مقایسه اثرگذاری ترتیل و تحقیق / ضوابطی که داوری رشته ترتیل را دشوار می‌کند
دارنده رتبه نخست مسابقات بین‌المللی قرآن کریم ایران ضمن مقایسه اثرگذاری دو رشته قرائت تحقیق و قرائت ترتیل، گفت: داوری در رشته ترتیل از تحقیق بسیار سخت‌تر است و یکی از دلایل آن، قدمت کمتر ترتیل از قرائت تحقیق در کشور است.
احمد دباغ، روشندل و حافظ کل قرآن کریم و دارای چندین رتبه مسابقات بین‌المللی قرآن ایران که شیوه ارائه ترتیل‌اش شناخته شده است، در مورد اضافه شدن رشته ترتیل به سی‌وهفتمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن، گفت: رشته ترتیل باید به عنوان یکی از رشته‌های اصلی به رقابت گذاشته شود، نه اینکه در حاشیه رشته‌های حفظ کل و قرائت تحقیق به آن پرداخته شود. اهمیت ترتیل اگر از تحقیق بیشتر نباشد، کمتر نیست.
وی به بیان دلایل اهمیت رشته ترتیل پرداخت و افزود: طی بیست سال اخیر، مردم گرایش خوبی به ترتیل پیدا کرده‌اند. ترتیل به خاطر ریتم خاصی که دارد مخاطب بیشتری از تحقیق دارد. اغلب قاریان حرفه‌ای از سبک‌هایی چون «مصطفی اسماعیل»، «شعیشع» یا «عبدالفتاح شعشاعی» و ... استفاده می‌برند، اما ترتیل اینگونه نیست و عموم آن را می‌پسندند.
بیشتر بخوانید:
- متفاوت‌ترین شرکت‌کننده تمامی ادوار مسابقات بین‌المللی قرآن
- تجلیل از «احمد دباغ» در اختتامیه مسابقات بین‌المللی قرآن
دباغ به برنامه جزءخوانی ماه مبارک رمضان اشاره و اظهار کرد: در بحث قرائت قاری باید در حد بسیار بالایی همچون عبدالباسط و منشاوی و ... باشد تا مورد توجه عموم قرار بگیرد، اما در بحث ترتیل اینگونه نیست. حتی اگر سطح مرتل چندان بالا هم نباشد مورد توجه قرار می‌گیرد و این موضوع در اغلب کشورهای اسلامی صدق می‌کند. حتی در برخی از کشورها ترتیل بسیار بیشتر از تحقیق مورد توجه است؛ برای مثال یکی از دوستان به یکی از کشورهای اسلامی سفر کرده بود و در آنجا و داخل تاکسی کاستی از مصطفی اسماعیل به راننده برای پخش می‌دهد. راننده پس از دو دقیقه آن را خاموش کرده و یک کاست ترتیل می‌گذارد. این نشان می‌دهد که در همه کشورها از قرائت تحقیق استقبال نمی‌شود و جذابیت ترتیل همیشه بیشتر بوده است.
این حافظ روشندل کل قرآن با تأکید بر اینکه ترتیل علاوه بر عامه‌پسند بودن، فنی نیز هست، تصریح کرد: ترتیل می‌تواند اثرگذاری خاص خود در بحث فنی را داشته باشد. متأسفانه تا چند سال قبل هدف اصلی در همه آموزش‌های صوت و لحن و ... حتی در مسابقات نیز بر تلاوت تحقیق متمرکز بود، در حالی که اثرگذاری ترتیل بسیار بیشتر از تحقیق است و به عنوان کسی که در هر دو عرصه فعالیت دارم این نظر را می‌دهم.
توجه به اهمیت ترتیل در سال‌های اخیر
وی با اشاره به اینکه ظاهراً در کشور به تازگی به اهمیت ترتیل پی برده شده است، گفت: زمانی به ترتیل بها داده نمی‌شد. تعریفشان این بود که ترتیل همان تحقیق دور تند است. زمانی که در مسابقات حضور داشتم، از هر استادی که سؤال می‌پرسیدم و جواب‌های متعددی دریافت می‌کردم. این نشان می‌دهد که حتی چارچوب درستی وجود ندارد که ارائه‌‌دهنده تعریفی جامع از ترتیل باشد.
نفر اول بیست‌ویکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در رشته حفظ کل قرآن تصریح کرد: البته در سال‌های اخیر ترتیل رفته‌رفته جایگاه خود را پیدا کرد. در واقع هر فعالیتی زمانی به رشد و ارتقا می‌رسد که مورد توجه باشد و در معرض دید مردم قرار گیرد. ترتیل طی سال‌های اخیر و در مراسم جزءخوانی بسیار مورد توجه قرار گرفت و این در توجه مسئولان به آن اثرگذار بود و خوشبختانه قاریان نیز گرایش خوبی به ترتیل دارند.
سال اول مسابقات ملاک تصمیم‌گیری نهایی نشود
دباغ با تأکید بر اینکه برگزاری مسابقات قرآن در رشته ترتیل در عرصه بین‌المللی بسیار لازم است و باید زودتر از این به آن پرداخته می‌شد، بیان کرد: البته با توجه به اینکه اعلام شده رشته ترتیل مسابقات در سال اول آزمایشی است، باید به این موضوع توجه شود که معمولاً سال اول استقبال از یک رقابت جدید چندان زیاد نیست و نباید همه چیز را معطوف به برگزاری این رقابت در سال اول کرد. با وجود این احتمال اینکه در سال اول هم استقبال از این مسابقات خوب باشد زیاد است؛ چراکه بسیاری از کشورها اصولاً قاری ندارند و بیشتر از مرتلان سطح بالا برخوردارند. حضور نمایندگان این کشورها در مسابقات می‌تواند سطح رقابت در این رشته را تا حد مطلوبی بالا ببرد.
تأکید بر حضور ترتیل در بخش اصلی مسابقات
این حافظ روشندل با تأکید بر اینکه رقابت در رشته ترتیل باید در بخش اصلی مسابقات باشد، گفت: پرداختن در بخش اصلی مسابقات به این معنی است که به رشته ترتیل در اجرا، جوایز نفرات برگزیده، اهتمام مسئولان به برگزاری، انتخاب تیم داوری و بسیاری آیتم‌های دیگر مانند رشته قرائت تحقیق و حفظ کل نگاه شود. این باعث می‌شود که نگاه به مسابقات ترتیل جانبی نباشد. در حال حاضر مسابقات قرآن در رشته ترتیل در برخی کشورها برگزار می‌شود که جانبی است و در زمره رشته‌های اصلی به آن پرداخته نمی‌شود. در برخی کشورها شاهدیم که برخی رشته‌ها همچون حفظ 20 جزء در یک سالن و رشته تحقیق و حفظ کل در سالن دیگری برگزار می‌شود. این باعث می‌شود تا تفاوت نگاه درباره جایگاه این رشته‌ها به وجود بیاید. بنابراین نباید این نگاه در مسابقات ایران در مورد ترتیل وجود داشته باشد.
وی در مورد همگام بودن رشد ترتیل و تحقیق در کشور بیان کرد: هر چند در سال‌های اخیر رشد ترتیل مطلوب بوده، اما این رشد همگام با تحقیق نبوده است. برگزاری مسابقات بین‌المللی قرآن در رشته ترتیل می‌تواند سرعت این رشد و ارتقا را افزایش دهد و باعث می‌شود اقبال مردم به ترتیل که از چند سال پیش آغاز شده است نیز سرعت گیرد. البته این ارتقا بیشتر از بُعد انگیزشی اثر دارد؛ چرا که در مسابقات اصولاً چیزی به اسم آموزش نداریم و مسابقات به تنهایی باعث ارتقا نمی‌شود، بلکه بعد انگیزشی آن باعث ارتقا می‌شود. مسابقات آموزش نیست، بلکه آزمایش است.
حذف نگاه افراط و تفریطی به ترتیل
دباغ با بیان اینکه در نگاه به ترتیل شاهد افراط و تفریط هستیم، افزود: برخی می‌گویند در ترتیل به هر صورت می‌توان قرائت کرد، اما برخی دیگر می‌گویند خواندن به سبک منشاوی و خلیل الحصری کافی است. در صورتی که اینگونه نیست و باید ضوابطی وجود داشته باشد. به این ضوابط کمتر توجه شده است و شاید مسابقات بتواند چنین ضوابطی را در ادامه راه به وجود بیاورد. امیدوارم چنین شود.
نفر اول بیست‌ویکمین دوره مسابقات بین‌المللی قرآن ایران در رشته حفظ کل قرآن در مورد به حاشیه رفتن رشته قرائت تحقیق بعد از اضافه شدن ترتیل به مسابقات بین‌المللی و آسیب‌هایی که می‌تواند به دنبال داشته باشد، گفت: باید نگاه کنیم که هدف اصلی ما از پرداختن به قرآن چیست؟ آیا هدفی غیر از نزدیک شدن مردم به قرآن را دنبال می‌کنیم؟ بنابراین هر چیزی را که باعث این نزدیکی بشود باید مورد توجه قرار دهیم. مانند این است که بگوییم در یک مسابقه اگر نمایندگان فلان کشور حضور نیابند، قهرمان می‌شویم. در صورتی که نباید چنین نگاهی وجود داشته باشد. اگر واقعاً اینگونه احساس می‌شود که ترتیل با حضور در مسابقات می‌تواند تحقیق را کنار بزند، چرا جلوی آن را بگیریم؟ هر چند نظرم این نیست.
این حافظ روشندل قرآن با تأکید بر توجه بیش از حد برخی کشورها به ترتیل، بیان کرد: مطمئناً اگر کشورهای مختلف مرتلان مطرح خود را به مسابقات ایران اعزام کنند، شاهد مسابقاتی بسیار سطح بالا و جذاب خواهیم بود. ضمن اینکه مسئولان ما با اضافه کردن رشته ترتیل به مسابقات بین‌المللی به این رقابت‌ها تنوع بخشیده‌اند و همین در جذاب‌تر شدن مسابقات اثرگذار است. در حال حاضر در رشته قرائت تحقیق به ظاهر 40 کشور حضور می‌یابند اما از بین آنها شاید حدود 10 یا 15 نفر قرائت تحقیق داشته باشند و بقیه قرائتی بین ترتیل و تحقیق دارند.
لزوم نگارش آیین‌نامه اختصاصی
دباغ بر نگارش آیین‌نامه‌های خاص ترتیل تأکید کرد و گفت: باید داور بداند که بر چه اساس و ملاکی باید به شرکت‌کننده رشته ترتیل نمره بدهد. نباید به داشتن آیین‌نامه در قرائت تحقیق اکتفا و همان را در ترتیل لحاظ کنیم. البته اطلاعی ندارم که آیین‌نامه اختصاصی تهیه شده است، اما اگر این کار صورت گرفته باید در اختیار شرکت‌کننده‌ها قرار گیرد تا از آن استفاده کنند.
وی به سخت بودن داوری در رشته ترتیل در قیاس با تحقیق اشاره کرد و افزود: تحقیق قدمت بیشتری دارد و حداقل در کشور ما قدمت ترتیل بسیار کمتر از تحقیق است. این قدمت کم باعث می‌شود که داوری سخت شود. موضوع دیگری که باعث شده داوری تحقیق راحت‌تر از ترتیل باشد، وجود متخصصان فراوان در رشته تحقیق در مقایسه با ترتیل است. ضمن اینکه تحقیق شاخص‌ها و مدل‌های خاص همچون مکتب مصطفی اسماعیل و شحات و ... دارد، اما در ترتیل این مدل‌ها کمتر است و این داوری را سخت‌تر می‌کند.
این حافظ کل قرآن کریم در پایان با تأکید بر اینکه باید یک ضوابط برای رشته ترتیل به نگارش درآید، گفت: ممکن است یک مرتل در لحن آزاد باشد، اما در وقف و ابتدا و تجوید باید بیشتر دقت کند و در واقع خط قرمز یک مرتل است. بنابر این اگر قرار است یک آئین‌نامه نوشته شود یا نگارش یافته است باید هر سال به‌روزرسانی شود. ضمن اینکه مسابقات باید جنبه آموزشی نیز داشته باشد، یعنی یک شرکت‌کننده بداند چه ضعف‌هایی دارد و باید در چه مواردی بیشتر تمرین کند.
انتهای پیام
