یادداشت وارده/
گزینه‌های متنوع ایران در قبال خروج آمریکا از برجام
گروه سیاسی ــ اکنون وقت آن است که برای جامعه جهانی روشن کنیم که در قبال خروج آمریکا از برجام گزینه‌های مختلفی داریم و متناسب با شرایط از آن‌ها استفاده خواهیم کرد. به همین منظور همچنان نباید مشتمان را باز کنیم و بدانیم زمان آن رسیده که جمهوری اسلامی ایران علاوه بر کسب هزینه‌هایی که پرداخته از منافع برجام نیز منتفع شود.
این روز‌ها بازیگران عرصه بین‌الملل بیش از هر زمان دیگری به کاخ سفید چشم دوخته‌اند؛ جایی که محتمل است تا ۲۲ اردیبهشت پیام نقض تعهدات این کشور در برجام به جهان مخابره شود؛ چراکه آمریکا می‌خواهد تصمیم بگیرد آیا بالاخره به تعهدات برجامی خود عمل می‌کند یا خیر؟ هرچند نباید فراموش کنیم که ترامپ در طول ۱۵ ماه گذشته در اجرای تعهداتش کوتاهی کرده، مانع رفع تحریم‌ها شده و از سایر کشور‌ها خواسته با ایران همکاری اقتصادی نداشته باشند. البته او به تنهایی قدرت این را ندارد که برجام را پایان دهد چرا که این یک توافق سیاسی بین ایران و شش قدرت جهانی بوده است.
این رئیس جمهور تاجرمسلک بار‌ها درباره اصلاح برجام سخن گفته و اصرار داشته که اگر سایر کشور‌های عضو پیمان برجام برای اصلاح این توافق با توجه به خط مشی آمریکا اقدامی نکنند، آمریکا تحریم‌های هسته‌ای علیه ایران را دوباره اعمال می‌کند؛ اقدامی که رسما به منزله نقض قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل است. هرچند پایبندی ایران به مفاد برجام که ۱۱ بار از طرف کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تایید شده مانع بزرگی بر سر این پیمان شکنی کثیف آمریکایی‌ها تا به امروز بوده است. ضمن اینکه نباید فراموش کنیم استفاده صلح آمیز از انرژی هسته‌ای حق غیر قابل انکار همه کشور‌های عضو NPT می‌باشد و از این رو معتقدم کشور‌هایی که خود بمب هسته‌ای ساخته‌اند حق ندارند به بهانه‌های واهی مانع استفاده کشور‌های دیگر از فناوری هسته‌ای شوند.
مرور اظهارنظر‌هایی که در هفته‌های اخیر از چهار سوی جهان به گوش می‌رسد نشان می‌دهد که ترامپ در این بازی که به راه انداخته تنهاست و حتی در آمریکا هم با مخالفت دموکرات‌ها مواجه است. بطور مثال آنگلا مرکل صدراعظم آلمان بار دیگر در دفاع از توافق هسته‌ای با ایران تاکید کرد و گفت: برجام نباید لغو شود. همچنین کاندولیزا رایس هم اظهار کرده من اگر بودم احتمالا برای حفظ اتحاد در توافقنامه می‌ماندم. یا جان کری وزیر خارجه پیشین آمریکا هم بر لزوم حفظ برجام تاکید داشته است. یا حتی گوترش دبیرکل سازمان ملل متحد از ترامپ خواست که از برجام خارج نشود. با جمیع جهات می‌توان به این نتیجه رسید اگر ما بتوانیم قرارداد را حفط کنیم و اروپایی‌ها را با خودمان همراه سازیم، آمریکا را در موضع انزوا قرار می‌دهیم و این موضوع به نفع ماست.
حال دولتمردان کشورمان معتقدند در مواجهه با تصمیم آنی ترامپ برای خروج از برجام سه گزینه را می‌توانیم اتخاذ کنیم: نخست کنار گذاشتن توافق و از سرگیری غنی‌سازی، دوم استفاده از ساز و کار موجود در توافق برای یک شکایت رسمی در کمیسیون و سوم تصمیم به خروج از معاهده منع گسترش تسلیحات هسته‌ای. معتقدم اکنون وقت آن است که برای جامعه جهانی روشن کنیم که در قبال خروج آمریکا از برجام گزینه‌های مختلفی داریم و متناسب با شرایط از آن‌ها استفاده خواهیم کرد. به همین منظور همچنان نباید مشتمان را باز کنیم و بدانیم زمان آن رسیده که جمهوری اسلامی ایران علاوه بر کسب هزینه‌هایی که پرداخته از منافع برجام نیز منتفع شود.
یادداشت از امیر ساعدی داریان
عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی
