مطالعه شخصیت امام موسی صدر در تفسیر قرآن کمک‌کننده است
گروه حوزه‌های علمیه: رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی و استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه با بیان اینکه مسئله ربوده شدن امام موسی صدر و پیگیری آن یک ضرورت برای جامعه ما و تشیع است، تاکید کرد: مطالعه شخصیت امام موسی صدر حتی می‌تواند در تفسیر قرآن هم به ما کمک کند.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) آیت‌الله احمد مبلغی، عضو خبرگان رهبری و استاد حوزه علمیه قم امروز نهم شهریورماه در نشست علمی مسئله‌یابی و موضوع شناسی فقهی و حقوقی ربوده شدن امام موسی صدر که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه برگزار شد گفت: بحث امام موسی بحثی زنده، پویا و فعال است و مسئله‌ای نه تنها برای یک شخص و خانواده بلکه فراروی یک دولت و نظام و در دایره عام‌تر، شیعه و حتی مسلمین است.
وی با اشاره به جایگاه والای امام موسی صدر به لحاظ اجتماعی و سیاسی در ایران و کشورهای منطقه و در میان ادیان و مذاهب مختلف ادامه داد: تعامل امام موسی صدر با مسائل سیاسی و اجتماعی و جایگاه این شخصیت بزرگ مهم و تاریخی موضوعاتی است که باید به آن پرداخت.
این استاد فقه حوزه علمیه بیان کرد: پرداخت به ایشان در هر بعدی بحثی کم فایده و در حاشیه نیست بلکه ایشان شخصیت زنده و فعال و الهام‌بخش به ویژه برای ترسیم مناسباتی بین ادیانی و مذاهبی و بین بشری دارد و از او خاستگاهی ساخته است که بر ما پیگیری این مسئله ضروری است و باید افکار خودمان را با ایشان تراز کنیم و از او الهام بگیریم.
استاد خارج فقه و اصول حوزه علمیه بیان کرد: امام موسی صدر انسانی چند ضلعی و چندبعدی است که مطالعه او حتی می‌تواند در تفسیر قرآن هم به ما کمک کند؛ ایشان نظریه‌ای در باب اجتهاد دارد که هیچ کس آن را ارائه نکرده است اگر چه ایشان در مقام نظریه‌پردازی نبوده است ولی از متون و سخنرانی ها و مطالبی که دارند می توانیم نظریاتی را از ایشان استخراج کنیم که راهگشا و الهام بخش است همان طور که مرحوم شهید مطهری با اینکه در بسیاری از موارد در صدد ارایه نظریه نبوده است ولی محتواهای منتشر شده از ایشان قابل نظریه‌پردازی برای دنیای معاصر است
وی افزود: نظریه «اجتهاد مسئول» همان نظریه‌ای است که از دل مطالب ایشان بیرون می‌آید؛ او معتقد است که اجتهاد هم مسئول است و باید مسئولیت خود را در قبال موضوعات مختلف و نیازهای دوره معاصر ایفا کند لذا امام موسی استحقاق تمرکز بیشتری از هر حیث بر او وجود دارد و پیگیری سرنوشت ایشان نیز موضوعات و به لحاظ فقهی و هم به دلیل مؤلفه‌های شخصیتی ایشان از ضروریات است.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی عنوان کرد: امام موسی صدر شخصیت کمی نیست و نباید مسئله ایشان را دست کم بگیریم؛ آن هم ایشان وقتی به کارهای اجتماعی و سیاسی در منطقه پرداخت که شرایط برای کار کردن بسیار سخت بوده است ولی ایشان موفق شد تا در میان اهل سنت و مسیحیان و ... نفوذ زیادی ایجاد کند لذا حتی کلماتی هم که در سخنرانی انتخاب کرده برگرفته از عمق فکری او و قابل الگوگیری است.
مبلغی با اشاره به ابعاد مختلف پیگیری موضوع ربوده شدن امام موسی صدر از جمله حقوقی تصریح کرد: ربوده شدن امام موسی صدر به دلیل دولتی بودن از ربایش‌های عادی قابل تفکیک است و در قالب جنایتی بزرگ قابل پیگیری است همچنین جرم خودداری از ارایه اطلاعات دومین بعد حقوقی این موضوع است که با روی کار آمدن دولت جدید در لیبی هم این مسئله منتفی نمی شود و باید پیگیری شود.
عضو خبرگان رهبری با بیان اینکه مرور زمان از جرم و میزان مجازات و جنایت نمی‌کاهد عنوان کرد: این مسئله مشمول مرور زمان نمی شود و دین و وجدان حقوقی و انسانی نیز آن را نمی‌پذیرد همچنین نقض حقوق بشری شکل گرفته در این ربایش نیز بسیار مهم است و نباید آن را با ابعاد حقوقی دیگری مخلوط کنیم که از عمق آن کاسته شود.
وی با اشاره به بعد سیاسی و دیپلماسی این مسئله افزود: امام موسی صدر در دیپلماسی قوی بودند و دیپلماسی گفت و‌گو محور، تحمل‌پذیر و پویا و فعال و با تمرکز بر ایجاد روابط سالم و ایجاد هویت برای امت را ایجاد کرد که الگو برای همه به خصوص مسئولان است که درگیر مسایل دیپلماسی هستند و دشمنان نیز همه توان خود را به کار بسته‌اند تا ما را در این مسئله وادار به عقب نشینی کنند.
مبلغی با تاکید بر اینکه امام موسی صدر در، هنر و فقه و دین، دیپلماسی بسیار قوی داشت، تصریح کرد: باید آن را شناخت و از آن الگو بگیریم به خصوص امروز این مسئله در دیپلماسی برای ما الگوی بسیار خوبی است و اگر ایشان را ربودند به همین دلیل است که ایشان در مدت کوتاهی حرکت عظیمی ایجاد و نفوذ حتی در مسیحیان عالم و اهل سنت ایجاد کرد و چون دیدند نمی‌توانند در مقابل حرکت توفنده و موثر او قرار گیرند این توطئه را طراحی کردند.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس شورای اسلامی با تاکید بر پیگیری قوی دیپلماتیک این موضوع تاکید کرد: اینکه گاهی مطلبی را طرح کنیم و بعد آن را رها کنیم فایده ندارد؛ اگر برای دول غربی این مسئله رخ داده بود آن را رها نمی‌کردند بنابراین پیگیری دیپلماتیک این مسئله با این پشتوانه مردمی ولو منجر به کشف مسئله موت ایشان هم باشد قابل پیگیری و مهم است ضمن اینکه احتمال حیات ایشان هم احتمال کوچکی نیست و قرائنی در این زمینه وجود دارد.
مبغلی بیان کرد: دیپلماسی برای این مسئله امتداد حرکتی است که وی در دیپلماسی داشت؛ اگر ما می‌خواهیم امام موسی صدری باشیم این مسئله موضوع خوبی برای دیپلماسی است و اصولا پیگیری دیپلماسی در این مسئله، میزان اهمیت ما به حیات یک انسان را هم ثابت می کند و این برای شیعه و لبنان و ایران ما سود دارد. ما از این طریق خطوط قرمز خود را می‌توانیم به جهانیان نشان دهیم و اهمیت اسلام به حیات انسان را در جان متبلور کنیم.
عضو خبرگان رهبری با اشاره به بعد فرهنگی و اجتماعی این مسئله ادامه داد: همه اقرار داریم که امام موسی صدر، نهادسازی اجتماعی کرده بود و جز آنچه در انقلاب ما رخ داد هیچ کس مانند ایشان موفق در ایجاد نهادهای اجتماعی و فرهنگی نبوده است؛ فردی که توانسته است چنین امر کمیاب و خطیر را دنبال کند ما نسبت به ایشان از حیث فرهنگی و اجتماعی وظیفه زیادی داریم و اگر بی تحرک ماندیم ضد فرهنگ و اجتماع حرکت کرده‌ایم.
مبلغی با بیان اینکه نهادسازی توسط ایشان در آن شرایط سخت و در دوره‌ای که کمتر نمونه‌ای برای آن وجود داشته است نشان دهنده توانمندی و خلاقیت والای این عالم بزرگ است اظهار کرد: فراتر از این ابعاد پیگیری این موضوع از منظر اخلاقی نیز یک ضرورت است.
این استاد خارج فقه و اصول بیان کرد: اخلاق فراتر از امور ترسیمی و حقوقی است زیرا خود اخلاق، یک حقیقت است و همه چیز به آن نیاز دارد و او کمتر به غیر خود نیاز دارد و حتی پذیرش دین نیز در گروه اخلاقی بودن است و موفقیت پیامبر نیز در گرو اخلاق نیک او بود که در قرآن نیز بر آن تاکید شده و فرموده است « فَبِمَا رَحْمَةٍ مِنَ اللَّهِ لِنْتَ لَهُمْ وَلَوْ كُنْتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لَانْفَضُّوا مِنْ حَوْلِكَ فَاعْفُ عَنْهُمْ وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ(159 آل عمران)» از این رو باید از حیث اخلاقی نیز این مسئله را پیگیری کنیم زیرا مدیون و مرهون ایشان هستیم.
رئیس مرکز تحقیقات اسلامی مجلس با اشاره به بعد فقهی این مسئله گفت: فقه این مسئله را در دو جایگاه فقه تعلقی و فقه تحصلی و تحققی می‌تواند پیگیری کند؛ دومین مورد یعنی فقه تحققی همین فقه رایج است ولی در کنار آن می توانیم فقه تعلقی نیز داشته باشیم؛ یعنی فقهی که متعلق به یک موضوع دیگر می‌شود و از این منظر نیز بررسی کنیم.
این استاد حوزه علمیه با بیان اینکه پیگیری موضوع امام موسی صدر یک ضرورت است به تبیین بیشتر فقه تعلقی پرداخت و افزود: گاهی ما فقه فقه لازم داریم که متعلق به یک دانش و تلاش است لذا اگر از این زاویه به موضوع ربایش امام موسی صدر بنگریم به این ضرورت می‌رسیم که براساس فقه تعلقی، پیگیری دیپلماتیک و سیاسی و اجتماعی و اخلاقی این مسئله واجب است.
عضو خبرگان رهبری با طرح این سؤال که آیا این موضوع از منظر فقه رایج، قابل پیگیری است عنوان کرد: این مسئله از منظر فقه در بررسی مسئله حیات و موت قابل بحث است همچنین از منظر این نوع فقه از طریق قوانین فقهی زیادی دیگری نیز این مسئله قابل پیگیری و بررسی است و نباید اول آن را دست کم بگیریم ثانیا باید از همه ظرفیت ها بهره ببریم و در نهایت نیز از ابعاد مختلف و بدون نومیدی دنبال شود.
یادآور می شود امام موسی صدر، 9 شهریورماه سال 1357 هجری شمسی از سوی مسئولان لیبی و با دعوتنامه رسمی آنان وارد این کشور شد تا با مسئولان این کشور پیرامون موضوعات منطقه دیدار و گفت و گو داشته باشد اما با گذشت چند روز، از ایشان و هیئت همراه خبری نشد و مسئولان لیبی نیز با بهانه‌های مختلف از ارایه اطلاعات در مورد ربودن شدن وی خودداری کردند و تاکنون هم اطلاعی از ایشان به دست نیامده است.
