رویکرد قزاقستان به افراط‌گرایی/ تحصیلات دینی در داخل آری در خارج نه

متن این گفت‌و‌گو را که رایزنی فرهنگی ایران در قزاقستان ترجمه و در اختیار ایکنا قرار داده، بدین شرح است:  
سؤال: طبق اطلاعات دادستان استان «ژامبول» قزاقستان در طول سه سال اخیر حدود 400 دانشجو به قزاقستان برگردانده شدند. همه آنها «دانش دینی غیر سنتی» تحصیل می‌کردند و در نهایت تحصیل خود را ناتمام گذاشتند. این اقدامات در چارچوب برنامه مقابله با افراط‌گرایی انجام شده است. به نظر شما، بهتر نیست به جوانان اجازه تحصیل در خارج از کشور داده نشود، تا مجبور به بازگرداندن ناگهانی آنها نشویم؟ البته، در صورتی که بدانیم در آن دانشگاه، اسلام غیر سنتی تدریس می‌شود.  
ـ ما نمی‌توانیم آشکارا خروج شهروندان را برای آموزش، از جمله آموزش دینی ممنوع کنیم. البته، خطری وجود دارد که شهروندان ما در آن کشورها زیر نفوذ جنبش‌های دینی مختلف قرار خواهند گرفت. اگر شهروندی می‌خواهد در حوزه دین آموزش ببیند، بهتر است که در قزاقستان تحصیل کند.
سؤال: در حال حاضر تعداد دانشجویان قزاقستانی که در دانشگاه‌های خارجی دینی مشغول به تحصیل هستند، چند نفر است؟
ـ امروز، طبق آمار ما، تعداد آنها کمی بیش از 300 نفر است. دانشجویان ما باید با نمایندگان دیپلماتیک ما در آن کشور ارتباط برقرار کنند. متأسفانه، گاهی اوقات شهروندان ما در  بخش‌های کنسولی قزاقستان ثبت نام نمی‌کنند و  با نمایندگان رسمی ارتباط ندارند. برخی دانشجویان به پیشنهاد نمایندگان جنبش‌های دینی مخرب جذب می‌شوند.
سؤال: دانشجویان ما بیشتر پاکستان، بنگلادش، مالزی، عربستان سعودی و حتی قرقیزستان را انتخاب می‌کنند. نظر دادستان اینگونه است: «دیدگاه‌های دینی برخی از کشورها با دین سنتی ما مطابق نیست». آیا کسانی که در خارج از کشور دانش دینی تحصیل کرده و پس از آن ایده‌های افراطی را در قزاقستان گسترش داده‌اند، در قزاقستان وجود دارند؟
ـ بله دانشجویان ایده‌های دینی مختلف غیر سنتی را گسترش می‌دهند. متأسفانه این مشکل وجود دارد. بنابراین، دولت اقداماتی برای کاهش تعداد دانشجویانی که به طور مستقل مشغول به تحصیل می‌شوند، انجام می‌دهد. شایان ذکر است که دولت فهرست مدارس دینی مناسب را تهیه کرده است. شهروندانی که در خارج از کشور در مؤسسات آموزشی دیگر تحصیل کرده‌اند، در سیستم اداره مسلمانان مشغول به کار نمی‌شوند، ما حتی از طرف دولت به سایر بخش‌ها توصیه می‌کنیم که فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌های مشکوک را استخدام نکنند.
سؤال: قزاقستانی‌هایی که از جهاد برگشتند، در سخنان خود اعلام می‌کردند که به سرعت و به‌راحتی تحت تأثیر جنبش‌های مخرب قرار می‌گرفتند. چرا شهروندان ما به‌راحتی فریب مؤمنان دروغین را می‌خورند، آیا این نشان‌دهنده بی‌سوادی دینی جوانان ماست؟
ـ درست است، شهروندانی که تحت تأثیر جنبش‌های مخرب قرار داشتند، سطح دانش دینی آنها پایین است. ما با محکومینی که اقدامات افراطی و تروریستی را انجام دادند، صحبت کردیم و مشخص شد که اصول دین را نمی‌دانند.