جایگاه فرهنگ رمضان در سریال‌های امسال سیما کجا بود؟
ماه مبارک رمضان فرصت مناسبی برای نمایش فرهنگ رمضان در تلویزیون است؛ با وجود این، در سریال‌های رمضان امسال به آموزه‌های اخلاقی بسیار کم پرداخته شد.
حجت‌الاسلام والمسلمین جواد اسماعیلی، مدیرکل سابق امور رسانه‌های معاونت تبلیغ حوزه و مدیر مدارس امین کشور، در گفتوگو با خبرنگار ایکنا، درباره ویژگی آثار نمایشی در ماه مبارک رمضان اظهار کرد: شاید مهمترین ایام در جهان اسلام، ماه مبارک رمضان باشد، چون در این ماه همه مسلمانان روزه هستند و بیش از گذشته وقت خود را صرف عبادت می‌کنند. در چنین فضایی در رسانه‌های شنیداری و دیداری سعی می‌شود که برنامه‌های جذابی با مضامین مفاهیم دینی و قرآنی ساخته شود.
وی افزود: منظور از تولید چنین برنامه‌هایی تبلیغ آموزه‌هایی است که ارتباط نزدیکی با ماه رمضان دارد و تماشاگر را به سمتی هدایت می‌کند که فلسفه رمضان را بهتر بفهمد. مثلاً در سریال «صاحبدلان» پیام مجموعه کاملاً در خدمت ماه مبارک بود و تماشاگر از آن تأثیر می‌گرفت. متأسفانه در سال‌های اخیر تولیدات تلویزیونی از این دست کمتر ساخته شده است.
این کارشناس رسانه تأکید کرد: برخی تصور می‌کنند با صرف پرداختن به اخلاقیات به معنای توجه به مفاهیم دینی، اثر دینی ساخته شده است. البته در اسلام بسیاری از احکام بر پایه اخلاقیات شکل گرفته‌اند، اما در اسلام به ویژه تشیع بر روی نکاتی تأکید شده است. بنابراین، آثار تولیدی رمضان امسال ارتباط چندانی با این مناسبت نداشت. این نکته نیز فارغ از خوب یا بد بودن کیفیت است. یعنی هر اثر خوبی الزاماً به معنای مناسب بودن نیست.
اسماعیلی در پاسخ به این سؤال که به لحاظ فنی تولیدات امسال ماه رمضان را چگونه ارزیابی می‌کند؟ گفت: در میان تولیدات امسال سریال «بچه مهندس» را پسندیدم. این مجموعه در فصل سوم از فضای لطیف و کودکانه دو فصل قبلی فاصله گرفت و داستانی جدی را محور قرار داد. به گونه‌ای که به روند قصه‌گویی سریال هیچ‌گونه آسیبی وارد نشد. جالب‌تر اینکه جذابیت در فصل سوم نه تنها کم نشد، بلکه افزایش یافت. شاید در فصل‌های قبلی فقط عده‌ای مخاطب این سریال بودند، اما قصه فصل اخیر توانست مخاطبان وسیع‌تری را جذب کند.
وی افزود: در این سریال به صورت غیرمستقیم به مباحثی چون حمایت از تولیدات ملی و بیانات مقام معظم رهبری هم پرداخته می‌شود. این ویژگی همان پاشنه آشیلی است که همیشه در آثاری که سعی دارند پیامی را منتقل کنند وجود دارد. همچنین در بچه مهندس ذات قصه به گونه‌ای است که با پیام همخوانی دارد و شعارگونه نیست.
این کارشناس رسانه درباره سریال «سرباز» نیز چنین توضیح داد: در این سریال سعی شده به مسائل جامعه پرداخته شود، اما متأسفانه شکل بیان و روایت موضوعات حرفه‌ای نیست. این مجموعه درباره خدمت سربازی است که هر مرد ایرانی باید آن را پشت سر بگذارد، اما آنچه در سرباز می‌بینیم چندان با واقعیت همخوانی ندارد!
اسماعیلی متذکر شد: قرار است که سریال تبلیغاتی مثبت برای خدمت سربازی باشد، اما این اتفاق نباید به گونه‌ای رخ دهد که تماشاگر از دیدن تصاویر متعجب شود، چون آنچه را می‌بینید در واقعیت تجربه نکرده است. همچنین انتخاب بازیگران به لحاظ سنی یکی دیگر از نقاط منفی مجموعه است. بازیگر نقش نخست به لحاظ سنی برای خدمت سربازی مناسب نیست. برای همین جای تعجب دارد که چطور کارگردان به این مسئله دقت نکرده است. درباره ریتم سریال هم نقد جدی دارم، زیرا به اندازه‌ای کند بود که تماشاگر در بسیاری از سکانس‌ها خسته می‌شد و کانال عوض می‌کرد.
وی درباره سریال «زیر خاکی» گفت: این سریال را کامل ندیده‌ام، اما فضای شادی داشت. بهتر بود این سریال بعد از افطار پخش می‌شد، چون بهترین ساعت برای پخش سریال در این ماه بعد از افطار است، ولی بی‌سلیقگی مسئولان پخش سبب شد که بعد از افطار، سریالی پخش شود که به جای نشاط موجب خستگی مردم می‌شد. در این سریال فضاسازی از دهه ۵۰ به خوبی صورت گرفته بود. همچنین بازی پژمان جمشیدی و ژاله صامتی دیگر نکته مثبت سریال محسوب می‌شود.
وی افزود: منظور از تولید چنین برنامه‌هایی تبلیغ آموزه‌هایی است که ارتباط نزدیکی با ماه رمضان دارد و تماشاگر را به سمتی هدایت می‌کند که فلسفه رمضان را بهتر بفهمد. مثلاً در سریال «صاحبدلان» پیام مجموعه کاملاً در خدمت ماه مبارک بود و تماشاگر از آن تأثیر می‌گرفت. متأسفانه در سال‌های اخیر تولیدات تلویزیونی از این دست کمتر ساخته شده است.
این کارشناس رسانه تأکید کرد: برخی تصور می‌کنند با صرف پرداختن به اخلاقیات به معنای توجه به مفاهیم دینی، اثر دینی ساخته شده است. البته در اسلام بسیاری از احکام بر پایه اخلاقیات شکل گرفته‌اند، اما در اسلام به ویژه تشیع بر روی نکاتی تأکید شده است. بنابراین، آثار تولیدی رمضان امسال ارتباط چندانی با این مناسبت نداشت. این نکته نیز فارغ از خوب یا بد بودن کیفیت است. یعنی هر اثر خوبی الزاماً به معنای مناسب بودن نیست.
در میان تولیدات امسال سریال «بچه مهندس» را پسندیدم. این مجموعه در فصل سوم خود از فضای لطیف و کودکانه دو فصل قبلی فاصله گرفت و داستانی جدی را محور قرار داد
اسماعیلی در پاسخ به این سؤال که به لحاظ فنی تولیدات امسال ماه رمضان را چگونه ارزیابی می‌کند؟ گفت: در میان تولیدات امسال سریال «بچه مهندس» را پسندیدم. این مجموعه در فصل سوم از فضای لطیف و کودکانه دو فصل قبلی فاصله گرفت و داستانی جدی را محور قرار داد. به گونه‌ای که به روند قصه‌گویی سریال هیچ‌گونه آسیبی وارد نشد. جالب‌تر اینکه جذابیت در فصل سوم نه تنها کم نشد، بلکه افزایش یافت. شاید در فصل‌های قبلی فقط عده‌ای مخاطب این سریال بودند، اما قصه فصل اخیر توانست مخاطبان وسیع‌تری را جذب کند.
وی افزود: در این سریال به صورت غیرمستقیم به مباحثی چون حمایت از تولیدات ملی و بیانات مقام معظم رهبری هم پرداخته می‌شود. این ویژگی همان پاشنه آشیلی است که همیشه در آثاری که سعی دارند پیامی را منتقل کنند وجود دارد. همچنین در بچه مهندس ذات قصه به گونه‌ای است که با پیام همخوانی دارد و شعارگونه نیست.
این کارشناس رسانه درباره سریال «سرباز» نیز چنین توضیح داد: در این سریال سعی شده به مسائل جامعه پرداخته شود، اما متأسفانه شکل بیان و روایت موضوعات حرفه‌ای نیست. این مجموعه درباره خدمت سربازی است که هر مرد ایرانی باید آن را پشت سر بگذارد، اما آنچه در سرباز می‌بینیم چندان با واقعیت همخوانی ندارد!
اسماعیلی متذکر شد: قرار است که سریال تبلیغاتی مثبت برای خدمت سربازی باشد، اما این اتفاق نباید به گونه‌ای رخ دهد که تماشاگر از دیدن تصاویر متعجب شود، چون آنچه را می‌بینید در واقعیت تجربه نکرده است. همچنین انتخاب بازیگران به لحاظ سنی یکی دیگر از نقاط منفی مجموعه است. بازیگر نقش نخست به لحاظ سنی برای خدمت سربازی مناسب نیست. برای همین جای تعجب دارد که چطور کارگردان به این مسئله دقت نکرده است. درباره ریتم سریال هم نقد جدی دارم، زیرا به اندازه‌ای کند بود که تماشاگر در بسیاری از سکانس‌ها خسته می‌شد و کانال عوض می‌کرد.
این سریال را کامل ندیده‌ام، اما فضای شادی داشت. بهتر بود این سریال بعد از افطار پخش می‌شد، چون بهترین ساعت برای پخش سریال در این ماه بعد از افطار است، ولی بی‌سلیقگی مسئولان پخش سبب شد که بعد از افطار، سریالی پخش شود که به جای نشاط موجب خستگی مردم می‌شد
وی درباره سریال «زیر خاکی» گفت: این سریال را کامل ندیده‌ام، اما فضای شادی داشت. بهتر بود این سریال بعد از افطار پخش می‌شد، چون بهترین ساعت برای پخش سریال در این ماه بعد از افطار است، ولی بی‌سلیقگی مسئولان پخش سبب شد که بعد از افطار، سریالی پخش شود که به جای نشاط موجب خستگی مردم می‌شد. در این سریال فضاسازی از دهه ۵۰ به خوبی صورت گرفته بود. همچنین بازی پژمان جمشیدی و ژاله صامتی دیگر نکته مثبت سریال محسوب می‌شود.
اسماعیلی در پاسخ به سؤال پایانی مبنی بر اینکه ملاک موفقیت سریال‌های تلویزیونی چیست؟ بیان کرد: سریال تلویزیونی را باید همه نوع سلیقه‌ای بپسندند، چون حتی اگر اثری مورد پسند قشر فرهیخته جامعه باشد، اما توده مردم با آن ارتباط برقرار نکنند، به نظر موفقیتی حاصل نشده است. نکته دیگری که حتماً باید به آن توجه کرد استفاده از نیرو‌های خبره به ویژه فیلمنامه‌نویسان قوی در سریال‌های ماه رمضان است.
گفتوگو از داوود کنشلو
انتهای پیام 
