پاسخ رهبر معظم انقلاب به استفتائاتی درباره «احکام تعمیرات طلا و جواهر»
گروه اقتصاد ــ پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، پاسخ حضرت آیت‌الله خامنه‌ای به استفتائاتی درباره «احکام تعمیرات طلا و جواهر» را منتشر کرده است.
به گزارش ایکنا، به نقل از پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر مقام معظم رهبری، متن این استفتائات و پاسخ رهبر انقلاب در ادامه می‌آید:
کم شدن وزن طلا
سؤال: در هنگام تعمیر طلا (برّاق کردن، کوچک کردن و ...) عموماً تعمیرکاران از دستگاه پرداخت یا فرز یا فرچه و یا سوهان استفاده می‌کنند و این کار باعث ریزش مقداری از طلای مشتری می‌شود، حکم چنین تعمیری چیست؟ آیا اطلاع داشتن یا نداشتن مشتری از این مساله، تفاوتی در حکم می‌کند؟
جواب: تعمیر فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی بُراده ی آن را باید به صاحبش برگردانید، و یا از او اجازه تصرف بگیرید.
سؤال: در تعمیرات طلا، ذرات ریز طلا جمع می‌شود، آیا تعمیرکار می‌تواند آنها را بازیابی کرده و مورد استفاده قرار دهد؟
جواب: بدون اجازه صاحبان آنها جایز نیست، و اگر صاحبان آنها را نمی‌شناسد یا به آنها دسترسی ندارد، حکم مجهول المالک را دارد.
سؤال: اگر تعمیرکار به مشتری بگوید که در زمان تعمیر، مقداری اندکی از طلا ریزش خواهد کرد، و او قبول کند و یا بگوید اشکالی ندارد، آیا این مقدار برای رفع ضمان و استفاده از براده ی طلا کافی است؟
جواب: مجرّد آنچه ذکر شد برای رفع ضمان کافی نیست، مگر این که قصد مشتری، اعراض از برادهی طلا باشد.
سؤال: اگر تعمیرکار طلا در تابلوی مغازه خود عبارتی به این صورت بنویسد «قابل توجه مشتریان عزیز، چون در زمان تعمیر مقداری از طلا ریزش دارد لذا مشتریان حلال کنند» آیا رفع ضمان از تعمیرکار می‌کند؟
جواب: وجود تابلوی مذکور، رافع ضمان نیست.
سؤال: اگر تعمیرکار طلا هنگام ساییدن و برّاق کردن طلا، اشتباهاً بیش از حدّ معمول، طلا را بساید و این کار باعث ریزش بیشتر طلا شود، آیا ضامن است، و باید به مشتری اعلام کند؟
جواب: ضامن است، و باید به مشتری اعلام کند.
شکستن طلا یا نگین در زمان تعمیر
سؤال: اگر هنگام تعمیر نگین یا طلا، به آن خسارتی وارد شود، آیا تعمیرکار ضامن خواهد بود؟
جواب. تعمیرکار ضامن است، هرچند دقت و احتیاط را در انجام کار مراعات کرده باشد.
سؤال: آیا تعمیرکار می‌تواند با مشتری شرط کند که در صورت شکستن یا هر نوع خسارتی به طلا یا نگین، ضامن نخواهد بود؟
جواب: اشکال ندارد.
تعیین نکردن اجرت در تعمیر طلا
سؤال: چنانچه قبل از ساخت و یا تعمیر طلا، اجرت ساخت یا تعمیر مشخص نشود، و بعد از انجام کار، مشتری اجرت تعیین شده را نپذیرد، و ادّعا کند که گران است، چه باید کرد؟
جواب: اگر در عقد إجاره، اجرت مشخص نشود، اجیر مستحق اجرت المثل خواهد بود.(۱)
پایین بودن عیار لحیم در تعمیر طلا
سؤال: اگر تعمیرکاری برای جوش دادن طلا از لحیم طلا استفاده کند؛ اگر عیارِ لحیمِ طلا پایین‌تر از عیار خود طلا باشد، آیا این کار اشکال دارد؟
جواب: اگر عرفاً غش بر آن صدق نمی‌کند، اشکال ندارد.
استفاده از لحیم طلا در پلاتین
سؤال. گاهی تعمیرکار به علت نداشتن لحیم پلاتین، برای کوچک کردن حلقه ازدواج مردانه که از جنس پلاتین است، از لحیم طلا استفاده می‌کند، حکم استفاده از این حلقه برای مرد و عمل تعمیرکار از نظر شرعی چه حکمی دارد؟
جواب: اگر میزان طلای استفاده شده در حلقه پلاتین (به جهت لحیم طلا) به حدّی کم است که عرفاً پوشیدن یا زینت به طلا برای مرد صدق نمی‌کند، اشکال ندارد.
تأخیر در پرداخت اجرت تعمیر
سؤال: اگر مشتری در پرداخت هزینه ی تعمیر طلا، تأخیر کند، آیا تعمیرکار می‌تواند جنس را فروخته و اجرتش را از آن بردارد؟
جواب: اگر نسبت به هزینه، بین مشتری و تعمیرکار اختلاف است، تعمیرکار حق ندارد مال مشتری را بفروشد، اما اگر اختلافی نیست، و در پرداخت هزینه کوتاهی می‌کند، تعمیرکار می‌تواند اجرتش را از جنس بردارد.
گم شدن طلای مشتری نزد تعمیرکار
سؤال:
الف) اگر طلا یا نقره‌ای که مشتری نزد تعمیرکار گذاشته است، گم شود و یا دزیده شود، آیا تعمیرکار ضامن است؟
ب) در صورتی که وزن طلا مشخص نباشد، تکلیف چیست؟
جواب:
الف) در صورتی که تلف شدن به جهت افراط و تفریط تعمیرکار نباشد، و یا شرط ضمان بر او نشده باشد، ضامن نیست.
ب) در فرض ضمان تعمیرکار، آن مقداری را که یقین دارد، بدهکار است. مثلاً اگر شک دارد طلا ۴ گرم بود یا ۵ گرم، تنها ضامن قیمت ۴ گرم است.
سؤال. اگر تعمیرکار طلای مشتری را گم کند، وظیفه دارد قیمت آن را بدهد، یا مثل آن را؟ اگر بخواهد قیمت آن را بدهد قیمت روزی که گم شده ملاک است یا قیمت روزی که می‌خواهد پول طلا را به مشتری بدهد؟
جواب: در صورتی که مفقود شدن طلا به جهت افراط و تفریط تعمیرکار نباشد، و یا شرط ضمان بر او نشده باشد، ضامن نیست. و در فرض ضمان اگر طلای مذکور، قیمی باشد تنها ضامن قیمت آن با خصوصیاتی که دارد، می‌باشد. و احتیاط آن است که اگر قیمت متفاوت شده است، مصالحه نمایند.
سؤال: در محاسبه ی قیمت طلای گم شده آیا فقط قیمت وزن طلا محاسبه می‌شود یا قیمتی(۲) که می‌توان طلای مشابه آن را از زرگر خرید؟
جواب: اگر طلای مذکور، قیمی است، تنها ضامن قیمت همان طلا با خصوصیاتی که دارد، می‌باشد. و اگر مثلی است، ضامن مثل آن طلا است، و باید مثلش را بدهد.
سؤال: اگر طلایی نزد تعمیرکار مفقود شود، و مثل آن در بازار موجود نباشد، آیا مشتری می‌تواند بگوید که باید مثل همان طلا به صورت سفارشی برای من ساخته شود؟
جواب: در صورتی که مفقود شدن طلا به جهت افراط و تفریط تعمیرکار نباشد، و یا شرط ضمان بر او نشده باشد، ضامن نیست. و در صورت ضمان هم اگر طلای مذکور، قیمی باشد، تنها ضامن قیمت آن با خصوصیاتی که داشته، می‌باشد. و مشتری نمی‌تواند تعمیرکار را ملزم به ساخت همان طلا به صورت سفارشی نماید.
واسطه گری در تعمیر
سؤال: تعمیرکار بعد از قبول سفارش از مشتری، آن را به تعمیرکار دیگری داده تا مورد سفارش را تعمیر کند، در حالی که نصف اجرت تعیین شده را به او داده و نصف دیگر را خودش برداشته، این در حالی است که تعمیرکار، اول هیچ کاری در مورد تعمیر طلا (مورد سفارش) انجام نداده است؛ آیا این کار شرعاً جایز است؟
جواب: تعمیرکارِ اول، نمی‌تواند اجرتی برای خود بردارد، مگر این که قسمتی از کار را، هر چند کم باشد، خودش انجام داده باشد.
سؤال: اگر تمامی مراحل تعمیر طلا توسط شاگردِ تعمیرکار انجام بگیرد، این کار شرعاً چه حکمی دارد؟
جواب: اگر شرط نشده باشد که تعمیر طلا توسط خود استادکار انجام شود، و تعمیر هم به صورت صحیح انجام شود، اشکال ندارد.
تعمیر طلای مردانه
سؤال: اگر مشتری انگشتر طلای مردانه جهت تعمیر بیاورد، آیا جایز است که تعمیرکار آن را تعمیر نماید؟ اجرتی که در مقابل این کار می‌گیرد، چه حکمی دارد؟
جواب: تعمیر آن اگر به منظور استفاده مردان باشد، جایز نیست. و اجرتی که در مقابل آن گرفته می‌شود، حرام است.
۱. اگر بعد از عمل معلوم شود اجاره باطل بوده است، اجیر برای کارش استحقاق اجرةالمثل را دارد و همچنین است اگر اجاره به خاطر مغبون شدن یا غیر آن فسخ شود.
۲. قیمت طلا + اجرت ساخت + سود زرگر.
انتهای پیام
