شب نیمه شعبان را با بی‌تفاوتی نگذرانیم
حضرت امیرالمؤمنین(ع) نسبت به بی‌تفاوتی به چهار شب عبادی فرمودند: در شگفتم از کسی که چهار شب از سال را به بی‌تفاوتی می‌گذراند. آن چهار شب عبارتند از شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و اولین شب از ماه رجب.
تقویم عمرمان ما را به ایستگاه ماه شعبان‌المعظم و به نیمه این ماه رسانید و به شب معنوی و با عظمتی رسید که این شب بعد از شب‌های قدر از با فضیلت‌ترین و برترین شب‌های سال برای عبادت است که در روایات توصیه به احیای شب نیمه شعبان و شب‌زنده داری در این شب شده است. در نزد اهل سلوک و معرفت، این شب از اهمیت عبادی بسیار بالایی برخوردار است که این شب را همچون شب قدر به احیا و شب زنده‌داری و عبادت سپری می‌کنند.
مرحوم سید بن طاووس در کتاب اقبال آورده است: «در برخی از کتاب‌های دعا آمده که رسول خدا(ص) فرمودند: در شب نیمه شعبان خوابیده بودم که جبرئیل آمد و گفت: ای محمد! آیا در این شب می‌خوابی؟ گفتم: مگر امشب چه شبی است؟ گفت: نیمه شعبان! برخیز! پس مرا این‌‌سان بیدار کرد و با خود به بقیع برد و گفت: سرت را بلند کن که امشب، درهای آسمان گشوده می‌شود و در نتیجه درهای رحمت، خشنودی، آمرزش، تفضل، توبه، نعمت، بخشش و نیکی در آن گشاده می‌شود و خداوند در آن به شماره مو و پشم چارپایان، بندگان را آتش جهنم آزاد می‌کند و سرآمد عمر انسان‌ها را در آن استوار می‌سازد و روزی‌های همگان را تا سال آینده تعمیم می‌کند و همه رخدادهای سال آینده در این شب نازل می‌شود…» (اقبال الاعمال بالاعمال الحسنه، ص۸۹۳-۸۹۴)
همچنین در منابع روایی آمده که پیامبر اکرم(ص) این شب را تا صبحگاهان بیدار بودند و احیا می‌گرفتند و حضرت در روایتی در توصیه به احیای این شب می‌فرمایند: هر که شب نیمه شعبان را با احیا زنده نگاه دارد، روزى که دلها مىمیرند، دل او نمیرد «مَنْ أَحْیَا لَیْلَهَ الْعِیدِ وَ لَیْلَهَ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ لَمْ یَمُتْ قَلْبُهُ یَوْمَ تَمُوتُ الْقُلُوبُ» (ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، ج ۱)
حتی دعای کمیل که هر شب جمعه خوانده می‌شود، در شب نیمه شعبان توسط امیرالمؤمنین(ع) به کمیل قرائت شد و این نشان از اهمیت شب نیمه شعبان است.
از امام باقر(ع) از برترى شب نیمه شعبان پرسیده شد. امام فرمودند: این شب برترین شب، پس از شب قدر است. در آن شب خداوند والا احسانش را به بندگان، بى‌دریغ عطا مى‌کند و آنان را با لطف خود مى‌آمرزد. پس در آن شب براى نزدیکى به خدا تلاش کنید. پس به درستى که آن شبى است که خداوند به خود سوگند خورده است که هیچ درخواست‌گرى را تا زمانى که گناهى را نطلبیده است بازنگرداند. و آن شبى است که خداوند در برابر آنکه شب قدر را براى پیامبرمان(ص) قرار داد آن را براى ما مقرر فرمود.
سُئِلَ اَلْبَاقِرُ(عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ) عَنْ فَضْلِ لَیْلَهِ اَلنِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ، فَقَالَ: «هِیَ أَفْضَلُ لَیْلَهٍ بَعْدَ لَیْلَهِ اَلْقَدْرِ ، فِیهَا یَمْنَحُ اَللَّهُ (تَعَالَى) اَلْعِبَادَ فَضْلَهُ، وَ یَغْفِرُ لَهُمْ بِمَنِّهِ، فَاجْتَهِدُوا فِی اَلْقُرْبَهِ إِلَى اَللَّهِ (تَعَالَى) فِیهَا، فَإِنَّهَا لَیْلَهٌ آلَى اَللَّهُ عَلَى نَفْسِهِ أَلاَّ یَرُدَّ سَائِلاً لَهُ فِیهَا مَا لَمْ یَسْأَلْ مَعْصِیَهً، وَ إِنَّهَا اَللَّیْلَهُ اَلَّتِی جَعَلَهَا اَللَّهُ لَنَا أَهْلَ اَلْبَیْتِ بِإِزَاءِ مَا جَعَلَ لَیْلَهَ اَلْقَدْرِ لِنَبِیِّنَا(صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ).» (الأمالی طوسی، جلد 1، صفحه ۲۹۷)
بی‌سبب نیست که در اهمیت این شب، امام رضا(ع) در روایتی توصیه به خواندن نماز جعفر طیار نموده و فرمودند: این شب عمل واجبی ندارد، اما اگر دوست داشتی عمل مستحبی به‌جا آوری نماز جعفر طیار را بخوان و در آن بسیار ذکر خدا بگو و استغفار کن و دعا نما. زیرا پدرم مرتب می‌فرمود که دعا در این شب مستجاب است. عرض کردم مردم می‌گویند که امشب شب صکاک (صدور برات و مقدرات) است. فرمود: شب صکاک، شب قدر در ماه رمضان است.
قَالَ سَأَلْتُ عَلِیَّ بْنَ مُوسَى الرِّضَا(ع): «عَنْ لَیْلَهِ النِّصْفِ مِنْ شَعْبَانَ قَالَ هِیَ لَیْلَهٌ یُعْتِقُ اللَّهُ فِیهَا الرِّقَابَ مِنَ النَّارِ وَ یَغْفِرُ فِیهَا الذُّنُوبَ الْکِبَارَ قُلْتُ فَهَلْ فِیهَا صَلَاهٌ زِیَادَهً عَلَى صَلَاهِ سَائِرِ اللَّیَالِی فَقَالَ لَیْسَ فِیهَا شَیْ‌ءٌ مُوَظَّفٌ وَ لَکِنْ إِنْ أَحْبَبْتَ أَنْ تَتَطَوَّعَ فِیهَا بِشَیْ‌ءٍ فَعَلَیْکَ بِصَلَاهِ جَعْفَرِ بْنِ أَبِی طَالِبٍ(ع)وَ أَکْثِرْ فِیهَا مِنْ ذِکْرِ اللَّهِ عَزَّ وَ جَلَّ وَ مِنَ الِاسْتِغْفَارِ وَ الدُّعَاءِ فَإِنَّ أَبِی(ع)کَانَ یَقُولُ الدُّعَاءُ فِیهَا مُسْتَجَابٌ قُلْتُ لَهُ إِنَّ النَّاسَ یَقُولُونَ إِنَّهَا لَیْلَهُ الصِّکَاکِ فَقَالَ تِلْکَ لَیْلَهُ الْقَدْرِ فِی شَهْرِ رَمَضَانَ.» (عیون أخبار الرضا(ع)/ ج ۱)
حضرت امیرالمؤمنین(ع) نسبت به بی‌تفاوتی به چهار شب عبادی از جمله شب نیمه شعبان تذکر داده و فرمودند: در شگفتم از کسی که چهار شب از سال را به بی‌تفاوتی می‌گذراند. آن چهار شب عبارتند از شب عید فطر، شب عید قربان، شب نیمه شعبان و اولین شب از ماه رجب. «یُعْجِبُنِی أَنْ یُفَرِّغَ الرَّجُلُ نَفْسَهُ فِی السَّنَهِ أَرْبَعَ لَیَالٍ» (مصباحالمتهجد، ص ۸۵۲)
بنابراین احیای این شب از مستحبات بسیار مؤکّد است. پس برای کسب آمادگی جهت ورود به ضیافت‌الله و پاک شدن از گناهان، این شب مهم و عبادی را از دست ندهید. برای این شب معنوی در مفاتیح اعمال و ادعیه‌ای وارد شده که از هم‌اکنون برای کسب فیض معنوی در این شب برنامه‌ریزی کنید که بر اساس توان جسمی و مزاج روحی خود بتوانید بهترین بهره را از آن ببرید. و در رأس همه دعاها، امشب برای فرج و سلامتی صاحب و مولا و آقای‌مان امام زمان(عج) دعا کنید. «اَللّهُمَّ عَجِّل لِوَلیِّکَ الفَرَج»
به‌قلم امیرمحسن سلطان‌احمدی
