امکان بازگشت به شرایط قبل از برجام نیست/ سفره مذاکره با عربستان پهن است
گروه سیاسی ــ وزیر امور خارجه در نشست خبری امروز خود در پاسخ به سؤالی درباره گام سوم کاهش تعهدات برجام ادامه داد: برجام ظرفیت کافی را دارد و در شرایط کنونی وضعیت فروپاشی برجام نیست اما امکان بازگشت به شرایط قبل از برجام نیست ولی ما می‌توانیم برنامه هسته‌ای را پیشرفته‌تر از قبل از برجام پیش ببریم.
به گزارش خبرنگار ایکنا، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، صبح امروز، دوشنبه، ۱۴ مردادماه، در نشست خبری با خبرنگاران و با حضور علی ربیعی، سخنگوی دولت، موسوی، سخنگوی وزارت امور خارجه و خدادی، معاون مطبوعاتی وزیر ارشاد، حضور یافت. این نشست خبری با پخش سرود ملی و تلاوت آیاتی از کلام‌الله مجید آغاز شد. در ابتدای جلسه نیز حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمود دعایی سخنرانی کوتاهی به مناسبت روز خبرنگار داشت و از شخصیت محمدجواد ظریف تمجید کرد و متنی را درباره وی خواند.
خدادی، معاون مطبوعاتی، هم در سخنانی با تبریک روز خبرنگار، ظریف را خبرنگاری توانمند توصیف کرد و قدرت تحلیل محتوا را از ویژگی‌های او برشمرد.
علی ربیعی، سخنگوی دولت و دستیار ارتباطات رئیس جمهور نیز در سخنانی گفت: هیچ دوره‌ای مثل امروز نسبت رسانه با ایران به این اندازه نبوده و وزارت خارجه و وزیر امور خارجه در سپهر عمومی جامعه قرار نداشته است. در هیچ دوره‌ای نیز کاخ سفید و رژیم صهیونیستی علیه ایران بسیج نشده بودند و در هیچ دوره‌ای رئیس‌جمهوری همانند ترامپ بر آمریکا حاکم نشده بود بنابراین بیش از همیشه نیازمند مقاومت ملی برای مقابله با خصومت‌ها هستیم.
ظریف در این نشست ضمن تشکر از حجت‌الاسلام دعایی، علی ربیعی و خدادی اظهار کرد: از همه خبرنگاران و تصویربرداران تشکر می‌کنم و به مناسبت روز خبرنگار نیز به شما تبریک عرض می‌کنم. شهادت محمود صارمی را نیز خدمت همه اصحاب خبر تبریک و تسلیت عرض می‌کنم.
وی ادامه داد: روز خبرنگار روز مهمی است و بنده هرساله بر ارتباط وزارت خارجه با جامعه رسانه‌ای کشور تأکید می‌کنم. در این روز ما در مزار شریف یازده شهید بزرگوار داشتیم که ده نفر از آنان از همکاران بنده در وزارت خارجه و یک نفر هم خبرنگار بود و این نشان می‌دهد که خون خبرنگاران رنگین‌تر از دیپلمات‌ها است.
ظریف افزود: شهدای رسانه کسانی هستند که برای روشنگری و آگاهی‌بخشی در این عرصه تلاش می‌کنند. شهید بزرگوار آوینی نقش زیادی در این عرصه داشت. شهدای سقوط هواپیمای ۳۳۰ نیز در همین شمار هستند. همچنین لازم است از مرحوم مردوخی یادی کنیم که حدود شصت سال در عرصه خبرنگاری فعالیت داشت. در ادامه برای برخی از خبرنگاران که در بستر بیماری هستند آرزوی سلامتی داریم.
تروریسم اقتصادی به این معنی است که مردم عادی را هدف قرار بدهید، به امید اینکه سیاست‌های شما را اعمال کند. دولت آمریکا رسماً اعلام می‌کند که اگر مردم ایران می‌خواهد نان بخورند، باید سیاست‌های خود را عوض کنند. این به معنای تروریسم اقتصادی است
وزیر امور خارجه یادآور شد: امروزه شاهد دو گفتمان در دنیا هستیم و شاید این دو گفتمان، بیش از هر زمان دیگری در جبهه مقابل یکدیگر هستند؛ یکی گفتمان گفت‌وگو، صلح، رعایت مقررات بین‌المللی و تلاش برای چند جانبه‌گرایی و دیگری هم گفتمان زورگویی، قانون‌شکنی و تروریسم است. تروریسم اقتصادی امروزه یک واقعیت است.
وی تأکید کرد: تروریسم اقتصادی به این معنی است که مردم عادی را هدف قرار دهید، به امید اینکه سیاست‌های شما را اعمال کند. دولت آمریکا رسماً اعلام می‌کند که اگر مردم ایران می‌خواهند نان بخورند، باید سیاست‌های خود را عوض کنند. این به معنای تروریسم اقتصادی است.
ظریف ادامه داد: این اقدامات آمریکا به معنای تلاش برای کشتن و گرسنه نگه داشتن مردم و محروم کردن بیماران است و در حوزه‌های محدودی هنوز نتوانسته‌ایم نیازهای دارویی آن را در داخل تولید کنیم. تمدنی هستیم که در اوج پیشرفت خودمان و در اوج ذلت و عقب‌ماندگی آنها، علم و دانش خود را به صورت مجانی به آنها ارزانی کردیم، اما امروز آنها حتی حاضر نیستند این تکنولوژی را به ما بفروشند.
وزیر امور خارجه بیان کرد: امروز که کشور در حوزه‌های نظامی، نانوتکنولوژی، هسته‌ای و ... پیشرفت کرده است آماده ارائه آن به دنیا است. بنده در سفر به بولیوی این افتخار را داشتم که دوره فوق‌لیسانس نانوتکنولوژی را که با همکاری جمهوری اسلامی ایران فراهم شده بود افتتاح کنم. این تفاوت دو گفتمان یکجانبه‌گرایی، خصومت، و قانون‌گریزی که در کاخ سفید ایجاد شده با گفتمان گفت‌وگو و صلح و رعایت قانون و همدلی است که جمهوری اسلامی ایران مطرح کرده است.
وی یادآور شد: امروز ایالات متحده در دنیا تنها است و حتی در حوزه نظامی هم نمی‌تواند ایجاد ائتلاف کند و کشورها یکی پس از دیگری علی رغم ارتباطات خوبی که با ایالات متحده دارند خجالت می‌کشند که اسم‌شان در یک فهرست همراه با آمریکا باشد. این وضعیت با قانون‌گریزی و قانون‌شکنی و خلاف رفتار انسانی عمل کردن و ایجاد فتنه، تنش و بحران ایجاد شده است.
وزیر امور خارجه گفت: آنان در عراق، افغانستان، سوریه و خلیج فارس فقط جنایت کردند و هرجا رفتند غیر از خفت نداشتند و در هیچ جنگی هم برنده نشدند. جنگ ویتنام و جنگ‌های منطقه را هم باخته و جز نابودی ایجاد نکرده‌اند. این گفتمان محکوم به شکست است و دوره آن تمام شده است.
ظریف تأکید کرد: البته ما با مردم آمریکا مشکلی نداریم و بسیار هم متأسف هستیم که مردم آمریکا گرفتار فرهنگ هفت‌تیر کشی و خشونت هستند و از جنگ به عنوان یک گزینه روی میز صحبت می‌شود. در دنیای امروز این گفتمان هیچ مقبولیتی ندارد لذا مجبورند مسئولان کشور، رهبر معظم انقلاب و خدمتگزار کوچکی همانند وزیر امور خارجه را تحریم کنند. تحریم وزیر خارجه به معنای شکست گفت‌وگو و دیپلماسی و مخالفت با گفت‌وگو است. این تفاوت دو گفتمانی است که امروزه در دنیا مشخص شده است.
وی افزود: دنیای کنونی، دنیای سلطه نیست. مراکز قدرت جابه‌جا شده و قدرت افراد و به ویژه خبرنگاران بیشتر شده است. این ارزش رسانه و مسئولیت آن در دنیای امروز است. رسانه می‌تواند به آینده جهان شکل دهد. امروزه دوران افراد و مردم آغاز شده است و ما خوشحالیم که در طول چهل سال گذشته سیاست خود را براساس استقلال و تکیه بر مردم خود تعیین کرده‌ایم. البته ما طرفدار روابط مبتنی بر منافع مشترک با همه کشورها هستیم اما مبنای کار ما پیروی از دیگران نیست. ما امنیت خود را هرگز نخریده‌ایم و هیچگاه نخواهیم خرید. امنیت ما قابل خرید و فروش نیست چراکه امنیت ما از مردم ما نشئت می‌گیرد و پیشرفت ما هم ناشی از مردم است.
وی افزود: در زمان جنگ تحمیلی هیچ کس ابزار دفاعی در اختیار ما قرار نداد اما آن جنگ را با تکیه بر مردم پیروز شدیم. امروز صدام کجاست؟ ما روی پای خودمان ایستادیم و امکانات دفاعی و موشک‌های خودمان را ساختیم و توانستیم پهپاد آمریکایی را با موشک تمام‌ساخت ایرانی ساقط کنیم بنابراین آنها نمی‌توانند با تحریم جلوی ایران را بگیرند. در دهه پنجاه یک رآکتور تحقیقاتی برای ایران ساختند و سوخت آن را هم ندادند و بعد مانع آن شدند که دیگران سوخت آن را به ما بدهند.
وزیر امور خارجه یادآور شد: اگر به ما می‌گویند چرا سوخت 20 درصد دارید به این دلیل است که ایران را با نوکران خودشان اشتباه گرفته‌اند که از آنها امنیت می‌خرند و گوش به فرمان هستند. ایران جنس دیگری دارد و بر هفت هزار سال تمدن استوار است که چندین برابر عمر ایالات متحده است. ما می‌دانیم که همانگونه که امپراطوری ایران پایان یافت هر امپراطوری دیگری پایان می‌یابد و تنها ابرقدرت خداست.
ظریف تأکید کرد: ما صاحب اختیار مردم نیستیم بلکه آنها ولی‌نعمت ما هستند و ان‌شاءالله با همین رابطه‌ای که در این چهل سال بین دولت و مردم بوده دیگران هرگز به آرزوهای خود نخواهند رسید.
وی گفت: زمانی‌که در نیویورک حضور پیدا می‌کنم برای شرکت در مجمع عمومی و سایر جلسات است و لذا حضور بنده تفاوتی با سران سایر کشورها ندارد. البته محدود شدن همکاران بنده مقداری غیرانسانی است. نکته دیگر این است در نیویورک دائما ملاقات و سخنرانی دارم که برخی از این افراد سناتور و اصحاب رسانه و اعضای گروه‌های فکری هستند اما چون ممکن است برای این افراد دردسری ایجاد شود لذا هیچگاه اعلام نکرده‌ام با چه کسانی ملاقات داشته‌ام.
دیپلماسی یکی از ارکان ارتباطات بشری است و حتی در جنگ هم دیپلماسی وجود دارد لذا افراد تندرو همانند بولتون باید خیلی منتظر باشند که فاتحه دیپلماسی خوانده شود. امروزه هیچ کس از یکجانبه‌گرایی حمایت نمی‌کند و این نشان دهنده انزوای این گفتمان است و حتی خود آمریکا هم به دنبال ائتلاف است و سایر کشورها هم با آن مخالفت می‌کنند
ظریف تأکید کرد: اینکه در آمریکا برخی حرف‌های بزرگ‌تر از دهانشان می‌زنند باید بگویم که در ایران سیاست خارجی یک پروسه تصمیم‌گیری جمعی است و همه مسئولان در این روند شرکت می‌کنند و بنده هم این افتخار را دارم که قسمتی از این تصمیم‌گیری باشم. خود بنده هم صرفاً به خاطر احساس وظیفه در اینجا هستم.
وزیر امور خارجه درباره توقیف نفتکش انگلیسی اظهار کرد: آمریکا مسئول تنش در دنیا و خلیج فارس است و لذا کسی که آتش‌افروز است نمی‌تواند آتش‌نشان باشد. خود ترامپ می‌گوید ما میلیاردها دلار در منطقه خرج کردیم و دستاوردی نداشتیم. ما معتقدیم اقدام انگلیس هم راهزنی دریایی بود و اگر هم تحریمی علیه سوریه وجود دارد برای اعضای اتحادیه اروپا است لذا این اقدام انگلیسی هم‌دستی با تروریسم اقتصادی ایالات متحده آمریکا است.
وی ادامه داد: ما در خلیج‌فارس بزرگترین ساحل را داریم و مسئول امنیت آن هستیم و همیشه امنیت آن را هم تأمین کرده‌ایم و لذا تاکنون از برخی تخلفات چشم‌پوشی کرده‌ایم اما اکنون دلیلی نمی‌بینیم که با توجه به دزدی دریایی انگلیس، دیگر از تخلفات آنها چشم‌پوشی کنیم لذا اقدام ما به معنای مقابله به مثل نیست بلکه چشم‌پوشی نکردن از تخلفات آنهاست.
ظریف در پاسخ به پرسشی درباره بازار ارز بیان کرد: دولت موفق شده است با همکاری بخش‌های مختلف شرایط اقتصادی را به سمت آرامش پیش ببرد و در بازار ارز هم این آرامش وجود دارد. ما به عنوان دیپلمات همیشه در تلاش برای یک راه حل هستیم و همواره این گفت‌وگوها را انجام خواهیم داد اما مسئله مهم این است که آمریکا دست از تروریسم اقتصادی بردارد.
وزیر امور خارجه در پاسخ به سؤالی درباره گام سوم کاهش تعهدات برجام ادامه داد: برجام ظرفیت کافی را دارد و در شرایط کنونی وضعیت فروپاشی برجام نیست اما امکان بازگشت به شرایط قبل از برجام نیست ولی ما می‌توانیم برنامه هسته‌ای را پیشرفته‌تر از قبل از برجام پیش ببریم. اما دشمنان ما نمی‌توانند آن اجماع امنیتی سابق را ایجاد کنند و امروزه اجماع امنیتی علیه آمریکا شکل گرفته است.
وی تصریح کرد: گام سوم در چارچوب برجام است. البته برجام چیز مقدسی نیست و اگر لازم باشد از آن خارج می‌شویم و حتی این وضعیت را که ممکن است آمریکا بدعهدی کند پیش‌بینی کرده بودیم و اکنون براساس همان پیش‌بینی عمل می‌کنیم و این خود آمریکا است که از نعمت برجام محروم شده اما اروپایی‌ها می‌توانند از آن استفاده کنند.
ظریف بیان کرد: دیپلماسی یکی از ارکان ارتباطات بشری است و حتی در جنگ هم دیپلماسی وجود دارد لذا افراد تندرو همانند بولتون باید خیلی منتظر باشند که فاتحه دیپلماسی خوانده شود. امروزه هیچ کس از یکجانبه‌گرایی حمایت نمی‌کند و این نشان دهنده انزوای این گفتمان است و حتی خود آمریکا هم به دنبال ائتلاف است و سایر کشورها هم با آن مخالفت می‌کنند.
وی در پاسخ به سؤالی درباره عدم مذاکره با آمریکا اظهار کرد: عادی‌سازی روابط اقتصادی ایران با اروپایی‌ها یکی از تعهدات آنها در برجام است که از فروش نفت تا سرمایه‌گذاری و بیمه، همکاری در صنعت وکشتیرانی و ... را شامل می‌شود اما آن را شروع هم نکردند لذا آنها نمی‌توانند ادعا کنند که ما نمی‌دانستیم آثار تحریم‌های آمریکا چیست. ما طولانی‌ترین مذاکرات تاریخ را با آمریکا داشتیم. هیچگاه وزیر خارجه آمریکا 17 روز برای مذاکره در یک کشور دیگر نبوده است بنابراین ما مخالف مذاکره نیستیم اما بیکار هم نیستیم که با عوض شدن دولت آمریکا دوباره مذاکره کنیم چراکه آنها ملزم به رعایت تعهدات دولت قبلی هستند.
وزیر امور خارجه اظهار کرد: آمریکا از بسیاری از پیمان‌ها بیرون رفته است و حتی بعید نیست از شورای امنیت خارج شود لذا چنین کشوری نمی‌تواند ادعای مذاکره کند چراکه این کشور است که از میز مذاکره کنار رفته است و وزیر امور خارجه و بالاترین مقام جمهوری اسلامی ایران یعنی مقام معظم رهبری را تحریم کرده است بنابراین دروغگویی آنها با این تحریم‌ها ثابت شده است لذا سخنان آنها در مورد مذاکره با ایران دروغی بیش نیست.
ظریف در پاسخ به پرسشی درباره تفاوت دیدگاه تیم بی و ترامپ یادآور شد: بنده آقای ترامپ را از نزدیک ندیده‌ام اما آنچه از سخنرانی‌های وی پیداست این است که آمریکا نباید خود را اسیر جنگ کند چراکه باعث خسارت به این کشور می‌شود و براساس این شنیده‌ها برداشت من این است که آقای ترامپ به دنبال جنگ نیست اما خود ترامپ گفته است که اگر بولتون را رها کنیم مایل به جنگ با بسیاری از کشورهاست. نتانیاهو هم از سال 92 میلادی مدام می‌گوید ایران تا یکسال دیگر به بمب اتم می‌رسد و هنوز هم می‌گوید. این افراد آنقدر بی‌حیا هستند که مدام دروغ خود را تکرار می‌کنند. همچنین ما دوست داریم که همسایگان ما از گروه شرارت خارج شوند و به آنها می‌گویم نیازی ندارید که عضو این گروه باشید.
قانون‌شکنی آمریکا حد و مرزی ندارد و حتی تهدید کرده‌اند که اینستکس را هم تعطیل می‌کنیم اما این بهانه‌ها را از سوی اروپایی‌ها نمی‌پذیریم که به خاطر این حرف‌ها به تعهدات خود پایبند نباشند
وی در پاسخ به پرسشی درباره تنش‌زدایی در منطقه افزود: بنده معتقدم زمان تنش‌زدایی، خیلی وقت پیش بود. در ابتدای وزارتم اولین مقاله‌ای که نوشتم در الشرق الاوسط بود و پیشنهاد گفت‌وگو با مقامات سعودی را ارائه دادم. هنوز هم در گفت‌وگو باز است و ما آمادگی این را داریم و معتقدیم این گفت‌وگو به نفع همه کشورهای منطقه است چراکه سیاست‌های کنونی راه به جایی نمی‌برد. البته آنها باید بدانند که نباید تمام سیاست‌ها مبتنی بر فشار باشد و باید به جنگ یمن پایان دهند.
وزیر امور خارجه در پاسخ به این پرسش که با توجه به خروج آمریکا از برجام چرا هنوز به این توافق پایبند هستید؟ تأکید کرد: به خاطر اینکه برجام توافق با آمریکا نبود بلکه آمریکا عضو ضروری آن بود چراکه از اعضای شورای امنیت است لذا بدون حضور آمریکا قطعنامه‌هایی که در دولت قبلی صادر شده بود را نمی‌شد کاری کرد. بنابراین آمریکا یک شر ضرور بود و اکنون هم خارج شده است و تلاش می‌کند که ما را به آن وضعیت قبلی بازگرداند.
ظریف در پاسخ به پرسشی درباره جایگاه جمهوری اسلامی ایران در صلح افغانستان گفت: نقش محوری را باید خود افغانستان داشته باشد و ایراد مذاکرات آمریکا با طالبان این است که افغان‌ها و حتی دولت آنها نقشی در این مذاکرات ندارد لذا معتقدیم این مذاکرات با هدایت دولت افغانستان باشد و سایر دولت‌ها می‌توانند تسهیل‌کننده باشند. جمهوری اسلامی ایران در هیچ مذاکراتی مگر با حضور دولت افغانستان شرکت نکرده است و هرگاه جلسه‌ای با حضور افغان‌ها باشد در آن حضور پیدا خواهیم کرد.
