشمندان در سایه تربیت دینی در مساجد توانسته‌اند به رشد و کمال دست پیدا کنند. تثبیت هویت ایرانی اسلامی همراه با حفظ نشاط از مهمترین دستاوردهای این مهدها به واسطه حضور در مساجد محسوب میشود.
وی حضور کودکان در کنار روحانیون در مهدهای مساجد را از دیگر دستاوردهای این مهدها برشمرد و اظهار کرد: کودکان با حضور در مهدهای مساجد ارتباط تنگاتنگ‌تری با روحانیون پیدا می‌کنند و زمینه دوستی‌های پایدار به مراتب تقویت میشود.
سردار بهشتی، رئیس سازمان بسیج مساجد و محلات نیز در گفت‌وگو با ایکنا و در ارزیابی عملکرد مهدهای کودک مساجد گفت: هم اکنون دو هزار و 500 مهد کودک قرآنی در مساجد فعال است ولی در برنامه پنج ساله ششم مقرر شده است که تعداد این مهدها به 10 هزار مورد برسد.
به مشکلات مهدهای مساجد واقف هستیم
وی با اذعان به مشکلاتی که در برخی از مهدهای مساجد همچون کمبود فضا و یا کمبود وسایل کمک آموزشی مطرح است تصریح کرد: به وجود این مشکلات واقف هستیم و تلاش می‌کنیم با استانداردسازی درصدد رفع آن برآییم تا به ملاک‌های اصولی حاکم بر مهدها برسیم.
وی ادامه داد: این ترمیم و اصلاح باید در خلال کار رخ دهد. اگر به بهانه نبودن امکانات، دست بر روی دست می‌گذاشتیم امروز همین دو هزار و 500 مورد مهد نیز در مساجد فعال نبودند ولی ما کار را شروع کردیم و به مرور در حال بررسی و اصلاح آن نیز برآمدیم تا از امکانات و ابزار بیشتری بهره‌مند باشند. بدین ترتیب استاندارسازی را در خلال راه‌اندازی مهد دنبال می‌کنیم.
سردار بهشتی با تأکید بر اینکه مهدهایی که از این پس در مساجد راه‌اندازی می‌شوند باید ابتدا منطبق با استانداردها باشند عنوان کرد: نوع مدرک مربی، بهره‌مندی کافی از ابزار و امکانات آموزشی، دسترسی به فضای محیطی مطلوب و بهینه از جمله این موارد است.
قرار نیست مهد مساجد در جزئیات شبیه به مهدهای بهزیستی باشد
رئیس سازمان بسیج مساجد و محلات با بیان اینکه ملاک‌های عمده و اساسی بهزیستی در ارتباط با تأسیس مهدکودک را قبول داشته و درصدد تأمین آن هستیم تصریح کرد: این بدان معنا نیست که در تمام جزئیات خود را نیز شبیه آنها کنیم.
سرور کفاش زاده، مسئول مهدهای مساجد سازمان بسیج جامعه زنان کشور نیز با اشاره به فعالیت دو هزار و 500 مهد قرآن در مساجد کشور زیر نظر این سازمان گفت: این مهدها کودکان پنج و شش ساله را تحت پوشش قرار می‌دهند.
وی آموزش مربیان این مهدها را یکی از سیاست‌های جدی سازمان بسیج زنان کشور برشمرد و اظهار کرد: وجه تمایز مهدهای مساجد با سایر مهدهای کودک به نحوه بهره‌مندی از استادان و مربیان و محتوای آموزشی باز می‌گردد، به نحوی که انتخاب مربی و محتوای آموزشی مرتبط با ارزش‌های دینی و انقلابی است.
توجه صرف به درآمدزایی در مهدهای کودک
کفاش زاده یکی از تهدیداتی که سایر مهدهای کودک را تهدید می‌کند توجه صرف به درآمدزایی دانست و گفت: ترویج رقص و آواز برای جلب بیشتر خانواده‌ها از این جمله آسیب‌ها محسوب میشود، در صورتی که در مهدهای مساجد درصدد آن برآمدیم تا به نحوی شایسته تر زمینه‌های شادی و هیجان را برای کودکان مهیا کنیم و ضمن ایجاد لحظاتی شاد، به معرفی اسلام ناب محمدی نیز بپردازیم.
مسئول مهدهای مساجد سازمان بسیج جامعه زنان کشور آموزش مناسبت‌ها، مهارت‌ها و آموزش‌های قرآنی را از جمله مهمترین آموزش‌های این مهدهای بسیج جامعه زنان خواند و اظهار کرد: گستردگی ایجاد شده سبب شد برخی نهادها در مقابل فعالیت‌های ما ایستادگی کنند. در این راستا با سازمان بهزیستی وارد مذاکره شدیم تا با انعقاد تفاهم نامه زمینه همکاری بیشترمهیا شود، همچنین زمینه‌های همکاری با آموزش و پرورش برای حل مشکلات مهدها نیز با تأسیس یک مرکز در حال پیگری است.
از حجت‌الاسلام جواد گلی، رئیس سابق دبیرخانه کانون‌های فرهنگی هنری مساجد استان تهران نیز خواستیم تا به ارزیابی عملکرد مهدهای کودک مساجد بپردازد.
وی آموزش و پرورش و به ویژه تعلیم و تربیت در سنین کودکی را یک فعالیت تخصصی برشمرد که نیازمند پیش زمینه‌های لازم همچون خدمات کمک آموزشی مناسب، مربیان آموزش دیده و فضای کالبدی مناسب است و گفت: تکنولوژی آموزشی امروز یکی از مهم ترین و پیچیده ترین تکنولوژی‌های موجود محسوب میشود و تمام کشورهای پیشرفته خود را به این عنصر مهم آراسته‌اند.
حجت‌الاسلام گلی با اشاره به تأثیرات عمیقی که آموزش در دوران کودکی بر افراد بر جای می‌گذارد اظهار کرد: یکی از مهم ترین موضوعاتی که در مهدهای مساجد دنبال میشود، آموزش مفاهیم دینی است. برای رسیدن به این هدف و بارگذاری طولانی مدت مفاهیم اخلاقی و دینی بر ذهن افراد باید رویه‌های مشخصی را طی کرد.
وی از سه عنصر مهم نام برد و گفت: محیط مناسب، مربیان آموزش دیده و تجهیزات کمک آموزشی مرتبط از مهمترین عوامل در انتقال معنا به ویژه مفاهیم دینی هستند. نباید تصور کرد آموزش قرآن صرفا با یک کتاب میسر میشود، بلکه وجود ابزارهای مختلف کمک آموزشی کار را برای کودکان آسان و جذاب‌تر می‌کند.
تأسیس مهد کودک در مساجد بدون توجه به عناصر مورد نیاز
حجت‌الاسلام گلی با انتقاد از اینکه مساجد بدون توجه کافی به این سه عنصر آموزش پیش از دبستان را آغاز کردند تصریح کرد: بیش از 100 مهد قرآنی در مساجد استان تهران مشاهده کردیم که به طور تقریبی دچار نقص هستند. هر چند در این مراکز از بانوان دلسوز و خدوم استفاده میشود اما بعضا این افراد متخصص امر آموزش نیستند.
وی ادامه داد: فضای کالبدی اختصاص داده شده به مهد کودک در مساجد گاهی از امنیت کافی برخوردار نیست. همچنین وسایل کمک آموزشی در این مهدها با کمبود جدی روبرو است. مساجد کارکردهای مختلفی دارد که از جمله آنها تأمین سبد آمورش فرهنگی خانواده‌ها است اما این بدان مفهوم نیست که کودکان را در سن پنج و شش سال وارد مساجد کنیم و خاطره‌ای بد و تلخ در ذهن او به واسطه کمبود امکانات بر جای بگذاریم.
به سراغ حجت‌الاسلام والمسلمین جواد صادق‌زاده، رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران نیز با توجه به حمایت‌های مادی که این مرکز از مساجد دارد نیز رفتیم تا نظر وی را در مورد مهدهایی که در مساجد تشکیل میشود جویا شویم.
وی ایجاد مهد کودک در مساجد را امری پسندیده برشمرد و گفت: این ارتباط افراد از کودکی با محیط مسجد و امام جماعت سبب تقویت روحیه دینی در آنان شده و ایشان را از برخی آسیب‌ها که بعضا در مهدهای کودک در قالب رقص و آواز و شادی سازی کودکان دنبال میشود دور نگه می‌دارد.
حجت‌الاسلام صادق‌زاده امن ترین اماکن را محیط‌های ایجاد شده در مساجد همچون کلاس‌های ورزشی، کانون‌های فرهنگی و هنری و مهدهای کودک خواند و اظهار کرد: بسته به مدیریت و توان، تدبیر و دانش امام جماعت، میزان کیفیت این مهدها در مساجد مختلف با یکدیگر تفاوت دارد، اما در کلیت موضوع می‌توان دور بودن از ناهنجاری‌ها را یکی از مهمترین شاخصه‌های مهدهای مساجد خواند.
وی بازگشت مساجد به کارکرد اصلی خود را سبب کاهش آسیب‌های اجتماعی خواند و گفت: دختر و پسری که از دوران کودکی در محیط مسجدی رشد و نمو می‌کنند در جوانی از آسیب‌های اجتماعی در امان هستند، چرا که فرهنگ مسجدی به آنان اجازه آلوده شدن را نمی‌دهد.
رئیس مرکز فعالیت‌های دینی شهرداری تهران پیشنهاد کرد تا در مهدهای مساجد با استفاده از سرودها و تکنیک‌های آموزشی جدید به نحوی به بیان اصول دینی بپردازند تا نه تنها این مفاهیم بر قلب و جان کودکان حک شود بلکه محیط مسجد برای همیشه در ذهن آنان همچون فضایی لذت بخش و آرامش دهنده تداعی شود تا پایه های حضور در مسجد به خوبی در آنان شکل گیرد.
بنابر این گزارش، به اذعان کارشناسان آموزش افراد از کودکی تأثیری فراگیر و عمیق در ذهن و جان آنان دارد و سبب تثبیت باورهایشان میشود، حال با توجه به کارکردهایی که مساجد دارند می‌توان بیشترین بهره را به منظور آموزش کودکان از این فضاهای روحانی برد و آموزش و معنویت را با یکدیگر عجین و پایه‌های شخصیت مسجدی و منبری را به بهترین نحو در کودکان شکل داد.
حال آنکه اگر این روال به طور صحیح طی نشود، نه تنها آموزش به طور مطلوب صورت نمی‌گیرد بلکه فضای مسجد از کودکی برای افراد یادآور خاطره‌ای تلخ شده و ضربه‌هایی که به واسطه حضور در مسجد به کودکان وارد میشود چه بسا بیش از حضور نیافتن آنان در این اماکن است.
رابطه جوانان جامعه فردا با مساجد را در شأن نظام اسلامی بسازیم
پس ضروری است در شرایطی که نیروهای مردمی برای آموزش کودکان در مساجد پای کار آمده‌اند، زمینه‌های حمایتی گسترده تری نیز از سوی مسئولان شکل گیرد و بجای پاس دادن توپ به زمین دیگری به ترویح این فرهنگ یاری رسانند تا نه تنها شاهد آموزش صحیح تر فرزندان باشیم بلکه ارتباطی که میان جوانان فردای جامعه با مساجد شکل می‌گیرد در خور و شان نظام اسلامی باشد.
