«امینه مصطفی چلبی»؛ بانوی کاتب قرآن از دیار بالکان

به گزارش ایکنا به نقل از الجزیره، ساکنان بوسنی و هرزگوین از زمان ورود عثمانی‌ها به این کشور در اواخر قرن 15 میلادی به تدریج به اسلام گرویدند و بیش از یک قرن طول کشید تا تعداد مسلمانان این کشور به شکل چشم‌گیری افزایش یابد و به اکثریت برسد.

این بخش از بالکان هنرمندان مسلمان زیادی دارد که دوستدار قرآن و هنر اسلامی بوده و آثاری را از خود به یادگار گذاشته‌اند. یکی از این هنرمندان امینه دختر مصطفی چلبی است که قرآن را کتابت کرد. او در شرایطی زندگی کرد که رفتن کودکان به مدرسه برای یادگیری تعالیم اسلام و الفبای عربی معمول بود.

«حارث دروسوویچ»، از شخصیت‌های علمی در دانشگاه سارایوو، طی مقاله‌ای در نشریه‌ای با نام «هنرهای اسلامی» قرآنی را معرفی کرده است که قدمت آن به سال 1764 میلادی (256 سال پیش) بازمی‌گردد و امینه مصطفی چلبی آن را کتابت کرده است. این قرآن در کتابخانه «غازی خسروبیگ» سارایوو نگهداری می‌شود و از مهم‌ترین آثار قدیمی و باارزش این کتابخانه است.

این نسخه از قرآن 250 برگ دارد و به خط نسخ نوشته شده و از جوهر سیاه برای نگارش آن استفاده شده و نام سوره‌ها و نشانه‌گذاری‌های خاص قرائت در آن سرخ‌رنگ است. دو صفحه نخست این قرآن تذهیب شده است و این نسخه شماره صفحه ندارد؛ اما برای اشتباه نشدن ترتیب صفحات و گم نشدن هیچ یک از صفحات آن، کلمه اول هر صفحه در انتهای صفحه قبل آمده و آیات را به هم پیوند داده است.

دروسوویچ در مقاله خود آورده است: امینه خوشنویسی را در خانه یاد گرفت. لقب پدرش چلبی بود و چلبی‌ها کسانی بودند که جایگاهی معتبر در سارایوو داشتند. پدر امینه سعی داشت که امکاناتی ویژه برای تحصیل دخترش فراهم کند. امینه در کتابت قرآن از قواعد صحیح کتابت بهره برد و علامتگذاری‌های تلاوت و قرائت را به این نسخه افزوده است. به علاوه این قرآن، ارزش زیبایی‌شناسی دارد.

وی در صفحه آخر قرآن نامش را نوشته و آن را امضا کرده و آورده است که این قرآن را در منطقه «زابلجاک» سارایوو، که در حال حاضر موجود نیست، به پایان رسانده و از خواننده قرآن خواسته است که برای او طلب رحمت کند و فاتحه بخواند.