درباره الزام پرداختن به موضوعات و افتخارات ملی در سینما اظهارنظرهای متعددی تا به امروز انجام شده است به ویژه در ژانر سینمای دفاع مقدس ما این موضوع را بارها در نقدهای سینمایی مشاهده کردهایم، اما باید دید چه شده که پس از گذشت چهار دهه از پیروزی انقلاب اسلامی هنوز فیلمهای فاخری در این زمینه نداریم.
در این زمینه معمولاً مهمترین دلیلی که ذکر میشود، بحث سخت افزار است، اما این توجیه چندان پذیرفتنی نیست، زیرا در دهه ۶۰ با وجود محدودیتهای اقتصادی؛ ما فیلمهای بسیار خوبی را در حوزه سینمای دفاع مقدس میساختیم، کارهایی چون «سجاده آتش»، «عقابها» و « کانی مانگا» از جمله این آثار هستند که در این زمینه ساخته شدهاند؛ حتی بعد از جنگ نیز فیلمهایی نظیر «دوئل» تولید شد ولی با گذشت زمان و دور شدن از جنگ، سینما دغدغههای خود را در جای دیگر جستجو کرد.
مقدمه فوق بهانهای است تا ما در سالروز عملیات «محمد رسول الله» به این رویداد مهم بپردازیم در طول هشت سال دفاع مقدس عملیاتهای بسیاری توسط رزمندگان اسلام انجام شد که عمده آنها موفقیتآمیز بود، اما وقتی ما در فیلمهای سینمایی میخواهیم به موضوعی جنگی اشاره کنیم تمرکز خود را به روی آدمها متمرکز میکنیم یا اینکه اتفاقات کوچک و حاشیهای را مد نظر قرار میدهیم این امر به خودی خود نه تنها ناپسند نیست، بلکه ضروری نیز بوده و باید به آن توجه شود، اما به شرطی که ما از افتخارات عظیم خود غافل نشویم با این توضیح از نظر یکی از فیلمسازان ژانر دفاع مقدس بهره میبریم تا ارزیابی جدیتر از این موضوع داشته باشیم.
حمید بهمنی کارگردان سینمای دفاع مقدس در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن (ایکنا) با تاکید بر اینکه سینمای فعلی دغدغه دفاع مقدس ندارد، گفت: زمانی باید از سینما توقع کارهای خوب دفاع مقدسی را داشته باشیم که دغدغه مورد نظر در آن عرصه وجود داشته باشد، اما وقتی میبینیم بیش از آنکه آنها بخواهند به موضوعات مطروحه توجه کنند در پی تصویرگری از مشکلات اجتماعی هستند نباید چنین توقعاتی را برای خود متصور شویم.
وی افزود: البته بارها شنیدهایم که مباحث سختافزاری برای کم شدن حجم تولیدات دفاع مقدس در سینما به عنوان توجیه نام برده شده است. این موضوع هم در جای خود صحیح و پسندیده است، اما کافی نیست چون ما در همین شرایط نیز آثاری تولید کردهایم که در آنها موضوعات دفاع مقدسی محور بوده است. برای مثال فیلم «روز سوم» اثری است که انصافاً خوب و حرفهای جلوی دوربین رفته، اما این تنها یک اثر است و مطمئناً یک یا چند کار نمیتواند جوابگوی نیازهای ما باشد.
این کارگردان سینمای دفاع مقدس در پاسخ به این سوال که چرا خود دیگر فیلم دفاع مقدسی نمیسازد، تاکید کرد: تا به امروز چندین فیلم سینمایی با محوریت هشت سال جنگ تحمیلی ساختهام، این کارها هم عمدتاً در مقایسه با آثار دفاع مقدسی پرخرج نبودند، چون تلاش کردم با حداقل امکانات فیلم خود را تولید کنند، اما متاسفانه در زمان حال این حداقلها هم مهیا نیست و من از فعالیت در این حوزه معذور شدهام.
کارگردان فیلم دفاع مقدسی «گلوگاه شیطان» تاکید کرد: وقتی از محدودیتهای موجود حرف میزنیم منظور بیشتر کارهایی است که در آنها به موضوعات حاشیههای جنگ پرداخته میشود، اما اگر در پی آن هستیم در فیلمهای خود عملیاتهای چون «محمد رسول الله» را تصویر کنیم باید یک اراده و همت ملی را با کار مربوطه همراه کنیم، وگرنه با چند میلیارد این پروژهای به سرانجام نخواهد رسید. نکته دیگر اینکه فیلمهای ضعیف در بحث امکانات تنها به خود ضربه نمیزنند، بلکه باور من این است که سبب دوری تماشاگر از این دست آثار نیز خواهند شد.
بهمنی در بخش دیگری از سخنان خود، تاکید کرد: نهادهای انقلابی که دائماً شعار حمایت از فیلمهای دفاع مقدسی را میدهند باید از کارهای این حوزه حمایت کنند، چون عملیاتهای موفقی چون «محمد رسول الله» نشان دهنده عزت و ایثار جوانان این مرز و بوم است، برای همین هیچگاه بازگویی آنان کهنه نخواهد شد. این خواسته نیز تنها موضوعی نیست که به سینمای ایران مربوط شود، بلکه در کشورهای صاحب سینما هم چنین ملاحظاتی انجام میشود، به این طریق که با حمایتهای مخصوص از کارهای پرهزینه حمایت میشود تا سیاستی خاص در آنها تبلیغ شود.
از سخنان این فیلمساز این موضوع استنباط میشود که سینمای دفاع مقدس دوران خوشی را پشت سر نمیگذارد، اما این مسئله هیچ ربطی به تماشاگران ندارد، چون آنها بارها با استقبال خود از کارهای خوب دفاع مقدسی نشان دادهاند که حامی این تولیدات هستند، ولی زمانیکه فیلمهای مربوطه تولید نمیشود دیگر نباید توقع رونق سینمای دفاع مقدس را داشت. در انتهای سخن باید به مجلس و دولت پیشنهاد کرد، بودجهای مجزا برای آثاری که در آنها افتخارات ملی مدنظر است در نظر گیرند تا در سایه این اقدام عملیاتهایی چون «محمد رسولالله» روی پرده سینما تصویر شود.