عملکرد؛ بزرگترین مبلّغ فعالیت مؤسسات قرآنی/ اداره 100 مرکز بدون اتکا به بودجه‌های دولتی
گروه مؤسسات قرآنی مردم‌نهاد: مدیر مکتب‌القرآن استان تهران اظهار کرد: یکی از دلایل موفقیت این مؤسسه همین درآمدزایی از درون مجموعه با شیوه‌های نوینی است که به‌کارگرفته می‌شود به گونه‌ای که دستمان به سوی دولت و سایر افراد خیّر دراز نباشد و سعی بر خودگردانی و خوداتکایی با روش اصولی و مطلوب داریم.
به گزارش خبرگزاری بین‌الملی قرآن(ایکنا)، سومین نشست از سلسله نشست‌های «با یاوران وحی»، به معرفی مؤسسه مکتب‌القرآن استان تهران با حضور سیدعبدالحسین متقی، مدیر مؤسسه و انسیه رضایی، معاون این مؤسسه و با تلاوت مرتضی اوحدی، قاری جوان و ممتاز کشورمان در سالن همایش‌های این خبرگزاری برگزار شد.
در ابتدا متقی در خصوص آغاز، اهداف و موضوع فعالیت مؤسسه، گفت: مؤسسه مکتب‌القرآن با سابقه 28 ساله در عرصه فعالیت‌های فرهنگی، آموزشی و قرآنی در سطح کشور تلاش و فعالیت می‌کند که برنامه‌هایی در اهدافش تبیین و تعیین شده که این برنامه‌ها جاری و ساری است.
وی با اشاره به اینکه مؤسسه مرکزی در شهر مقدس قم است، ادامه داد: ما به‌عنوان نمایندگی استان تهران را عهده‌دار هستم البته در استان تهران نزدیک 15 سال است که این مؤسسه فعالیت گسترده‌ای دارد.
متقی از فرهنگیان بازنشسته کشورمان و دارای تحصیلات کارشناسی ارشد در رشته مدیریت است که طی 30 سال خدمتش، حدود 20 سال را مدیریت‌های مختلف را در دیگر استان‌ها عهده‌دار بود.
وی افزود: حدود 11 سالی است که به عنوان مدیریت مکتب‌القرآن‌الکریم استان تهران را عهده‌دار هستم و باید بگویم هدف اصلی بنیانگذاران این مؤسسه، ترویج و تبلیغ قرآن و سیره اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) است و هدف فعالیت مؤسسه بیشتر بر روی خردسالان در گروه‌های پنج و شش ساله است چون خردسالان در این سنین تأثیرپذیری فراوانی دارند.
مدیر مکتب‌القرآن استان تهران عنوان کرد: محوریت فعالیت این سنین را در کنار فعالیت‌های آموزشی، قرآن و سیره اهل‌بیت عصمت و طهارت(ع) قرار داد‌ه‌ایم و برای اینکه کار و روش بر اصول و معیارهای علمی استوار باشد، سعی شده که با روش‌های نوین و با هماهنگی آموزش و پرورش این طرح و اهداف و برنامه‌هایی را تدوین کنیم لذا هر ساله تدر پی تلاشی که داریم مجوز آموزش و پروش را درباره کودکان چهار تا شش سال را اخذ می‌کنیم و پیگیری می‌کنیم تا آموزشهای این مؤسسه به روز باشد.
وی با اشاره به طرح مکتب‌القرآن، بیان کرد: این طرح جزو طرح‌های معدود و نادری است که هم از لحاظ علمی و هم از لحاظ اعتقادات دینی در سطح مطلوبی است به گونه‌ای که طرح‌ها و برنامه‌هایی که اجرا می‌شود با اهتمام به شیوه‌های روز و علمی است چنانکه کارهای آموزشی که در دو سطح و گروه سنی خردسالان چهار و پنج سال(پیش‌دبستانی اول) و دیگری بچه‌های شش ساله(پیش‌دبستانی دوم) است و برنامه‌های پیش‌دبستانی دو براساس آن چیزی است که از سوی آموزش و پرورش برای این سنین تعریف شده است.
متقی با تأکید بر اینکه در طرح مکتب‌القرآن، دانش‌آموز‌محور است، اضافه کرد: طی طرح مکتب‌القرآن، مربی براساس آموخته‌هایی که دریافت کرده است، بچه‌های کلاس را به صورت گروهی قرار می‌دهد و آنچه که لازمه آموزش و هدایت آموزشی است را جهت می‌دهد. لذا بچه‌ها با شیوه‌های نوین بازی، کاردستی و ... با مفاهیم ریاضی، علوم، بهداشت، دینی و سایر نیازهای کودک که باید در این سن به آنها آموزش داده شود با محوریت قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) انجام می‌گیرد.
وی با تأکید بر اینکه نیازهای کودک در این سنین در این طرح پیش‌بینی شده است، عنوان کرد: بیان داستان و قصص و ضرب‌المثل‌ها و تمامی فعالیت‌های مکتب‌القرآن بر مبنای مسائل اعتقادی و اخلاقی و قصصی از بزرگان دین و از روایات و احادیث اهل‌بیت(ع) و یا بهره‌گیری از آیات قرآن است و دانش‌آموز را براساس نیاز علمی و تربیتی هدایت می‌کنند که تمامی این موارد در این طرح پیش‌بینی شده است.
متقی با اشاره به اینکه در راستای فعالیت‌های دانش‌آموزان آموخته‌های دینی آنها نیز در زمینه قرآن و سیره اهل‌بیت(ع) که مورد نیاز آنها است تکمیل می‌شود، تصریح کرد: مهم این است که طی طرح مکتب‌القرآن دانش‌آموزان بدون استفاده از نوشتن با کلمه‌خوانی نیز آشنا می‌شوند. لازم بذکر است این طرح طی هر سال تحصیلی از مهرماه آغاز و پس از گذر هشت ماه، اردیبهشت‌ماه سال بعد به اتمام می‌رسد.
وی تأکید کرد: بچه‌ها طی این دوره علاوه بر آشنا شدن با مفاهیم علوم، ریاضی و بهداشت با قرآن و احادیث، قصص انبیا و سایر روایات که ضرورت سن آنها است، مأنوس می‌شوند. به گونه‌ای که پس از اجرای این طرح در سه ماه اول، بچه‌ها توان قرائت کلمه را خواهند داشت.
متقی اضافه کرد: دانش‌آموزان پس از این هشت ماه علاوه بر اینکه 14 سوره کوچک را حفظ می‌کنند با 14 حدیث کوتاه نیز آشنا می‌شوند تا به حد روخوانی قرآن می‌رسند و آنها برای روان‌خوانی قرآن نیاز به ممارست و تمرین بیشتر دارند. بنابراین میتوان گفت کودکان طی این هشت ماه در حدود 80 درصد توان روخوانی قرآن را پیدا می‌کنند و نه روان‌خوانی چون این روان‌خوانی نیازمند ممارست بیشتر است.
وی گفت: کتاب‌هایی در قالب گام یک تا شش برای مقطع اول تا ششم ابتدایی طراحی شده است که بچه‌ها طی آن با مفاهیم قرآن آشنا و طی آن قرآن‌آموزان با زبان ساده و روش روان با عبارات و مفهوم قرآن آشنا می‌شوند.
مدیر مؤسسه مکتب‌القرآن استان تهران در‌خصوص علت نامگذاری مؤسسه، بیان کرد: وجه تسمیه مؤسسه در طرح‌ها و برنامه‌هایی که مؤسسه دارد، مشهود است. هدف اصلی مؤسسان و نمایندگان و مجریان این طرح، ترویج قرآن و سیره اهل بیت عصمت(ع) +است. با توجه به شرایط فرهنگی که به فرمایش مقام معظم رهبری با تهاجم و شبیخون فرهنگی روبرو هستیم در این شرایط فرهنگی جهانی همه تلاش و سعی مؤسسان و همچنین مدیران و مجریان طرح مکتب‌القرآن این است که قرآن را در این شرایط احیا کنند. به گفته معصومین «اگر ظلمت‌ها بر شما حمله‌ور شد بر قرآن تمسک بجویید» لذا قرآن نجات‌بخش ما و جامعه و فرزندان ما خواهد بود لذا با نام قرآن این مؤسسه مزین شده است و هدف اصلی آن ترویج قرآن است که در این عصر و شرایط بتواند ادای وظیفه و دِین داشته باشد.
متقی در‌خصوص میزان فراهم کردن زمینه اشتغال برای مربیانی که از سوی مکتب‌القرآن تعلیم می‌بینند، بیان کرد: دوره‌هایی را برای معلمان آموزش و پرورش طی سال‌های 89 و 90 برپا کردیم. این مربیان قطعا جذب آموزش و پرورش هستند، اما در آموزش و پرورش اکثر مناطق استان تهران، مربیانی که دارای گواهینامه مکتب‌القرآن هستند جزو اولویت‌های استخدامی قرار می‌گیرند.
وی با تأکید بر اینکه مؤسسه خودگران است، بیان کرد: بودجه دولتی و خیرین نداریم و اداره حدود 100 مرکز در تهران و شهرستان‌های تهران با حدود 200 کلاس از طریق اخذ شهریه‌ها انجام می‌گیرد. همچنین بازدیدهای منظمی از سوی تیم ارزشیاب‌ها که تحت نظارت کادر آموزشی مؤسسه هستند انجام می‌گیرد که مرحله به مرحله پیشرفت طرح را کنترل می‌کنند.
هنگامی که از متقی در خصوص مجوزهای فعالیت مرکز پیش‌دبستانی مکتب‌القرآن پرسیدیم، گفت: از سوی آموزش و پرورش که متولی مقطع پیش‌دبستانی است، برای این مقطع کتابی تدوین نکرده است و این را به مؤسسات و اداره‌کل آموزش و پرورش استان‌ها واگذار کرده است که هر ساله متناسب با آن تدوین می‌شود که بر این اساس هر ساله تغییراتی را براساس نظر آموزش و پرورش در کتابهای مؤسسه مکتب‌القرآن انجام می‌گیرد به گونه‌ای که هر ساله موفق به اخذ و دریافت مجوز آموزش و پرورش شده‌ایم که این محوز را مراکزی که تحت پوشش طرح مکتب‌القرآن هستند، می‌توانند استفاده کنند.
مدیر مکتب‌القرآن استان تهران در خصوص تخصصی شدن مؤسسات قرآنی اظهار کرد: این امر به دو موضوع یکی توان مؤسسات و دیگر فعالیت افرادی که در مؤسسه مشغول به فعالیت هستند، بستگی دارد که مهارت لازم را در زمینه حفظ، مفاهیم و تفسیر قرآن داشته باشند و اگر مؤسسه دارای توان لازم نباشد، در حقیقت در آن بخش موفق نمی‌شود.
وی در باره میزان بهره‌گیری از فضای مساجد برای برپایی کلاس‌های مؤسسات، عنوان کرد: اینکه آموزش‌ها را در مساجد برگزار کنیم مستلزم این است که شرایط فراهم باشد. اکثر مساجد فاقد کلاس‌ها و وسایل آموزشی هستند اگر در مساجد جدای از محیط شبستان بخشی به فعالیت‌های کلاسی و فرهنگی اختصاص دهند، میتوان از آن برای برپایی کلاس‌ها استفاده کرد اما عموم مساجد این فضا را ندارند. همچنین طرح آشنایی قرآن‌آموزان با مساجد نیز در مکتب‌القرآن انجام می‌شود.
متقی در پاسخ به این سؤال که میزان اتکای مؤسسات قرآنی ـ مردمی به بودجه‌ها دولتی و حمایت دولت و دستگاه‌های مرتبط با نهادهای مردمی، اظهار کرد: به اتکای مؤسسات و تشکل‌های قرآنی به بودجه‌های دولتی اعتقاد ندارم هرچند اگر از سوی دستگاه‌های مربوطه بودجه‌ای به ما اختصاص پیدا کند پذیراییم اما معتقدم آنچه مؤسسات باید عمل کنند اینست که به صورت خودگردان و با همت و توان همکارانشان باید فعالیت کند. البته این منافی این نیست که دولت باید از مؤسسات غیر‌دولتی مردمی در مناطق محروم بیشتر حمایت کند. لذا به اینکه مؤسسات قرآنی منتظر حمایت دولت برای پیشبرد فعالیت‌هایشان باشد، اعتقاد ندارم البته اگر به صورت حمایت از سوی دولت بودجه‌ای پرداخت شود، دریافت می‌کنیم اما دنبال آن نمی‌رویم و کار خودمان را با همت مردم و همکاران انجام می‌دهیم.
وی در خصوص نقش مؤسسات در زمینه جامه عمل پوشاند به شعار سال «اقتصاد مقاومتی؛ اقدام و عمل»، بیان کرد: فرمایش مقام معظم رهبری از دو بُعد قابل عمل است فرمایش ایشان مربوط به عام است که همه مردم باید اقتصاد مقاومتی را در خانه و خانواده عملیاتی کنند. اما بعد خاص آن نیز توصیه به دولتمردان و دستگاه‌ها و نهادها است که از هر فرصتی در بحث تولید و اشتغال استفاده کنند اما در خصوص شعار سال باید بگویم مؤسسه توانسته حدود 200 مربی را تربیت کند و سپس زمینه اشتغال آنها فراهم شده است اما در زمینه تولید داخلی و حمایت از آن میتوان به فعالیت قابل تحسین مربیان در خصوص استفاده از محصولات بیرون ریز و زباله‌های بازیافتی اشاره کرد که آنها با استفاده از این وسایل طی ابتکاری اقدام به تهیه عروسک‌ها و کارهای دستی از این موارد شده‌اند.
مدیر مؤسسه مکتب‌القرآن استان تهران در خصوص ادغام اتحادیه‌ها، اضافه کرد: اگر ادغام اتحادیه‌ها به عنوان مرجعی برای کنترل و نظارت در کلیات مؤسسات باشد، خوب است اما اینکه بخواهند به صورت تخصصی وارد شوند خوب نیست چون فکر می‌کنم از توان اتحادیه‌ها خارج است چون فعالیت تخصصی نیاز به افراد متخصص دارد.
متقی به سایر مدیران مؤسسات و تشکل‌های قرآن توصیه کرد: اگر فردی می‌خواهد در کاری وارد شود باید با برنامه وارد شود و هدف مشخص و برنامه‌ریزی داشته باشد به گونه‌ای که هم ابتدا و هم حین کار و هم پایان کار دیده شود و از سوی دیگر باید توان و تجهیزات و میزان امکاناتی را که دارد را ببیند و تا پس از فعالیت در حوزه مؤسسات با معضل روبرو نشوند.
وی ادامه داد: باید در زمینه فعالیت‌های تشکل‌های قرآنی ـ مردمی به صورت خوداتکا و خودکفا حرکت کنیم. یکی از دلایل موفقیت مکتب‌القرآن همین درآمدزایی از درون مجموعه با شیوه‌های نوینی است که به‌کار گرفته می‌شود به گونه‌ای که دستمان به سوی دولت و سایر افراد خیّر دراز نیست و سعی بر خودگردانی و خوداتکایی با روش اصولی و مطلوب که جذاب باشد، هدف قرار گرفته است.
متقی تصریح کرد: لذا مؤسسات قرآنی باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنند که جذابیت را در کارهایشان داشته باشند. عملکرد بزرگترین مبلّغ کار است. عملکرد ما همان نمایش و نمود کار در کودکانی است که تحویل جامعه می‌دهیم همین که کودکان چیزهایی را که آموزش دیده‌اند در میان محافل خانوادگی و دوستانه ارائه می‌دهند، بزرگترین مبلّغ برای جذب مؤسسات قرآنی است که اگر توان آن را نداریم و این برنامه‌ها را نمی‌توانیم اجرا کنیم، باید کنار بکشیم.
در ادامه این جلسه انسیه رضایی، معاون مؤسسه مکتب‌القرآن در خصوص این طرح، گفت: این طرح مورد تأیید آموزش و پرورش است که کتاب‌هایی با عنوان انس با قرآن به صورت فصل‌بندی برای کودکان شش ساله آموزش داده می‌شود به گونه‌ای که طی سه ماه نخست سال تحصیلی(از مهرماه تا نیمه آذرماه) کتاب انس با قرآن(1) آموزش داده می‌شود و از نیمه آذرماه تا اواخر فروردین‌ماه کتاب انس با قرآن(2) آموزش داده می‌شود که در ادامه آن کتاب آموزشهای قرآنی در اواخر فروردین‌ماه آموزش داده می‌شود که دانش‌آموزان می‌توانند عبارت‌ها و آیاتی را که به صورت موضوعی و کاربردی انتخاب شده‌اند را بخوانند.
وی با تأکید بر اینکه مربیانی که به آموزش طرح مکتب‌القرآن می‌پردازند از سوی مؤسسه دوره‌های لازم را دیده‌اند، تصریح کرد: طی این طرح از ایجاد انگیزه با بازی و شعر و قصه و نمایش خلاق با هشت فعالیت آموزشی در تمام مراکز پیش‌دبستانی مؤسسه، استفاده می‌شود.
رضایی اضافه کرد: 13 هدف آموزشی در مراکز پیش‌دبستانی مؤسسه اعم از مهارت‌های اجتماعی، جسمی، حرکتی، عاطفی و دیگر مهارت‌ها توأم با بازی دنبال می‌شود تا به این شکل قرآن در ذهن دانش‌آموزان نهادینه می‌شود.
وی در خصوص شرایط مربیان این مؤسسه، بیان کرد: شرایط عمومی علاقه‌مندان برای گذراندن دوره مربی‌گری طرح مکتب‌القرآن شامل شرط سنی حداقل 20 سال و حداکثر 32 سال، دارا بودن حجاب و التزام به اسلام و دارا بودن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته‌های مرتبط و یا علوم قرآن و حدیث است.
معاون مکتب‌القرآن استان تهران اضافه کرد: اما علاقه‌مندان بیشتر از میان ارگان‌های خاصی چون بسیج، حوزه‌های علمیه و سایر مراکز آموزشی و فرهنگی برای دوره‌ها جذب می‌شوند. این دوره سالیانه یکبار در مجتمع آموزشی ـ دانشگاهی به صورت متمرکز انجام می‌شود. همچنین مصاحبه متقاضیان در تیرماه انجام می‌گیرد و دوره طی اواخر مرداد و اوایل شهریورماه برگزار می‌شود.
وی با تأکید بر اینکه دوره مانند سایر دوره‌ها هزینه دارد، اضافه کرد: همانطور که کتاب‌هایی مخصوص نوآموز است، کتاب‌هایی نیز ویژه آموزش مربیان است که طی آن روش تدریس کتابهای این طرح آموزش داده می‌شود، این دوره با حضور اساتید کشوری اعزامی از قم برگزار می‌شود.
رضایی بیان کرد: دوره مربیان طی 12 روز در مجموع 120 ساعت حضور و 20 ساعت غیر‌حضوری تشکیل می‌شود که بیش از 80 تا 90 درصد مربیان در مراکز مربوطه به‌کار گرفته می‌شوند اما این مربیان پیش از اینکه به‌کار گفته شوند دوره کارورزی می‌بینند و تعدادی نیز حضوری توجیه می‌شوند.
وی در پاسخ به این سؤال که آیا دوره بازآموزی برای مربیان برپا خواهد شد، گفت: مربیانی که طی یکسال مشغول به فعالیت نشوند، در دوره بعدی نیاز به بازآموزی در یک و یا دو درس اصلی را دارند.
رضایی با اشاره به اینکه حدود 200 مربی برای این طرح آموزش دیده‌اند که هر ماه برای آنها جلسات بازآموزی تشکیل می‌شود، عنوان کرد: ماهی یکبار برای آنها جلسه‌ای برگزار می‌شود که از طریق سامانه برای آنها اطلاع‌رسانی می‌شود. همچنین ارزشیاب‌هایی داریم که نیازهای کلاس را جمع‌بندی می‌کنند.
وی تصریح کرد: به مربیان شرکت‌کننده در دوره‌های این طرح گواهینامه معتبر با 140 ساعت آموزش از قم داده می‌شود که با داشتن این گواهینامه می‌توانند به امر آموزش قرآن‌آموزان بپردازند.
رضایی نیز در خصوص فراهم کردن زمینه‌های کارآفرینی از سوی مؤسسات، عنوان کرد: شاخص‌های کارآفرینی با بهره‌گیری از آموزشهای مذهبی و هم روش‌های پیشگیری از اسراف و استفاده از تولیدت داخلی و کارهای دستی و ساخت وسایل تزئینی و عروسک‌ها با وسایل بازیافتی انجام می‌گیرد.
معاون مکتب‌القرآن استان تهران در زمینه تخصصی شدن فعالیت مؤسسات قرآنی، ادامه داد: در این زمینه باید بگویم مخاطبان کمتر دچار سردرگمی خواهند شد و از دیگر سو ممارست در کاری باعث خبرگی و تبحر در آن زمینه می‌شود. مثلا در زمینه دوره‌های پیش‌دبستانی هر کدام از مؤسسات مدعی هستند که روش‌های آنها برای آموزش قرآن خوب و مطلوب است اما اینکه تا چه حد به استاندارهای آموزشی نزدیک است، تعریفی از آن نداریم. تخصصی سازی مؤسسات بهتر است و مخاطبان برای انتخاب رشته‌ها و دوره‌های آموزشی که نیاز دارند، می توانند راحت‌تر اقدام کنند.
وی نیز با اشاره به اینکه مؤسسه نیز تعاملاتی با حدود 40 مسجد که دارای فضای آموزش مناسبی هستند، دارد، اظهار کرد: اینها مساجدی هستند که فضای آموزشی مناسبی جدای از شبستان مسجد دارند. لازم است بگویم دوره آموزشی نماز برای مقطع پیش‌دبستانی اجرا می‌شود که طی اسفندماه و یا فروردین‌ماه جشن نمازی در مسجد و با حضور روحانی مسجد برگزار می‌شود.
حسن ختام این برنامه دعای سیدعبدالحسین متقی برای انس با قرآن در دنیا و شفاعت قرآن در آخرت بود.
گزارش تصویری این خبر را اینجا ببینید.
