علی عطشانی:
تنافض در دو نهاد نظارتی، ابرچالشی که هنرمندان با آن دست به گریبان‌اند
گروه هنر ــ قبل از ساخت فیلم پارادایس برای آن پروانه ساخت گرفتم و تمامی مراحل این اثر براساس فیلم‌نامه‌ای که مجوز گرفت ساخته شد، اما در نهایت، فیلم برای دریافت پروانه نمایش بیش از 100 اصلاحیه گرفت.
علی عطشانی، کارگردان فیلم سینمایی «پارادایس»، در گفتوگو با خبرنگار ایکنا درباره حواشی‌های پیش آمده برای فیلمش اظهار کرد: ۶ سال پیش طرحی در ذهنم شکل گرفت که آن را تبدیل به فیلمنامه کردم. این سناریو «طلبه» نام داشت و داستانش درباره طلبه‌ای بود که در فضای مجازی با دختری آشنا می‌شود. برای این فیلمنامه درخواست پروانه ساخت دادم، اما به سرعت رد شد. پس از این اتفاق، تغییراتی در فیلمنامه ایجاد کردم و با نام پارادایس برای آن پروانه ساخت درخواست کردم. خوشبختانه این بار به این سناریو اجازه ساخت داده شد.
وی افزود: همیشه در آثارم از ساخت فیلم‌های خنثی پرهیز کرده‌ام و تلاش کرده‌ام در آثارم علاوه بر اینکه دغدغه‌های اجتماعی داشته باشم به دغدغه‌های فردی هم توجه کنم و رسیدن به این مطلوب نیز به هر قیمتی میسر نخواهد شد و تلاش می‌کنم که این موضوعات را به بهترین شکل ممکن به زبان سینما بیان کنم، زیرا اگر پیام ارزشمند و برگرفته از مطالبات مردم باشد، لحن و بیان آن صحیح انتخاب نشده باشد، بازخوردهای آن به هیچ وجه مطلوب نخواهد بود.
کارگردان فیلم «دموکراسی تو روز روشن» ادامه داد: وقتی فیلم ساخته شد، برای دریافت پروانه نمایش آن را به شورای صدور پروانه نمایش فرستادم. این شورا اصلاحیه چهار صفحه‌ای به من داد که بیش از ۱۰۰ مورد برای اصلاح در آن ذکر شده بود. زمانی که این فهرست را دیدم پارادایس را تمام‌شده می‌پنداشتم و از خودم پرسیدم که چرا اعضای شورای دریافت پروانه ساخت با اعضای شورای پروانه نمایش متفاوت‌اند، زیرا لحظه‌به‌لحظه فیلم بر مبنای فیلم‌نامه‌ای که برای آن پروانه ساخت دارم، تولید شده است. پس چرا باید این همه اصلاح روی آن انجام شود.
وی درباره سلایق حاکم بر شورای دریافت پروانه نمایش گفت: متأسفانه سلایق شخصی تا حدودی در سینما حاکم شده، به نحوی که برخی از آثار فقط به واسطه نگاه یک نفر ممکن است بایکوت شوند. این اتفاق برای پارادایس رخ داد، چون فردی در شورای پروانه نمایش وجود داشت که علناً به من اعلام کرد تا زمانی او در این شوراست به فیلم من پروانه نمایش نمی‌دهد! این اتفاق به وقوع پیوست و فقط بعد از رفتن او از شورا بود که این فیلم توانست اجازه نمایش دریافت کند.
وی افزود: شانتاژهای این فرد درباره پارادایس آن قدر زیاد بود که برخی دیگر از اعضای گروه نیز پیرامون برخی سکانس‌ها دچار شبهه شده بودند، البته تبعات این شانتاژ در اکران کنونی فیلم کاملاً عیان است، ولی به هر حال چاره‌ای دیگر برایم باقی نمانده بود. برای ساخت این فیلم بار‌ها به قم سفر کردم تا درباره اثر با روحانیون و علما گفتوگو کنم، اما با تمام این‌ها یک اقدام سلیقه‌ای پارادایس را چند سال از اکران محروم کرد.
این کارگردان با بیان اینکه مردم قضاوت صحیح را انجام می‌دهند، گفت: گروه سازنده ویدئو‌هایی از اظهارنظر مردم بعد از تماشای فیلم را رسانه‌ای کردند که همه آن‌ها می‌پرسند چرا این فیلم سال‌ها اجازه اکران نداشته و چرایی این امر برای مخاطبان روشن نیست.
وی متذکر شد: در میان مدیرانی این‌چنینی، باید از ابراهیم داروغه‌زاده هم به نیکی یاد کنم که با عملکرد خود در شورای پروانه نمایش به مردم نشان داد که دغدغه سینما دارد. با آمدن این مدیر شایسته نه تنها پاردایس، بلکه آثاری دیگری که فرصت نمایش نداشتند هم به روی پرده رفت.
این فیلم‌ساز تصریح کرد: برایم عجیب است که چرا می‌خواهیم از برخی اقشار قدیس بسازیم و این امر امکان‌پذیر نیست، زیرا روحانیون هم مانند اقشار مردم گوناگون‌اند، زیرا همان گونه که ممکن است در میان پزشکان فردی نامناسب وجود داشته باشد در میان روحانیون نیز چنین امکانی وجود دارد. حتی مقام معظم رهبری بار‌ها در سخنان خود بیان کرده‌اند که از ما (روحانیت) انتقاد کنید، حتی بیان فرمودند از من هم نقد کنید. وقتی ولی امر مسلمین چنین بزرگ‌منشانه اظهارنظر می‌کنند، چرا برخی این‌گونه در پی قدیس‌‌سازی‌اند؟ البته به این نکته کاملاً واقفم که انتقاد تا جایی درست است که به توهین نینجامد.
این سینماگر در پاسخ به این سؤال که چگونه خط قرمزها را در این اثر رعایت کرده است، اظهار کرد: اولاً نویسنده این اثر تحصیلات حوزوی دارد. مهران رجبی به عنوان بازیگر فیلم هم با این امر غریبه نیست. در زمان ساخت این اثر مشورت‌های فراوانی با طلاب و روحانیون قم داشتم. بعد از ساخت هم اولین گروهی که فیلم را دیدند طلاب حوزه علمیه بودند. از آن‌ها خواستم تا فیلم را تماشا کنند و اگر نظری برای اصلاح کار دارند بیان کنند. نسخه نمایشی برای طلاب، راف کات فیلم بود، چون قرار بود بعد از دریافت نظرات آن را کم یا زیاد کنم، اما این اتفاق به ضرر من تمام شد، چون یکی از طلاب نزد حجت‌الاسلام‌والمسلمین نبوی رفت و فریاد وااسلاما سر داد. حجت‌الاسلام نبوی هم نامه‌ای خطاب به وزارت ارشاد نوشت و درخواست توقیف این فیلم را داد.
وی ادامه داد: بعدازاین اتفاقات به قم رفتم و با حجت‌الاسلام نبوی گفتوگو کردم و از او پرسیدم آیا فیلم را دیده‌اند که برای توقیف آن چنین نامه‌ای نوشته‌اند. متأسفانه این تلاش‌ها به جایی نرسید و فیلم من چهار سال توقیف شد.
عطشانی در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد: این فیلم جزو آن دسته فیلم‌هایی بود که آن‌چنان درباره انتخاب بازیگرانش دغدغه نداشتم، چون از ابتدا همین تیم را در نظر گرفته بودم و خوشبختانه توانستم گروه را بر همان اساس انتخاب کنم. درباره استقبال مردمی هم باید بگویم تا امروز که یک ماه از نمایش فیلم گذشته، استقبال خوبی از آن شده است. بابت این مسئله نیز خدا را شاکرم، چون هیچ‌چیز بیش از این برایم اهمیت ندارد که مردم راضی از سالن‌های نمایش بیرون بیایند.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
وی افزود: همیشه در آثارم از ساخت فیلم‌های خنثی پرهیز کرده‌ام و تلاش کرده‌ام در آثارم علاوه بر اینکه دغدغه‌های اجتماعی داشته باشم به دغدغه‌های فردی هم توجه کنم و رسیدن به این مطلوب نیز به هر قیمتی میسر نخواهد شد و تلاش می‌کنم که این موضوعات را به بهترین شکل ممکن به زبان سینما بیان کنم، زیرا اگر پیام ارزشمند و برگرفته از مطالبات مردم باشد، لحن و بیان آن صحیح انتخاب نشده باشد، بازخوردهای آن به هیچ وجه مطلوب نخواهد بود.
کارگردان فیلم «دموکراسی تو روز روشن» ادامه داد: وقتی فیلم ساخته شد، برای دریافت پروانه نمایش آن را به شورای صدور پروانه نمایش فرستادم. این شورا اصلاحیه چهار صفحه‌ای به من داد که بیش از ۱۰۰ مورد برای اصلاح در آن ذکر شده بود. زمانی که این فهرست را دیدم پارادایس را تمام‌شده می‌پنداشتم و از خودم پرسیدم که چرا اعضای شورای دریافت پروانه ساخت با اعضای شورای پروانه نمایش متفاوت‌اند، زیرا لحظه‌به‌لحظه فیلم بر مبنای فیلم‌نامه‌ای که برای آن پروانه ساخت دارم، تولید شده است. پس چرا باید این همه اصلاح روی آن انجام شود.
وی درباره سلایق حاکم بر شورای دریافت پروانه نمایش گفت: متأسفانه سلایق شخصی تا حدودی در سینما حاکم شده، به نحوی که برخی از آثار فقط به واسطه نگاه یک نفر ممکن است بایکوت شوند. این اتفاق برای پارادایس رخ داد، چون فردی در شورای پروانه نمایش وجود داشت که علناً به من اعلام کرد تا زمانی او در این شوراست به فیلم من پروانه نمایش نمی‌دهد! این اتفاق به وقوع پیوست و فقط بعد از رفتن او از شورا بود که این فیلم توانست اجازه نمایش دریافت کند.
وی افزود: شانتاژهای این فرد درباره پارادایس آن قدر زیاد بود که برخی دیگر از اعضای گروه نیز پیرامون برخی سکانس‌ها دچار شبهه شده بودند، البته تبعات این شانتاژ در اکران کنونی فیلم کاملاً عیان است، ولی به هر حال چاره‌ای دیگر برایم باقی نمانده بود. برای ساخت این فیلم بار‌ها به قم سفر کردم تا درباره اثر با روحانیون و علما گفتوگو کنم، اما با تمام این‌ها یک اقدام سلیقه‌ای پارادایس را چند سال از اکران محروم کرد.
این کارگردان با بیان اینکه مردم قضاوت صحیح را انجام می‌دهند، گفت: گروه سازنده ویدئو‌هایی از اظهارنظر مردم بعد از تماشای فیلم را رسانه‌ای کردند که همه آن‌ها می‌پرسند چرا این فیلم سال‌ها اجازه اکران نداشته و چرایی این امر برای مخاطبان روشن نیست.
وی متذکر شد: در میان مدیرانی این‌چنینی، باید از ابراهیم داروغه‌زاده هم به نیکی یاد کنم که با عملکرد خود در شورای پروانه نمایش به مردم نشان داد که دغدغه سینما دارد. با آمدن این مدیر شایسته نه تنها پاردایس، بلکه آثاری دیگری که فرصت نمایش نداشتند هم به روی پرده رفت.
این فیلم‌ساز تصریح کرد: برایم عجیب است که چرا می‌خواهیم از برخی اقشار قدیس بسازیم و این امر امکان‌پذیر نیست، زیرا روحانیون هم مانند اقشار مردم گوناگون‌اند، زیرا همان گونه که ممکن است در میان پزشکان فردی نامناسب وجود داشته باشد در میان روحانیون نیز چنین امکانی وجود دارد. حتی مقام معظم رهبری بار‌ها در سخنان خود بیان کرده‌اند که از ما (روحانیت) انتقاد کنید، حتی بیان فرمودند از من هم نقد کنید. وقتی ولی امر مسلمین چنین بزرگ‌منشانه اظهارنظر می‌کنند، چرا برخی این‌گونه در پی قدیس‌‌سازی‌اند؟ البته به این نکته کاملاً واقفم که انتقاد تا جایی درست است که به توهین نینجامد.
این سینماگر در پاسخ به این سؤال که چگونه خط قرمزها را در این اثر رعایت کرده است، اظهار کرد: اولاً نویسنده این اثر تحصیلات حوزوی دارد. مهران رجبی به عنوان بازیگر فیلم هم با این امر غریبه نیست. در زمان ساخت این اثر مشورت‌های فراوانی با طلاب و روحانیون قم داشتم. بعد از ساخت هم اولین گروهی که فیلم را دیدند طلاب حوزه علمیه بودند. از آن‌ها خواستم تا فیلم را تماشا کنند و اگر نظری برای اصلاح کار دارند بیان کنند. نسخه نمایشی برای طلاب، راف کات فیلم بود، چون قرار بود بعد از دریافت نظرات آن را کم یا زیاد کنم، اما این اتفاق به ضرر من تمام شد، چون یکی از طلاب نزد حجت‌الاسلام‌والمسلمین نبوی رفت و فریاد وااسلاما سر داد. حجت‌الاسلام نبوی هم نامه‌ای خطاب به وزارت ارشاد نوشت و درخواست توقیف این فیلم را داد.
وی ادامه داد: بعدازاین اتفاقات به قم رفتم و با حجت‌الاسلام نبوی گفتوگو کردم و از او پرسیدم آیا فیلم را دیده‌اند که برای توقیف آن چنین نامه‌ای نوشته‌اند. متأسفانه این تلاش‌ها به جایی نرسید و فیلم من چهار سال توقیف شد.
عطشانی در بخش پایانی سخنان خود تأکید کرد: این فیلم جزو آن دسته فیلم‌هایی بود که آن‌چنان درباره انتخاب بازیگرانش دغدغه نداشتم، چون از ابتدا همین تیم را در نظر گرفته بودم و خوشبختانه توانستم گروه را بر همان اساس انتخاب کنم. درباره استقبال مردمی هم باید بگویم تا امروز که یک ماه از نمایش فیلم گذشته، استقبال خوبی از آن شده است. بابت این مسئله نیز خدا را شاکرم، چون هیچ‌چیز بیش از این برایم اهمیت ندارد که مردم راضی از سالن‌های نمایش بیرون بیایند.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام
