آیت‌الله‌العظمی جوادی آملی:
کمال واقعی انسان کسب مدال نیست/ تقوا؛ تنها عامل برتری افراد
گروه حوزه‌های علمیه: صاحب تفسیر تسنیم با بیان اینکه براساس تاکیدات قرآن کریم، برتری‌های مالی و استعداد و هوش و ... عامل افضلیت نیست و تنها تقوا سبب برتری افراد بر یکدیگر است، گفت: کمال واقعی انسان، لگدزدن و کسب مدال نیست بلکه رسیدن به بهشت و رحیق مختوم(باده‌ای مُهر شده) است.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله‌العظمی عبدالله جواد آملی امروز 16 آبان ماه در ادامه درس تفسیر خود در مسجد اعظم با اشاره به آیه شریفه «انا خلقناکم من» گفت: در این آیه که خطاب آن بین‌المللی است، سخن از این است که ما شما را قبیله و شعب آفریدیم تا همدیگر را بشناسید و این یکی از نعمات الهی است و دلیلی بر برتری قومی بر قروم دیگر نیست.
وی افزود: برخی اختلافات برای رفع نیازهای گوناگون جوامع بشری لازم است و هیچکدام از این اختلافات سبب فخر نیست و همه باید شکر آن را به جا بیاورند یعنی هم باید خضوع در برابر خدا داشته باشیم و هم نعمت را در جای خود به درستی مصرف کنیم.
صاحب تفسیر تسینم افزود: امام علی(ع) در تفسیر «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ»(11 ضحی) فرمود یعنی بگو این نعمت از خداست و نعمت را هم به جا و درست مصرف کن؛ این آیه سوره حجرات نیز یعنی «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ»(13 حجرات) «یا ایهاالناس» خطاب بین‌المللی و خطاب جهانی انبیاء است؛ مطلبی که با این تعبیر آغاز شود اختصاصی به فرقه‌ای و پیامبر اسلام ندارد.
این مرجع تقلید اظهار کرد: در ضمن این آیه از وجود مبارک امام روایتی رسیده که به عیسی(ع) عرض کردند چه کسی بهتر است؛ حضرت دست آوردند و خاکی از زمین برگرفتند و در دو دست ریختند و فرمودند کدام خاک برتر از خاک دیگری است؛ خاک که برتری ندارد؛ این حرف بین‌المللی قرآن است و اختصاصی به مسلمین ندارد.
وی با بیان اینکه قرآن کریم قوانینی را برای ارتباط برقرارکردن و زندگی اجتماعی با مردم، منطقه و جهان وضع کرده است ادامه داد: ما مادامی که روی کره زمین هستیم و با بشر زندگی می‌کنیم؛ حکم همین است و برتری‌های استعدادی و مالی و ... دلیلی بر افضلیت کسی بر کس دیگری ندارد ولی اینکه وضعیت حساب و کتاب انسان‌ها در نزد خداوند چگونه خواهد بود مقوله دیگری است؛ بنابراین نباید حساب الهی را با حساب‌هایی که برای تنظیم روابط بشری بیان شده خلط کنیم، یعنی همین دینی که می‌گوید «الناس کمعادن الذهب و الفضة» همین دین می‌گوید کسی حق ندارد بگوید من بهتر از دیگران هستم در این صورت سخنگوی شیطان است؛ فرمود کسی را تحقیر و مورد اهانت قرار ندهید و غیبت نکنید زیرا این ها همه دستورات شیطان است.
آیت‌الله جوادی آملی عنوان کرد: میان عالم و جاهل و فرد با هوش و کم هوش و ثروتمند و بی‌ثروت، در دنیا فرق وجود دارد، ولی هیچکدام از اینها دلیلی بر این نیست که فرد خودش را برتر و والاتر از دیگران بداند زیرا اگر ثروت و قدرت دارد باید مشکل فقر را رفع کند و با علمش به دیگران خدمت کند؛ امام سجاد(ع) در دعایی از خداوند درخواست فرموده است که خدایا به من توانی بده که من، ثروتمند و با شرافت را برتر از بی شرافت و بی مال ندانم؛ وقتی به امام رضا(ع) گفتند شما خیلی خوب هستید یا پدران شما خوب هستند؟؛ حضرت فرمود هر کسی اتقی(با تقواتر) است بهتر است اما گاهی شیطان در وجود برخی افراد رسوخ کرده و سخنگوی آنان می‌شود.
این مفسر قرآن تصریح کرد: اگر همه انسان‌ها استعداد یکسانی داشته باشند و همه مثلا مستعد طب باشند و یا مهندسی، ابتدای ویرانی عالم است، زیرا جامعه رفتگر و کارگر و مهندس و طبیب و ... را با هم می‌خواهد و اصل اختلاف، ضروری است؛ ذکر این نکته هم ضروری است که هر کسی که استعداد و نعمت بیشتری داشته باشد مسئولیت سنگین‌تری هم دارد که در روایت داریم فقرا 200 سال زودتر از اغنیاء وارد بهشت می‌شوند.
وی با اشاره به ایام تبلیغی صفر گفت: کسانی که توفیق تبلیغ در شهرستان‌ها را ندارند فضای مجازی که در واقع حقیقی است را دریابند زیرا انتقال اندیشه در جوانان ضروری است و حق نداریم بگوییم فضا، فضای مجازی است چون وقتی نقل و انتقال اندیشه و فکر موثر است فضا، فضای حقیقی است و باید در بیرون این فضا طوری زندگی کنیم که بیگانه نتواند نفوذ کند.
این مفسر قرآن با اشاره به آیه «خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ»(26 مطففین) تصریح کرد: انسان به دنبال متاع نفیس، نفس‌نفس زنان حرکت می کند که قرآن از آن به منافسه تعبیر کرده است، اما نفیس، رحیق و بهشت است که گاهی انسان آن را در دنیا اشتباه می‌گیرد؛ بنابراین کمال این نیست که انسان برود در میدانی لگد بزند و مدال بگیرد؛ فرمود کمال شما رحیق مختوم است و تنافس، دویدن به دنبال این نفایس است؛ بنابراین اگر این نگاه بر مردم دنیا حاکم شد، در این صورت جهان، جهان عدل می‌شود زیرا وقتی کسی را تحقیر نکردیم و پست تر از خود ندانیم بسیاری از مشکلات کنونی حل خواهد شد.
آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به دعایی از امام سجاد(ع) عنوان کرد: با اینکه امام سجاد(ع) در شام در برابر دشمن، فرمود مردی به عظمت من نیست و من فرزند رسول الله و امیرالمومنین(ع) هستم و بر آن فخر کرد و درست هم گفت، ولی وقتی با خدا سخن می‌گوید می فرماید«انا اقل الاقلین و انا اضل الاضلین»؛ این ها کسانی هستند که قدر نعماتی را که خدا به ایشان داد قدر می‌دانند و از آن به جا استفاده می‌کنند.
وی افزود: برخی اختلافات برای رفع نیازهای گوناگون جوامع بشری لازم است و هیچکدام از این اختلافات سبب فخر نیست و همه باید شکر آن را به جا بیاورند یعنی هم باید خضوع در برابر خدا داشته باشیم و هم نعمت را در جای خود به درستی مصرف کنیم.
صاحب تفسیر تسینم افزود: امام علی(ع) در تفسیر «وَأَمَّا بِنِعْمَةِ رَبِّكَ فَحَدِّثْ»(11 ضحی) فرمود یعنی بگو این نعمت از خداست و نعمت را هم به جا و درست مصرف کن؛ این آیه سوره حجرات نیز یعنی «يَا أَيُّهَا النَّاسُ إِنَّا خَلَقْنَاكُمْ مِنْ ذَكَرٍ وَأُنْثَى وَجَعَلْنَاكُمْ شُعُوبًا وَقَبَائِلَ لِتَعَارَفُوا إِنَّ أَكْرَمَكُمْ عِنْدَ اللَّهِ أَتْقَاكُمْ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ»(13 حجرات) «یا ایهاالناس» خطاب بین‌المللی و خطاب جهانی انبیاء است؛ مطلبی که با این تعبیر آغاز شود اختصاصی به فرقه‌ای و پیامبر اسلام ندارد.
این مرجع تقلید اظهار کرد: در ضمن این آیه از وجود مبارک امام روایتی رسیده که به عیسی(ع) عرض کردند چه کسی بهتر است؛ حضرت دست آوردند و خاکی از زمین برگرفتند و در دو دست ریختند و فرمودند کدام خاک برتر از خاک دیگری است؛ خاک که برتری ندارد؛ این حرف بین‌المللی قرآن است و اختصاصی به مسلمین ندارد.
وی با بیان اینکه قرآن کریم قوانینی را برای ارتباط برقرارکردن و زندگی اجتماعی با مردم، منطقه و جهان وضع کرده است ادامه داد: ما مادامی که روی کره زمین هستیم و با بشر زندگی می‌کنیم؛ حکم همین است و برتری‌های استعدادی و مالی و ... دلیلی بر افضلیت کسی بر کس دیگری ندارد ولی اینکه وضعیت حساب و کتاب انسان‌ها در نزد خداوند چگونه خواهد بود مقوله دیگری است؛ بنابراین نباید حساب الهی را با حساب‌هایی که برای تنظیم روابط بشری بیان شده خلط کنیم، یعنی همین دینی که می‌گوید «الناس کمعادن الذهب و الفضة» همین دین می‌گوید کسی حق ندارد بگوید من بهتر از دیگران هستم در این صورت سخنگوی شیطان است؛ فرمود کسی را تحقیر و مورد اهانت قرار ندهید و غیبت نکنید زیرا این ها همه دستورات شیطان است.
آیت‌الله جوادی آملی عنوان کرد: میان عالم و جاهل و فرد با هوش و کم هوش و ثروتمند و بی‌ثروت، در دنیا فرق وجود دارد، ولی هیچکدام از اینها دلیلی بر این نیست که فرد خودش را برتر و والاتر از دیگران بداند زیرا اگر ثروت و قدرت دارد باید مشکل فقر را رفع کند و با علمش به دیگران خدمت کند؛ امام سجاد(ع) در دعایی از خداوند درخواست فرموده است که خدایا به من توانی بده که من، ثروتمند و با شرافت را برتر از بی شرافت و بی مال ندانم؛ وقتی به امام رضا(ع) گفتند شما خیلی خوب هستید یا پدران شما خوب هستند؟؛ حضرت فرمود هر کسی اتقی(با تقواتر) است بهتر است اما گاهی شیطان در وجود برخی افراد رسوخ کرده و سخنگوی آنان می‌شود.
این مفسر قرآن تصریح کرد: اگر همه انسان‌ها استعداد یکسانی داشته باشند و همه مثلا مستعد طب باشند و یا مهندسی، ابتدای ویرانی عالم است، زیرا جامعه رفتگر و کارگر و مهندس و طبیب و ... را با هم می‌خواهد و اصل اختلاف، ضروری است؛ ذکر این نکته هم ضروری است که هر کسی که استعداد و نعمت بیشتری داشته باشد مسئولیت سنگین‌تری هم دارد که در روایت داریم فقرا 200 سال زودتر از اغنیاء وارد بهشت می‌شوند.
وی با اشاره به ایام تبلیغی صفر گفت: کسانی که توفیق تبلیغ در شهرستان‌ها را ندارند فضای مجازی که در واقع حقیقی است را دریابند زیرا انتقال اندیشه در جوانان ضروری است و حق نداریم بگوییم فضا، فضای مجازی است چون وقتی نقل و انتقال اندیشه و فکر موثر است فضا، فضای حقیقی است و باید در بیرون این فضا طوری زندگی کنیم که بیگانه نتواند نفوذ کند.
این مفسر قرآن با اشاره به آیه «خِتَامُهُ مِسْكٌ وَفِي ذَلِكَ فَلْيَتَنَافَسِ الْمُتَنَافِسُونَ»(26 مطففین) تصریح کرد: انسان به دنبال متاع نفیس، نفس‌نفس زنان حرکت می کند که قرآن از آن به منافسه تعبیر کرده است، اما نفیس، رحیق و بهشت است که گاهی انسان آن را در دنیا اشتباه می‌گیرد؛ بنابراین کمال این نیست که انسان برود در میدانی لگد بزند و مدال بگیرد؛ فرمود کمال شما رحیق مختوم است و تنافس، دویدن به دنبال این نفایس است؛ بنابراین اگر این نگاه بر مردم دنیا حاکم شد، در این صورت جهان، جهان عدل می‌شود زیرا وقتی کسی را تحقیر نکردیم و پست تر از خود ندانیم بسیاری از مشکلات کنونی حل خواهد شد.
آیت‌الله جوادی آملی با اشاره به دعایی از امام سجاد(ع) عنوان کرد: با اینکه امام سجاد(ع) در شام در برابر دشمن، فرمود مردی به عظمت من نیست و من فرزند رسول الله و امیرالمومنین(ع) هستم و بر آن فخر کرد و درست هم گفت، ولی وقتی با خدا سخن می‌گوید می فرماید«انا اقل الاقلین و انا اضل الاضلین»؛ این ها کسانی هستند که قدر نعماتی را که خدا به ایشان داد قدر می‌دانند و از آن به جا استفاده می‌کنند.
