گفتمان قرآنی در اندیشه «منی ابوالفضل» زنده و جامع است

به گزارش ایکنا، حجت‌الاسلام والمسلمین محسن الویری، استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، امروز، 15 تیرماه در نشست رونمایی «اندیشه تمدنی مُنی ابوالفضل» در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، گفت: مُنی ابوالفضل از تمدن‌پژوهان معاصر مصری است که رویکرد وی در علوم اجتماعی، روابط بین‌الملل و مطالعات اسلامی زنان، دستاوردهای خوبی داشته و شاگردان زیادی هم تربیت کرده است.

وی اضافه کرد: براساس مطالبی که یکی از شاگردان وی منتشر کرده است، خانم ابوالفضل به مهمترین تطورات تعامل با قرآن در قرن 20 پرداخته و سیر تفاسیر این قرن را با تکیه بر تفاسیر نوشته شده در  مصر بیان کرده است.

حجت‌الاسلام الویری با بیان اینکه این نویسنده، ضمن اینکه جایگاه منی را در این مجموعه ارائه داده و ذکر کرده که اندیشه قرآنی او ریشه در کدام مفسران دارد، اظهار کرد: یکی از مسائلی که منی به آن پرداخته، بحران روش‌شناختی در علوم اجتماعی است که وی دقت نظر خوبی در این مقوله داشته است.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) اظهار کرد: ابوالفضل در آثارش به این موضوع که روش در جوامع مختلف از جمله جوامع اسلامی چه تعریفی دارد، پرداخته و رویکرد وی از منظر پیوند روش با بنیان‌های اندیشه و مبانی قابل توجه است.

وی اضافه کرد: او توضیح داده که ما سلسله مفاهیمی داریم که گوشت‌های پیونددهنده اعضاء هستند و روش در اینجا معنا پیدا می‌کند؛ روش مفاهیم را بهم ربط می‌دهد و از آن نتیجه‌گیری می‌کند.

حجت‌الاسلام الویری افزود: از دید ابوالفضل، میراث گذشته برای ساخت تجربه تاریخی مهم است و مفاهیم به مثابه مهره‌های یک گردن‌بند و چارچوب هستند.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع) با بیان اینکه یکی از وجوه تمایز تمدن‌ها، بنیان اندیشه‌ای آن‌هاست، تصریح کرد: بنیان اندیشه‌ای یک تمدن، انطباق و پیوند آن بین اجزای یک جامعه متمدن، جهت‌گیری‌های یک تمدن و نقش‌آفرینی‌ها و سهم آنها در حیات بشری است.

وی با بیان اینکه عدم عبور نظام‌اندیشه‌ای تمدن‌ساز از گذرگاه مردم و کم‌توجهی به آن می‌تواند پیامدهای ناگواری در پی داشته باشد، اظهار کرد: بنیاد نظام اندیشه اسلامی بر قرآن و حدیث مبتنی است و همه جریان‌ها و گرایش‌های دارای رویکرد اجتماعی و تمدنی، بر قرآن و سنت به عنوان خاستگاه اصلی اندیشه تمدن‌ساز اتفاق نظر دارند.

استاد دانشگاه باقرالعلوم(ع)، تصریح کرد: مسئله دیگر در اندیشه منی ابوالفضل، نظریه‌پردازی روش‌شناختی است؛ در اینجا دو ساحت وجود دارد که یک ساحت آن است که گاهی فرد برای نظریه‌پردازی روشی، روش‌شناسی جایگزین ارائه کرده که به نقد روش‌های دیگر می‌پردازد.

برخی قواعد اندیشه تمدنی ابوالفضل

وی با بیان اینکه، 12 قاعده در مورد اندیشه منی ابوالفضل ارائه شده است، بیان کرد: او در نظریه‌پردازی‌های اجتماعی و تمدنی خود، چون به حل مسئله پرداخته، اقدام نوآورانه‌ای انجام داده است؛ وی می‌گوید من در ساحت علوم اجتماعی ایستاده‌ام، لذا باید از یاد نبرم و بدانم که منابع دینی گوناگون هستند و برحسب جایگاهشان، ارزش‌های مختلفی هم دارند.

حجت‌الاسلام الویری تأکید کرد: وی معتقد است هیچگاه نباید قرآن را با برداشت مفسران یکسان بگیریم. قرآن را نباید با تجربه تاریخی مسلمین و حاکمان اسلامی یکسان بگیریم. مصادر گوناگون را باید به صورت همگرا و نه واگرا ببینیم و آنها باید مکمل همدیگر باشند.

الویری اظهار کرد: از دید خانم ابوالفضل، کسی که می‌خواهد از ساحت علوم اجتماعی به مبانی دینی بپردازد، باید معتقد باشد و مبانی را مقدم بداند؛ کار خود را اجتهادی و تعبدلله بداند، باور به اینکه گفتمان قرآنی، مجموعه به هم پیوسته و سازگار با رسالت است.

وی با بیان اینکه از دید وی، گفتمان قرآنی، زنده است و به همه ابعاد وجودی انسان توجه دارد و میان ابعاد عملی و نظری جمع کرده است، افزود: منی ابوالفضل، پژهشگر علوم سیاسی است، ولی الگوی تحقیقی در روش‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای با نگاه به قرآن کریم است.