گل به خودی؛ اعلام شکست در برابر فرهنگ غربی

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، سال‌هاست از هنرپیشه‌های سینما برای تبلیغات شهری استفاده می‌شود، هرچند بعد از پیروزی انقلاب اسلامی این روش منسوخ شد و تا سه دهه نیز پا بر جا ماند، اما در یک دهه اخیر به مرور این رویکرد تبلیغاتی، مجدد رواج پیدا کرده است، به نحوی‌که هر جای شهر را که سر بچرخانیم با تصاویر هنرپیشه‌ها یا خواننده‌‌‌ها مواجه می‌شویم، اما منظور از این گزارش نقد این عمل نیست، هرچند پیرامون چگونگی آن می‌توان بحث‌های مفصلی داشت از جمله این‌که چرا ما در تبلیغات تنها به شکل غربی آن اکتفا می‌کنیم، ولیکن موضوع اصلی این است، اخیراً در سطح شهر برای تبلیغی یک برنامه پخش فیلم «فیلمیو» از چهره بازیگر سرشناس سریال «بازی تاج و تخت» استفاده شده است.

البته برنامه‌های دیگری نیز هستند که از این روش استفاده کرده‌اند! برای مثال یک نرم افزار پخش فیلم دیگر از چهره کوین اسپیسی برای رسیدن به مخاطب لازم بهره برده! ولیکن به هر حال هر کدام را بخواهیم مثال بزنیم باز به نتیجه خوبی نمی‌رسیم، چون چگونه می‌شود از چهره بازیگری برای تبلیغ استفاده کرد که کارهایش حتی از تلویزیون جمهوری اسلامی پخش نشده است! در حقیقت این کار به ما این نکته را القا می‌کند که جذابیت سریال‌های پخش شده از سیما به آن اندازه نیست تا بتواند مردم را برای تماشای فیلم یا سریال برنامه مورد نظر ترغیب کند! اما چهره «جان اسنو» به راحتی قادر است چنین کاری را انجام دهد!

این مسئله را چگونه می‌توان معنا کرد، آیا غیر از این است که ما در این زمینه به شدت منفعل هستیم؟ آیا سریال‌های بی کیفیتی که تلویزیون خریداری می‌کند و شبکه‌ها را پر می‌کند و هیچ ارزش هنری و ساختاری ندارد، می‌تواند تأثیرگذار باشد؟ از این قبیل سؤالات بسیار مطرح است که پاسخ آن را باید مسئولان تلویزیون بدهند، اما یک نکته باقی می‌ماند که اگر باز هم از کنار آن به سادگی بگذریم در سال‌های بعد عملاً در مقابل هالیوود حرفی برای گفتن نخواهیم داشت، آن‌هم این‌که وقتی قهرمان سریالی که اساس قصه‌اش به روی مسائل غیر اخلاقی شکل گرفته تا به این اندازه در کشور ما محبوب است باید از خود سؤال کنیم با سینما و تلویزیون خود چه کرده‌ایم.

در ادامه این گزارش برای اینکه قضاوت صحیح‌تری پیرامون موضوع داشته باشیم با چند چهره هنری و سیاسی به گفت‌و‌گو نشستیم تا نظر آنها را پیرامون موضوع داشته باشیم. جواد اردکانی فیلمساز ارزشی کشورمان درباره این موضوع این‌گونه اظهار نظر می‌کند: پرداختن به مقوله تبلیغات در کشور ما وجوه مختلفی دارد که هر یک را بخواهیم بررسی کنیم به نتیجه مطلوبی نمی‌رسیم، چون تمامی راه‌ها در این حوزه بر پایه ارزش‌های دینی و ملی ما نیست و در مواقعی نیز در خلاف جهت آنها حرکت می‌کند!

وی افزود: برای صدق گفته خود مثالی ذکر می‌کنم که از نگاه من دردآور است و نوعی بی احترامی به مفاخر کشور ما محسوب می‌شود. در برخی تبلیغات تلویزیونی دیده‌ایم که از ابوعلی سینا برای تبلیغ شامپو بهره برده شده است! آیا این روش مناسب و درستی برای ارج نهادن به دانشمندان این سرزمین است؟ آیا ما مقام بزرگان خود را با تبلیغ شامپو گرامی می‌داریم؟ در چنین شرایطی چگونه انتظار داریم که «جان اسنو» محصولات داخلی ما را تبلیغ نکند!

این کارگردان درباره چرایی این کار گفت: این اقدام به هر دلیلی که انجام شده باشد باز هم مذموم است، اما اگر دلیل آن را خواسته باشید اینگونه جواب می‌دهم که برای استفاده از چهره بازیگران خارجی پولی به آنها داده نمی‌شد، ولی برای استفاده از چهره هنرمندان یا ورزشکاران ایرانی باید پول صرف شود. در چنین شرایطی طبیعی است کسانی که تنها به فکر درآمد مادی هستند، برایشان فرهنگی ملی و دینی مهم نباشد و به هر قیمتی بخواهند کالای خود را تبلیغ کنند.

وی در انتهای سخنانش تصریح کرد: پیشنهاد من به مسئولان شهری این است که دقت خود را به این قبیل موضوعات بیشتر کنند و تنها برایشان پولی که بابت تبلیغات می‌گیرند مهم نباشد، چون اگر هر یک از ما نسبت به فرهنگ خود بی‌تفاوت باشیم نباید انتظار روزهای خوشی را برای فرهنگ و هنر این سرزمین متصور بود.

ابراهیم اصغری تهیه‌کننده سینما دیگر سینماگری بود که در این گزارش از نظرش استفاده کردیم. وی درباره موضوع مد نظر چنین اظهار نظر می‌کند: متاسفانه ما در حوزه تبلیغات به اندازه‌ای دستخوش اظهار نظرهای سلیقه‌ای شده‌ایم که دیگر فرصتی باقی نمانده تا بتوان با تصمیم‌گیری صحیح، جلوی برخی آسیب احتمالی را در این حوزه گرفت. اتفاقی که هم اکنون رخ داده و ما نمونه‌های آن را در سطح شهر شاهد هستیم.

وی اضافه کرد: وقتی تصاویر بازیگر سریال «بازی تاج و تخت» در خیابان‌ها تبلیغ می‌شود به نوعی آن ر ا سریال ممنوعه که پایه و اساسش بر بی‌حرمتی به محرمات استوار است، تبلیغ کرده‌ایم. این امر را هم نمی توان به هیچ وجه توجیه کرد، چون وقتی فرزند من بپرسد، این تصور کیست من به وی چه پاسخ بدهم. اگر وی از من خواست که سریال را برایش تهیه کنم چگونه به وی جواب رد بدهم، چون اگر بگویم این سریال مناسبی نیست به من نخواهد گفت، چرا کاری که من نامناسب می‌خوانمش در شهر تبلیغ می‌شود؟

تهیه‌‌کننده فیلم سینمایی «شور شیرین» با تاکید بر این‌که این قبیل اقدامات نشان دهند ضعف ما است، گفت: وقتی ما قهرمانان سریال‌های آمریکایی را در شهر خود تبلیغ می‌کنیم به نوعی شکست را پذیرفته‌ایم، چون با کارمان به آنها نشان داده‌ایم که قهرمانان سریال‌های امریکایی در جذب تماشاگر بیشتر از سریال‌های داخلی قدرت دارند! آیا این مسئله قبول شکست و ضعف نیست؟

اصغری در انتهای سخنانش تاکید کرد: متاسفانه بسیاری از دوستانی که در حوزه فرهنگ و امور شهری فعالیت می‌کنند، موضوعات شهری برایشان ملی و دینی برایشان اهمیتی ندارد، چون نشان داده‌اند، تنها پول برایشان مهم است و حاضرند به خاطر آن جنگ نرم را هم ببازند!

آخرین فردی که در این گفت‌‌و‌گو از نظرش استفاده شد، لاله افتخاری رئیس سابق فراکسیون قرآن و عترت مجلس شورای اسلامی است. وی درباره موضوع مطروحه چنین تأکید می‌کند: مسئولان اجرایی کشورمان می‌بایست در حوزه‌های مختلف هوشیار و آگاه باشند، چون دشمن از هر راهی برای ضربه زدن استفاده می‌کند. گاهی ممکن است این اقدام توسط یک فیلم رخ دهد و گاهی مواقع نیز ممکن است از طریق تبلیغات نادرست چنین اتفاقی رخ دهد.

وی تأکید می‌کند: استفاده از چهره هنرپیشه‌های خارجی به نوعی ترویج فرهنگ غرب است؛ اتفاقی که برخی مواقع نمونه‌های آن را در کشورمان می‌بینیم که یکی از آنها همان تبلیغی است که به آن اشاره کردیم لذا در این حوزه باید دقت نظر بالایی داشت، چون کمی سهل‌انگاری در این زمینه عواقب نا‌مطلوبی به همراه خواهد داشت.