زیان‌های دوستی با افراد نادان را بشناسیم

حجت‌الاسلام محمد سوری‌خرم‌آبادی، کارشناس مذهبی لرستان در گفت‌وگو با ایکنا از لرستان، در رابطه‌با این‌که با چه کسانی باید مشورت کرد، گفت: به‌طور کلی دروغ‌گو روابط اجتماعی را متزلزل می‎کند و جو دوستی و صداقت و راستی و اعتماد بین دوستان را از بین می‎برد. او واقعیت‌ها و اخبار و حوادث جامعه را وارونه جلوه می‎دهد و انسان را از رسیدن به هدف‌های خود دور کرده و در برخورد با سختی‎ها و موانع ناتوان می‎کند.
وی افزود: شخص دروغگو اگر اوضاع مناسب باشد و مسیر انسان برای رسیدن به هدف درست باشد، به دروغ آن‌را نادرست جلوه می‎دهد، در مقابل اگر مسیر نادرست باشد و در پایان به ضرر انسان تمام شود، او به دروغ، خوب جلوه می‎دهد.
حجت‌الاسلام سوری‌خرم‌آبادی به حدیثی از امام جعفرصادق(ع) با این مضمون که روزی پدرم امام زین‌العابدین به من فرمود: فرزندم با پنج گروه دوست و همراه مشو که یکی‎از آن‌ها دروغگو است، گفت: امام زین‌العابدین(ع) در این حدیث خطاب به فرزندش امام محمدباقر(ع) فرموده است: «از دوستی با دروغگو خودداری کن، چون او همانند سراب [آب نما] است؛ دور را برای تو نزدیک و نزدیک را برای تو دور جلوه می‎دهد». (ناصر مکارم شیرازی، زندگی در پرتو اخلاق، بحث دروغ)

دروغ‌گو قابل اعتماد نیست/ انسان را از رسیدن به هدف بازمی‎دارد

این مؤلف لرستانی اضافه کرد: دروغ‌گو علاوه‌بر این‌که قابل اعتماد نیست، انسان را از رسیدن به هدف و کسب موفقیت در زندگی بازمی‎دارد و به انجام گناه و کارهای زشت و تخلف از وعده قراردادهای بین او و دوستانش تشویق می‎کند، زیرا بر این باور است که می‎تواند هر کار خلاف و ناپسندی را با دروغ و بافته‌ها و عذرهایی که می‎تراشد، توجیه کند و خود را از پاسخگویی به ان رهایی بخشد.
سوری خرم‌آبادی با اشاره به این کلام علوی که «منافقان کارهای خود را با دروغ زینت می‎دهند»، ادامه داد: امام علی(ع) همچنین فرموده است: «کسی‎که دروغ‌گو شناخته شده، اعتماد و اطمینان پیدا کردن به او اندک است».(تصنیف غررالحکم و دررالکلم، حدیث 4371)
وی گفت: برای در امان ماندن از نفاق، رسوایی، بدنامی و گرفتار آمدن به بی‌اعتمادی بدگمانی مردم، علاوه‌بر پرهیز از دروغ، باید از معاشرت و دوستی با دروغ‌گو خودداری کرد.

شخصی که به‌دنبال عیب‎جویی از دیگران است شایسته دوستی نیست

این کارشناس مذهبی با تاکید بر لزوم دوری از عیب‎جو و این‌که شخصی که به‌دنبال عیب‎جویی از دیگران است شایسته دوستی نیست، اضافه کرد: هیچ کس جز امامان معصوم(ع) بی‎عیب نیست، هر یک از ما انسان‌ها کم و بیش ضعف‎ها و نقص‌هایی داریم که باید آن‌ها را جست‌وجو کرده برای برطرف کردن آن‌ها تلاش کنیم.
وی با بیان این‌که مبارزه با عیب و نقص مراحلی دارد که مهم‌‎ترین مرحله آن، شناخت است، اظهار کرد: تا زمانی‎که به نقاط ضعف و عیوب خود آگاه نشویم نمی‎توانیم به درستی آن‌ها را برطرف کنیم.
حجت‌الاسلام سوری خرم‎آبادی با بیان این‌که دوستان واقعی و با لیاقت، در این زمینه راهنمای خوبی هستند و آن‌ها مانند آینه‌هایی هستند که هرگونه عیب و نقص را در خود به تصویر می‎کشند و انسان را در شناخت کمک می‎کنند، اظهار کرد: پیامبراکرم(ص) فرموده است: «مؤمن آینه مؤمن است» و پیشوایان ما بیان عیب از زبان دوست را هدیه می‎دانند، چنان‌که در حدیثی از امام صادق(ع) نقل شده که فرمود: «بهترین دوستان من کسی است که عیب مرا به من هدیه کند». (بحارالانوار، ج 71، ص 268).
عیب‎جویی، کار انسان‌های شرور و فرومایه‌ است
وی با بیان این‌که دوستان واقعی، عیب‎زا نیستند، بلکه عیب‎زدا هستند، اضافه کرد: دوستان واقعی به قصد خیرخواهی و از روی دلسوزی و برای اصلاح انسان عیب‎ها و نقص‌های او را بیان می‎کنند و مایه آبرومندی و آسایش انسان هستند.
این مؤلف لرستانی با بیان این‌که عیب‎جویی، کار انسان‌های شرور و فرومایه‌ای است که لایق دوستی نیستند و هدفی جز تحقیر، دشمنی، کینه‌توزی و نمایاندن عیوب افراد ندارند، ادامه داد: امام صادق(ع) فرموده است: «فرومایگان در جست‌وجوی بدی‎های مردم برمی‎آیند و خوبی‎های آن‌ها را رها می‎کنند؛ مانند مگس که نقطه‌های آلوده بدن را دنبال و جاهای سالم را رها می‎کند».
این کارشناس مذهبی با بیان این‌که امام علی(ع) در نهج‌االبلاغه به مالک اشتر فرموده است: «منفورترین و دورترین مردم به تو باید کسی باشد که در جست‌وجوی عیب‎های مردم است، ادامه داد: امام علی(ع) همچنین فرموده است: «از هم‌نشینی با کسی‎که به‌دنبال عیب‎های مردم است، خودداری کن».

پرهیز از دوستی با افرادی‌که از عیوب خود غافل هستند

وی افزود: دوستی و معاشرت با کسانی‌‌که از عیب‎های خود غافل هستند و فقط در جست‌‌وجوی عیب‎ها و زشتی‎های دیگران هستند، جز رنج و عذاب، رسوایی، دوری از آسایش و راحتی، بریدن از اجتماعی و به‌تنهایی روی آوردن ثمری ندارد، پس باید از آن اجتناب کرد.
حجت‌الاسلام سوری‌خرم‌آبادی با بیان این‌که با نادان نباید همنشین شد، گفت: برخی افراد، احمق و نادان هستند و از عقل و هوش و دانش زندگی برخوردار نیستند، خوب و بد را نمی‎فهمند، به آثار و نتایج امور ناآگاهند، از تجربه و تحلیل حوادث و رویدادهای اطراف خود ناتوانند، شناخت کافی از پیش‌آمدهای زندگی ندارند و نمی‎توانند خود یا دیگران را در مقابله با مشکلات یاری رسانده و از حوادث ناگوار محفوظ دارند.بی‎باکی و اقدامات نسنجیده و دخالت‌های نابه‌جا، از نشانه‌های روشن این افراد به‌شمار می‎رود.
وی با اشاره به این حدیث علوی که «حماقت و کم‌خردی انسان در سه جا شناخته می‎شود: سخن گفتن درباره چیزی که به او مربوط نیست، پاسخگویی به چیزی که از او سؤال نشده است و تهور و بی‎باکی در امور»، گفت: امام علی(ع) در سخنی دیگر چهره احمق را نمایان‌تر می‎کند و می‎فرماید: «درباره تو کار خیری انجام نمی‎دهند، به او امیدی نیست که از رسیدن بدی به تو جلوگیری کند، هرچند خود را به زحمت اندازد و چه‌بسا بخواهد به تو سودی برساند اما از روی نادانی به تو زیان می‎رساند، پس مرگ او از زنده بودنش و سکوت او از سخن گفتنش بهتر است».(اصول کافی، ج 4، ح 1)
وی با اشاره به این‌که نبی مکرم اسلام می‎فرماید: «چهار دوستی، فسادانگیز است که همسایه بودن با احمق یکی‎از آن‌هاست، زیرا او سعی می‎کند تو را همانند خود کند»، اضافه کرد: امام علی(ع) فرموده است: «از دوستی با نادان خودداری کن، چراکه او می‌خواهد به تو سود رساند اما به تو زیان می‎رساند» و نیز فرموده است: «همراهی با احمق، مایه عذاب روح و نزدیکی با او مایه فساد اخلاق است».(تصنیف غررالحکم درالکلم، ح 1257)

زیان‌های دوستی با نادان

این نویسنده لرستانی گفت: در سخنان بزرگان دین، زیان‌های فراوانی درباره دوستی با نادان بیان شده است؛ مانند قساوت قلب، بی‌‎آبرویی، حقارت، خشم و کینه دیگران را برانگیختن و تباهی و خسران و پشیمانی و اشک چشم که برای در امان ماندن از این قبیل امور نامطلوب و ناپسند باید از دوستی با احمق دوری گزید».
وی افزود: امام علی(ع) حتی نگاه کردن تنها به انسان نادان را مایه حسرت می‎داند و می‎فرماید: «نگاه به احمق، چشم را گرم می‎کند(یعنی موجب آه و حسرت و سرانجام اشک چشم می‎شود)».ایشان همچنین «دور بودن احمق از انسان را بهتر از نزدیک بودنش و سکوت او را از سخن گفتنش بهتر می‎داند».(تصنیف غررالحکم درالکلم، ح 1257)

انتهای پیام