به گزارش ایکنا، شفقنا نوشت: حجت الاسلام علی اسلامی که بیشتر با نام علی مدبر او را می‌شناسند از اعضای هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی است. حجت الاسلام اسلامی که بیشتر به کارهای پژوهشی مشغول بوده و پژوهشگر قرآن است از سال ۷۰ در کلاس‌های درس حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی شرکت کرده و در یک مقطعی مسؤولیت موسسه قرآنی ایشان را برعهده داشته و همچنین از ابتدای شکل گیری تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آملی، سر ویراستار بوده است.
حجت الاسلام علی اسلامی در گفت وگو با شفقنا، در تشریح ویژگی های شخصیتی و سیاسی حضرت آیت الله جوادی آملی، اظهار کرد: به نظر من در رابطه با آیت الله جوادی چند برجستگی ویژه وجود دارد که جایگاه ایشان را در مرحله ممتازی قرار می دهد. اولین ویژگی برجسته‌ای که جایگاه ممتاز بین المللی به ایشان بخشیده، این است که ایشان جامع، معقول و منقول هستند. در حوزه‌های علمیه برخی از شخصیت های علمی در رشته‌های علوم معقول از جمله کلام، فلسفه، عرفان نظری و امثالهم صاحبنظر و اهل تدریس و صاحب تالیف هستند و در نقطه مقابل برخی از شخصیت های حوزوی فقط در علوم نقلی مثل حدیث، تفسیر و فقه که پایه نقل و متکی به نقل است، متخصص هستند.
آیت الله جوادی آملی جامع معقول و منقول هستند
او افزود: ما در حوزه‌های علمیه افراد کمی را داریم که جامع، معقول، منقول و متخصص به دانش‌های تخصصی عقلی و دانش‌های نقلی باشند. البته شاید در سطوح پایین افراد زیادی علوم عقلی و نقلی را با هم می خوانند و ورودی پیدا می کنند ولی استاد برجسته ای که در بالاترین قله دانش های عقلی و نقلی قرار داشته باشد مانند آیت الله جوادی بسیار کم است و این ویژگی شخصیت ممتاز کشوری و جهانی به او بخشیده است.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان اینکه آیت الله جوادی آملی افزون بر مقام فقاهت و مرجعیت یک مفسر بزرگ هستند، گفت: بسیاری از عزیزان به یاد دارند که مرحوم طباطبایی در مصاحبه‌ای در جواب خبرنگاری که از ایشان پرسیده بود در میان شاگردان برجسته‌ی خود چه کسی را نام می برید ایشان در حالی که صدایشان کاملا مرتعش بود و حرکت لب‌هایشان محسوس بود چند بار اسم آیت الله جوادی آملی را بردند. یکی از مهمترین اقدامات آیت الله جوادی آملی که بسیار برجسته است تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آملی است که در حدود ۸۵ جلد خواهد شد که تا کنون در حدود ۴۶ جلد از آن منتشر شده است. من هم توفیق سر ویراستاری این تفسیر را بر عهده دارم، تا حدود جلد ۷۶ بر اساس درس‌های ایشان تنظیم شده و آماده است تا ایشان بازنگری کنند و منتشر شود.
تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آملی در حدود ۸۵ جلد خواهد شد
اسلامی ادامه داد: ما در کل دنیای اسلامی تفسیری به این گستردگی و وسعت، یا نداریم یا خیلی کم داریم. من اولین جلد این تفسیر را بعد از خروج از چاپ به یکی از اساتید تفسیر حوزه تقدیم کردم که ایشان فرمودند «این تفسیر اقیانوس خروشان معارف است» و انصافاً هم همینطور است. حضرت آیت الله جوادی آملی بارها در جلسات خصوصی به ما گفته اند «تفسیری که برای تنظیم آن همکاری می کنید آبروی شیعه و تفسیر بسیار گران سنگی است و هم به لحاظ عمق و ژرفای معنایی و هم به لحاظ گستردگی حجم، یک کار اعجاب انگیز است». هیچ یک از تفاسیر بزرگان با تفسیر تسنیم آیت الله جوادی آملی قابل قیاس نیست. اگر به بحث های علمی تفسیر مراجعه شود می بینیم که آیت الله جوادی با شخصیت های مهم تفسیری جهان اسلام از جمله شیعه و سنی مرتبط شده و گاهی با ادله‌ی محکم نظرات آنها را رد می کند و حتی دیدگاههای استاد خود، مرحوم علامه طباطبائی را گاهاً با ادله‌ی قوی رد می‌کنند یا از اهل سنت امثال فخررازی و محمد عبدو و سید قطب و محی الدین عربی را به راحتی نقد می کنند.
آیت الله جوادی با شخصیت های مهم تفسیری جهان اسلام از جمله شیعه و سنی مرتبط شده و گاهی با ادله محکم نظرات آنها را رد می کند
این استاد حوزه و دانشگاه شاگرد پروری را از دیگر ویژگی‌های برجسته‌ی آیت الله جوادی آملی دانست و اظهار کرد: نکته سوم از ویژگی های آیت الله جوادی این است که ایشان در مقام شاگرد پروری نیز بسیار موفق بودند و همیشه درس ایشان از کانون های فعال، پویا و سرزنده حوزه است و صدها نفر از مشتاقان علم در محضر ایشان حاضر می‌شوند. هزاران شاگرد پرورانده اند که بسیاری از آنها از اساتید علوم عقلی و نقلی حوزه ها هستند، بسیاری از آنها در سطوح بالا در دانشگاه‌ها در مقاطع دکتری و کارشناسی ارشد تدریس می‌کنند یا در سمت امامت جمعه هستند. در واقع بسیاری از شخصیت‌های علمی کشور، افتخار شاگردی ایشان را داشتند چراکه درس‌ها و بیان ایشان به گونه ای است که جاذبه خاصی برای طلاب و دانش پژوهان ایجاد می کند.
درس‌ها و بیان آیت الله جوادی آملی جاذبه خاصی برای طلاب و دانش پژوهان ایجاد می کند
اسلامی در ادامه به ویژگی اخلاقی و عرفانی آیت الله جوادی آملی اشاره کرد و گفت: نکته چهارم هم سابقه‌ی قوی اخلاقی و عرفانی ایشان است که در بیانات ایشان موج می‌زند و یکی از دلایل گرایش طلاب جوان به بحث‌های ایشان همین سبقه‌ی اخلاقی و عرفانی است که در بیانات و سلوک آیت الله جوادی آملی مشهود است. آخرین نکته هم اینکه آیت الله جوادی فقیهی است که از پشتوانه های نظام اسلامی هستند و از روزهای آغازین انقلاب اسلامی همواره پشتیبان و مدافع و از نظریه پردازان نظام مقدس جمهوری اسلامی بودند. در بعضی از رسانه ها از جمله رادیو معارف این سوال طرح شد که اگر بخواهیم خط کشی‌ای برای اندیشه هایی که رادیو معارف ترویج می‌دهد قرار بدهیم کدامیک از شخصیت های کشوری می تواند نظریه و یا دیدگاهی قابل اتکا و میزان سنجش باشد که یکی از این افراد آیت الله جوادی بودند که بر اساس دیدگاه ها و نظریات ایشان صحت برنامه ای که از رسانه منتشر می شود، سنجیده خواهد شد.
یکی از دلایل گرایش طلاب جوان به بحث‌های ایشان سبقه اخلاقی و عرفانی است
او در رابطه با حفظ راهبرد ایشان در اعتلای مکتب اهل بیت(ع) در این دوران که وادادگی و افراط و تفریطی از نظر مذهبی در جوامع اسلامی دیده می شود اظهار کرد: در این موضوع باید به دو نکته اشاره کرد. یکی آشنایی با معارف به خصوص معارف قرآن کریم است؛ چون قرآن پایگاه اول و میزان سنجش برای احادیث اهل بیت(ع) و پیامبراکرم (ص) است و بعد از قرآن کریم هم معارف نورانی اهل بیت (ع) قرار دارد. بسیاری از مشکلات کنونی دنیای اسلام به این دلیل است که ما معارف عمیق قرآن کریم را مورد توجه قرار نمی دهیم. همانطور که حضرت علی(ع) در نهچ البلاغه می فرمایند: «قرآن آقیانوسی است که ژرفای این اقیانوس به چنگ ادراک آدمی نمی افتد» البته منظور حضرت، معصومین نبودند بلکه بشر عادی را در نظر داشته اند.
اسلامی در ادامه افزود: واقعیت این است که دانش ما در دنیای اسلام نسبت به قرآن اندک است و بخشی از دنیای اسلام که اهل سنت هستند از معارف اهل بیت(ع) محرومند و ما که در فضای اهل بیت(ع) تنفس می‌کنیم و افتخار شیعه بودن داریم، شیعه بودن ما بیشتر در حد ولایت داشتن و مقطعی و سطحی است. معرفت عمیقی که از اهل بیت (ع) به ما رسیده است حاصل ۲۵۰ سال حضور معصوم (ع) است و معصومان حتی اگر منزوی و در حبس بودند همواره برای ما تعلیم و روشنگری داشتند. ما ۲۵۰ سال انسان معصومی که مرتب معارف تحویل داده است را نمی توانیم نادیده بگیریم.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی اولین مشکل دنیای اسلام را آشنا نبودن با علوم قرآنی دانست و گفت: مرجع نبودن قرآن و اهل بیت(ع) و در حقیقت انزوای قرآن و معارف اهل بیت(ع) از صحنه افکار مردم مسلمان زمینه ساز برخی افکار شده است. نکته دومی که آیت الله جوادی بر آن تاکید دارند این است که ما عنصر اخلاق را دست کم گرفته ایم و حتی متدینینی که مقید به دین هستند بیشتر گرایش به فقه و فروع فقهی و حداکثر رساله‌های عملیه دارند. اما این همه توصیه‌های اخلاقی که در منابع دینی ما وجود دارد و می‌تواند جامعه را متحول کند، در جامعه مغفول مانده است. ایشان بارها فرموده اند اگر اخلاق حاکم بود میلیون ها پرونده در دادگاه‌های ما وجود نداشت و این همه تنش در دنیای اسلام به وجود نمی آمد چون اگر اخلاق حاکم باشد اختلافات فکری نمی تواند این همه چالش برانگیز باشد و پیامدهای منفی و کینه توزانه ایجاد کند.
از نظر آیت الله جوادی آملی توصیه های اخلاقی در جامعه ما مغفول مانده است
اسلامی در خصوص نگاه آیت الله جوادی آملی در خصوص اقلیت های دینی و مذهبی اظهار کرد: در بحث تعامل ما با اهل سنت باید دو حوزه را در نظر داشت و از هم تفکیک کرد؛ یک حوزه این است که ما برای حقانیت عقاید شیعه، استدلال‌های محکمی داریم و هیچگاه در مقابل اندیشه‌های دیگران دستمان خالی نیست. حوزه دوم تعامل و هم زیستی مسالمت آمیز است. آیت الله جوادی آملی بارها بیان کردند: در روایات اهل بیت(ع) و معارف قرآن کریم با سه حوزه هم زیستی مواجه هستیم. یک حوزه داخلی امت اسلامی است که مسلمانان برادر یکدیگر هستند و قرآن کریم با تعبیر انَّمَا الْمُؤْمِنُونَ إِخْوَهٌ بین همه امت اسلامی از هر مذهبی که باشند، برادری ایجاد کرده است. حوزه دوم تعامل ما با ادیان توحیدی است که قرآن کریم می فرماید: «اهل کتاب را دعوت کنید و بگویید اگر ما در رسالت با شما اختلاف داریم در توحید که با شما فرقی نداریم». بنابراین توحید می تواند محور وحدت و تعامل مسلمانان با اهل کتاب باشد.
از نظر دیدگاه آیت الله جوادی آملی توحید می تواند محور وحدت و تعامل مسلمانان با اهل کتاب باشد
این استاد حوزه و دانشگاه ادامه داد: حوزه سوم، حوزه بشری است و ما حتی با ملحدان و کافران نیز به این شرط که برانداز و محارب نباشند می‌توانیم روابط مسالمت آمیز داشته باشیم. خداوند در سوره ممتحنه می فرمایند «با کافران اگر کشتار نکردند و شما را تضعیف نکردند رفتار نیک داشته باشید. قسط، یک اصل بین المللی در اسلام است و ما وظیفه داریم در رابطه با تمام افراد بشر قسط و عدل را رعایت کنیم. حتی درباره کسانی که با ما جنگ دارند باید قسط و عدل رعایت شود ولو اینکه آنها با ما جنگ داشته باشند. اولاً ما بر عقاید خود کاملاً مقاوم هستیم و توان دفاع داریم ولی در حوزه هم زیستی یکدیگر را طرد نمی کنیم و پدیده هایی مثل داعش را اصلاً مربوط به اسلام نمی دانیم.
آیت الله جوادی آملی معتقدند حتی درباره کسانی که با ما جنگ دارند باید قسط و عدل را رعایت کنیم
اسلامی در خصوص نگاه آیت الله جوادی آملی در مورد در اختیار گرفتن قدرت سیاسی و انحصار حکومت در بین فقها بیان کرد: ایشان از مدافعان نظریه ولایت فقیه است و در کتاب «بنیان مرصوص امام خمینی(ره)» که از کتاب های وزین ایشان است تمام دیدگاه ها را مطرح کرده است و آنجا از نظریه ولایت فقیه دفاع کرده اند. در یک کتاب دیگر به نام «ولایت فقیه ولایت فقاهت و عدالت» می فرمایند: ولایت فقیه، ولایت شخص بر دیگران نیست بلکه بازگشت ولایت فقیه به ولایت و حاکمیت فقاهت و عدالت اوست و در واقع فقاهت و عدالت اوست که حاکم می شود. در این دو کتاب کاملاً مشخص است که ایشان از مدافعان جدی ولایت فقیه بودند و همچنان بر این عقیده هستند و در طول چند دهه بعد از پیروزی انقلاب، در حوزه ها یکی از پشتوانه های محوری نظام اسلامی و از نظریه پردازان بودند.
آیت الله جوادی آملی از مدافعان نظریه ولایت فقیه است
او تصریح کرد: از نظر آیت الله جوادی آملی یکی از دلایل ممتاز بودن تفسیر تسنیم نسبت به تفسیر المیزان علامه طباطبائی این است که تفسیر علامه طباطبایی وقتی شکل گرفت که هنوز نظام اسلامی حاکم نشده بود و توجه به تامین نیازهای نظام اسلامی در تفسیر و معارف قرآن خیلی رایج نبود؛ ولی تفسیر تسنیم در فضایی شکل گرفت که نیازهای نظام اسلامی کاملا مطرح است و آیت الله جوادی آملی سعی کردند در تفسیر خود به سوال هایی که نظام اسلامی ایجاد می‌کند، پاسخ دهند بنابراین تفسیر تسنیم یکی از پشتوانه های فکری و ایدئولوژیک نظام اسلامی است.
آیت الله جوادی آملی در تفاسیر خود به سوالاتی که نظام اسلامی ایجاد می کند، پاسخ می دهند
اسلامی در رابطه با دیدگاه آیت الله جوادی آملی در زمینه ورود روحانیت به امور اجرایی گفت: رسالت اصلی روحانیت تحصیل علوم دینی و تبلیغ و تدریس این علوم است ولی گاهی ضرورت ایجاد می کند که در کارهای اجرایی حضور داشته باشند که این بحث دوم است. اگر شخصیت‌هایی با آگاهی بالای اسلامی باشند و متعهد و متخصص هم باشند و در عرصه های اجرایی ورود کنند، روحانیت به این عرصه ها ورود پیدا نمی کند، ولی در برخی از مناصب حکومتی مثل قضاوت ضرورت ایجاب می کند که تحصیلکردگان حوزوی و فقها ورود پیدا کنند و در سایر منصب ها نیز دیدگاه آیت الله جوادی همین است.
از نظر آیت الله جوادی آملی در صورت حضور افراد متخصص، نیازی به ورود روحانیون به امور اجرایی نیست
اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: آیت الله جوادی آملی می فرمایند: ما باید در حد ضرورت به کارهای اجرایی وارد شویم و ایشان چند روز پیش در جلسه‌ای، این مساله را با حالتی از انتقاد مطرح کردند که گاهی در گرایش طلاب و روحانیون به سمت کارهای اجرایی افراطی دیده می شود و همین باعث شده گاهی حوزه‌ها از نیروهای علمی تهی شوند. ایشان مثال زدند و فرمودند: «کشاورز محصول خود را سه قسمت می کند ابتدا بذر سال بعد را کنار می گذارد، دوم قوت سالیانه خود و خانواده اش را برمی‌دارد و در مرحله سوم هم باقی محصول را به فروش می‌رساند. ما باید در حوزه ها به همین صورت عمل کنیم یعنی دست پرورده‌های حوزه باید بخشی برای تامین نیازهای علمی حوزه به کار گرفته شوند زیرا اگر به سمت مسائل اجرایی بروند پشتوانه حوزه ضعیف می‌شود.» ایشان عقیده دارند در صورت ضرورت باید وارد این عرصه شد و کار اصلی روحانیت آشنایی عمیق با معارف اسلام و تدریس و تبلیغ است و باید در همبن محورها کار کنند.
انتهای پیام
