به گزارش ایکنا؛ در هفتهای که گذشت، شاهد برگزاری رویدادها و نشستهای علمی مختلفی در حوزه علمیه و پژوهشگاهها بودیم که در ادامه اهم آنها از نظر میگذرد:
مصاحبه با حوزویان و اندیشمندان
حجتالاسلام مهدویراد: کیفیت در تولید کتاب را جایگزین کمیت کنیم
حجتالاسلام والمسلمین محمدعلی مهدویراد، استاد دانشگاه تهران، در گفتوگو با ایکنا؛ درباره اینکه سالانه بیش از ۵۰ هزار عنوان کتاب دینی منتشر میکنیم و این میزان تولید کمی آفتی برای کیفیت نیست و چقدر با نیازها تناسب دارد، گفت: اولاً سیطره کمیت همگانی است؛ ثانیاً اینکه چشم بر عقل سیطره دارد و همگانی و تقریباً عمومی است.
این استاد حوزه و دانشگاه به بیان خاطرهای از ملاصدرا در این زمینه پرداخت و افزود: معروف است که یکی از علما به عنوان عالم ایرانی به نجف رفته بود؛ علمای نجف از وی پرسیده بودند که چند تا حدیث حفظ هستی، گفته بود که چیز زیادی حفظ نیستم، برخی از افراد حاضر در مجلس برای مفاخره گفته بودند که ۴۰۰ حدیث حفظیم و حتی تا هزار حدیث نیز گفتند؛ ملاصدرا در آن مجلس روایتی خواند و معنایش را از آنان پرسید و آنها نیز معنایی گفتند؛ ملاصدرا تا ۹ معنا برای این یک روایت بیان کرد و حاضران تأیید کرده بودند که این معانی بهتر است.
اصول ناب مدیریتی از روایات امام رضا(ع) قابل استخراج است
محمود کریمی، عضو هیئت علمی گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه امام صادق(ع)، در گفتوگو با ایکنا؛ ضمن تبریک میلاد باسعادت امام رضا(ع) گفت: با توجه به حدیث شریف ثقلین، که از پیامبر عظیمالشأن(ص) صادر شده است، ائمه اطهار(ع) در کنار قرآن کریم و به عنوان عدل قرآن، مبین و مفسر کلام الهی هستند.
کریمی با اشاره به روایتی که به بطون هفتادگانه قرآن کریم اشاره دارد، اظهار کرد: یک لفظ در ظاهر ممکن است یک معنا داشته باشد، ولی امام لایههای زیرین را میبیند و به هفتاد بطن دسترسی دارد. مثلاً در آیه ۵۸ سوره مبارکه نساء میخوانیم: «إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَمَانَاتِ إِلَى أَهْلِهَا وَ إِذَا حَكَمْتُمْ بَيْنَ النَّاسِ أَنْ تَحْكُمُوا بِالْعَدْلِ إِنَّ اللَّهَ نِعِمَّا يَعِظُكُمْ بِهِ إِنَّ اللَّهَ كَانَ سَمِيعًا بَصِيرًا». امام(ع) در این آیه امانات را به سپردن امامت به اهل آن تعبیر فرمودهاند که در واقع تأویل و تفسیر باطنی آیه است وگرنه ظاهر آن میتواند شامل موارد متعددی شود.
نشستهای علمی
جدال علمی در نشست «روششناسی جامع تحلیل وجوه و نظائر در قرآن»
پیشاجلاسیه «روششناسی جامع تحلیل وجوه و نظائر در قرآن» شامگاه سهشنبه، ۲۵ تیر، در تالار امام مهدی (عج) پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد؛ در بخشی از این کرسی، جدالی علمی بر سر اعتبار تفسیر علمی از قرآن شکل گرفت.
این جدال زمانی شروع شد که ارائهدهنده این کرسی یعنی حجتالاسلام والمسلمین عباس کوثری، قرآنپژوه و عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در دفاع از خود در برابر نقد ناقدان بر مباحث وی در مورد وجوه و نظائر قرآن کریم، از جمله اینکه چرا وی به علوم جدید در این بحث بیتوجه بوده است، بیان کرد که تفسیر علمی منسوخ شده است.
بیان این تعبیر که «تفسیر علمی منسوخ شده است» کافی بود تا باعث واکنش حجتالاسلام والمسلمین عیسی مسترحمی، مدیر گروه قرآن و علوم مجتمع آموزش عالی امام خمینی(ره)، که ۱۱ رشته را در زمینه قرآن و علوم مانند قرآن و نجوم، قرآن و روانشناسی، قرآن و جامعهشناسی و ... راهاندازی کرده است، برانگیزد.
به دنبال این بحث حجتالاسلام والمسلمین محمد فاکر میبدی، عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) و داور این کرسی، تأکید کرد: بنده پیشنهاد میدهم مناظرهای با حضور آقای کوثری و مسترحمی که مدیرگروه قرآن و علوم است برگزار شود و برخی اساتید مانند مهدویراد هم حضور داشته باشند.
حجتالاسلام والمسلمین مهدویراد، دیگر داور این کرسی، هم تصریح کرد: آقای مسترحمی باید چند جلسه برای تبیین ماهیت تفسیر علمی تشکیل دهد؛ زیرا درکهای غلطی از این موضوع وجود دارد. همچنین درک غلطی از طنطاوی وجود دارد، زیرا او اصلاً انسانی علمی در معنای تسلط بر علوم تجربی نیست؛ جریان تفسیر علمی در جهان اسلام جریان مبارکی است، گرچه مشکلاتی هم داشته است.
«نقش تغذیه در سلوک عرفانی»
نشست علمی «نقش تغذیه در سلوک عرفانی» ۲۵ تیرماه، در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی با حضور حجتالاسلام والمسلمین محمدجواد رودگر، مدیر گروه عرفان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و دبیر نشست، حجتالاسلام علی رضاییبیرجندی، عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند و حجتالاسلام والمسلمین یوسف غضبانی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، برگزار شد.
حجتالاسلام رودگر با بیان اینکه نقش تغذیه در سلوک عرفانی موضوع بینارشتهای و بسیار مهم است، گفت: مباحث مربوط به طب، تغذیه و سلوک باطنی و عرفانی در جامعه ما تب و تاب خاصی در دهه اخیر پیدا کرده و مخاطبان سطوح مختلف از نخبگانی تا مخاطب عمومی دارد.
در ادامه این نشست حجتالاسلام علی رضاییبیرجندی به عنوان ارائهدهنده در سخنانی با اشاره به روایتی از امام سجاد(ع) مبنی بر اینکه شکر، مرز و فصل جدایی انسان از حیوان است، گفت: علامه طباطبایی در ذیل آیه شریفه «قَالَ عِیسَى ابْنُ مَرْیَمَ اللَّهُمَّ رَبَّنَا أَنْزِلْ عَلَیْنَا مَائِدَةً مِنَ السَّمَاءِ تَکُونُ لَنَا عِیدًا لِأَوَّلِنَا وَآخِرِنَا وَآیَةً مِنْکَ وَ ارْزُقْنَا وَأَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ»؛ آورده که کلمه اللهم و ربنا در این آیه یعنی هم بحث الوهیت و هم ربوبیت مطرح شده که اهمیت غذا را میرساند.
در ادامه حجتالاسلام والمسلمین یوسف غضبانی، عضو هیئت علمی دانشگاه ادیان و مذاهب، نیز در نقدی بر سخنان وی با بیان اینکه کلیت این بحث را قبول دارم گفت: در اینجا تعریفی از عرفان نشده است، لذا باید تعریف روشنی از آن بیان کنیم تا مرز میان عرفان و معنویت و اخلاق خلط نشود که در سخنان ایشان این مرز روشن نشده است.
حجتالاسلام خسروپناه: ویژگیهای حکمت قرآنی بر مبنای معارف رضوی
حجتالاسلام والمسلمین عبدالحسین خسروپناه، ۲۳ تیرماه در سومین همایش «سیره امام رضا(ع)؛ آموزهها و کارکردها» که در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی در قم برگزار شد، در مورد میراث امام رضا(ع) و حکمت شیعی گفت: اگر از منظر حکمت به معارف رضوی بپردازیم، دستاوردهای ارزشمندی نصیب ما خواهد شد و سبب تحول و تکامل فلسفه اسلامی میشود.
وی با اشاره به سیر تاریخی تحول در حکمت از دوره ابن سینا و فارابی و عرفان ابن عربی و میرداماد تا دوره حکمت متعالیه صدرایی و نوصدرایی افزود: اگر ما تبیینی از حکمت قرآنی داشته باشیم و ببینیم که حکمت در قرآن به چه معنایی است و از این منظر سراغ سیره برویم، نوع ورود و خروج به مباحث فلسفی و کلامی عوض خواهد شد.
سایر رویدادها
رئیس مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی درگذشت
حجتالاسلام والمسلمین سیدعلیرضا حائری، رئیس مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی، که در پی سکته مغزی طی چند روز گذشته در بیمارستان ولیعصر(عج) قم بستری بود، 27 تیر به لقاءالله پیوست.
در پی ارتحال آیتالله هاشمی شاهرودی، حجتالاسلام والمسلمین حائری با حکم رهبرمعظم انقلاب، از اردیبهشت ماه ۹۸ عهدهدار مسئولیت مؤسسه دایرةالمعارف فقه اسلامی بود.
حجتالاسلام بهجتپور: تربیت ۵۰۰ استاد تفسیر قرآن در حوزههای علمیه خواهران
حجتالاسلام والمسلمین عبدالکریم بهجتپور، مدیر حوزه خواهران ۲۶ تیرماه در کارگروه قرآن و حدیث حوزههای علمیه خواهران که در سالن جلسات مرکز مدیریت حوزههای علمیه خواهران برگزار شد، بیان کرد: سطح دو بخش اصلی و پایه حوزه علمیه خواهران بوده و بیش از ۴۰۰ مدرسه علمیه خواهران در سطح دو فعالیت میکنند.
وی به تشریح رویکرد نوین حوزه علمیه خواهران در آموزش قرآن کریم پرداخت و گفت: در این روش طلبه حدود دو تا سه سال روزانه یک ساعت تعدادی از آیات قرآن را قرآن میخواند و استاد نیز پیرامون مباحث علمی، قرائت، تجوید و معارف آن آیات توضیحاتی ارائه میدهد، این روش بر اساس شیوههای تدریسی قرآن کریم توسط پیامبر اکرم(ص) انتخاب شده است.
آيتالله نوری همدانی: همه برای آزادی شیخ زکزاکی تلاش کنند
آيتالله نوری همدانی در پیامی تاکید کرد: بر همه آزادیخواهان و مسلمانان لازم است حمایت خود را از این انسانهای آزادیخواه به ویژه شيخ زكزاكی اعلام كرده و اين جنايت را محكوم کنند.
در بخشهایی از پیام ایشان در این زمینه آمده است مدعيان دروغين حقوق بشر چشمان خود را در مقابل اين جنايات بسته و سكوت مرگباری را اختيار نمودهاند و نفرت و ننگ ابدی را نثار خود كردهاند؛ سازمانهای بينالمللی نيز با سكوت در مقابل اين جنايت هويت خود را از دست دادهاند و عملا به يك تشكيلات بيخاصيت مبدل شدهاند.
متولی مدرسه علمیه حقانی قم درگذشت
آیتالله حسین حقانی پس از تحمل یک دوره بیماری روز گذشته، سهشنبه، ۲۵ تیرماه، دار فانی را وداع گفت.
آیتالله حسین حقانی، اوّل اسفند سال ۱۳۱۳ شمسی در شهرستان زنجان در یک خانواده مذهبی به دنیا آمد و در اوائل تیر ماه ۱۳۳۰ شمسی بعد از خاتمه امتحانات کلاس نهم در تهران وارد حوزه علمیه قم شد.
شکایت مهریه هنوز خیلیها را گرفتار کرده است
آیتاللهالعظمی ناصر مکارم شیرازی، ۲۵ تیرماه، در دیدار با رئیس حوزههای علمیه خواهران سراسر کشور ضمن تقدیر از زحمات رئیس محترم حوزههای علمیه خواهران، گفت: از ابداعات بسیار مهم امام(ره) تشکیل حوزههای علمیه خواهران بود که سابقه نداشت؛ گرچه به صورت محدود آغاز شد، اما با گذشت زمان چنان پیشرفت کرد که امروز عدد طلاب خواهر از یکصد هزار نفر نیز افزونتر شدهاست.
این مرجع تقلید تصریح کرد: شکایت مهریه که با تمام اصلاحات مؤثری که در درمان آن شده هنوز عدهای را گرفتار ساخته است و با تبلیغات خواهران به حداقل خواهد رسید.
آیتالله «فاضلی» مرجع دینی شیعیان افغانستان شد
حجتالاسلام والمسلمین حسن احمدی، مسئول دفتر ارتباطات و روابط عمومی دفتر آیتالله محقق کابلی، ۲۵ تیرماه، در نشست خبری تشریح برنامههای بزرگداشت چهلمین روز درگذشت این مرجع تقلید از تعیین جانشین آیتالله محقق کابلی خبر داد و افزود: در دیدارهایی که ما با مراجع معظم تقلید در قم داشتهایم همه متفقاً این امیدواری و درخواست را داشتند که راه این مرجع تقلید خاموش نشود؛ همچنین درخواستهای مردمی از سوی ملت افغانستان در این زمینه داشتیم لذا تصمیم گرفته شد که آیتالله محمدباقر فاضلی به عنوان جانشین آیتالله محقق کابلی انتخاب شود؛ وی از شاگردان برجسته آیتالله کابلی و مسئول پاسخگویی به استفتائات ایشان در دوره حیات آن مرحوم هم بوده است و انشاءالله بتوانند خلأ وجود مرجعیت دینی برای ملت افغانستان را پر کنند.
زینب بهجتپور: فعالیت هزار استاد تفسیر و ۸۰۰ استاد تجوید
زینب بهجتپور، مدیر قرآن و حدیث حوزه علمیه خواهران، در گفتوگو با ایکنا، در خصوص صدور بخشنامه دورههای ارتقایی و مهارتافزایی اساتید تفسیر و قرائت قرآن اظهار کرد: اساتید در ۲۸ استان، دورههای ارتقایی را میگذرانند که یکی از دورهها، دوره مهارتهای بیان تفسیر است.
نویسنده کتاب «سیر تنزیلی اسماء و صفات قرآن» ادامه داد: یکی از روشنترین مواضع اسلام، جانبداری اصولی از علمآموزی، توسعه آموزشی و گسترش دانشافزایی میان زنان است. با یک نگاه کلی به نظام معارف الهی اسلام، به خوبی درمییابیم که جانبداریها و دفاعیات اسلام از تحصیلات و آموزش زنان در مقایسه با سایر مکاتب فکری، فلسفی و دینی جهان بینظیر است. در این راستا، اسلام حق آموزش و تحصیل را از حقوق طبیعی و فطری انسانی محسوب کرده و آن را محدود به جنسیت افراد نمیکند؛ همچنین در ارزشگذاری نامحدود تحصیل علم برای بانوان، شاخصههایی همچون قیدهای زمان، مکان و ... را با بیاناتی مختلف مانند «طلب العلم فریضه علی کل مسلم و مسلمه» برداشته است.
دوره مجازی «قرآن ناطق» در مؤسسه آموزش عالی معصومیه
فاطمه حیدری، معاون تهذیب و امور فرهنگی مؤسسه آموزش عالی حوزوی معصومیه(س)، در گفتوگو با ایکنا، گفت: این دوره از بخش حکمتهای امیرالمؤمنین (ع) آغاز میشود و در این دوره میزبان تمام خواهران طلبه حوزههای علمیه خواهیم بود.
وی با بیان اینکه در این دوره محدودیتی برای ثبت نام طلاب خواهر حوزههای علمیه و همین طور همسران طلاب نداریم، اظهار کرد: درصدد هستیم تا مانند طرح صحیفهخوانی که قبلاً برگزار شد بعد از ثبتنام، طلاب بتوانند کد مربوط خود را دریافت و با این کد در تمام فعالیتها شرکت کنند.
راهاندازی ۲۰ درس خارج در استانهای کشور
آیتالله اعرافی ۲۴ تیرماه در هفتمین اجلاسیه معاونین پژوهشی مدارس علمیه که در قم برگزار شد، به طرح چند سؤال از جمله این چگونگی وضعیت و شاخصههای پژوهش در جهان امروز؛ چگونگی روند پژوهش حوزههای علمیه در۴۰ سال اخیر؛ اختصاص دادن چند بند در منشور حوزهها در چشمانداز و نظامات جامع پژوهش به پژوهش و چگونگی وضعیت پژوهش در برنامه ۵ سال حوزههای علمیه پرداخت.
وی افزود: مسئله دیگر راهاندازی درس خارج در استانها است؛ دراین رابطه بیش از ۲۰ درس خارج در استانها شکل گرفت و توجه به این مسئله باعث رشد علمی حوزههای علمیه استانها خواهد شد.
انتهای پیام