پیش‎نیازهای نقش‎آفرینی علم در خدمت به توسعه کشور

مسلم خانی، استاد دانشگاه و مدیرکل تحقیقات، آموزش و ترویج تعاونی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، در گفت‎وگو با ایکنا، با اشاره به فرارسیدن روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه، اظهار کرد: در تقویم رسمی کشور بیستم آبان‎ماه با عنوان روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه نامگذاری شده است و به همین بهانه و با توجه به اتفاقاتی که اخیراً در بازارهای ایران و اغلب کشورهای دنیا متأثر از نتایج انتخابات آمریکا روی داده لازم است چند نکته مورد توجه قرار گیرد؛ نکته اول اینکه هم در ایران و هم در اغلب کشورهای دنیا پدیده پایان ترامپ و تفکر ترامپیسم، پدیده‎ای مبارک و خجسته است و حتماً، هم ما و هم اغلب کشورهای دنیا از این پدیده شادمان هستیم و خدا را شکر می‌کنیم که این پدیده به پایان رسید؛ چراکه ادامه آن می‎توانست نتایج خطرناکی را برای جهانیان به دنبال داشته باشد.

لوازم تحقق اقتصاد مقاومتی

وی افزود: دو نکته این روزها در مجامع کارشناسی و افکار عمومی مطرح است؛ نکته اول اینکه آیا اقتصاد ایران این قدر وابستگی شدید به متغیرهای بیرونی دارد که نتیجه یک انتخابات به شدت روی قیمت ارز، خودرو و سایر کالاها و خدمات تأثیرگذار باشد؟ یک نکته دیگر اینکه این انتخابات و التهابات و آثار هیجانی آن به سرعت از بین خواهد رفت و قاعدتاً ما باید زیرساخت اقتصاد درونی کشور خودمان برگردیم و خیلی وابسته به عوامل بیرونی نباشیم.

خانی ادامه داد: این دو نظریه در عین حال که تا حدودی متمایز و متفاوت به نظر می‎رسند اما در عین حال مکمل و در طول هم هستند چراکه ما در تئوری اقتصاد مقاومتی معتقدیم که اقتصاد کشور باید درون‌زا و برون‎نگر باشد یعنی در درون کشور استفاده از منابع و امکانات به گونه‎ای باشد که اقتصاد ایران به یک اقتصاد قوی، بالنده، توسعه‌یافته، پایا، پایدار و تاب‌آور در منطقه تبدیل شود که قابلیت تعامل با اقتصادهای پیشرفته دنیا را داشته باشد.

مدیرکل تحقیقات، آموزش و ترویج تعاونی وزارت تعاون یادآور شد: دو نکته را بیان می‎کنم. نکته اول و راهکار نخستین که به شدت مورد تأکید است مدیریت نقدینگی است که حتماً دولت باید راهکار عاجل و کارشناسی برای مدیریت این نقدینگی سرگردان پیدا کند که به شدت رو به افزایش است. البته نقدینگی معلول علت‌های دیگر است. هدایت نقدینگی به سوی بورس و خرید اوراق مشارکت و قرضه و تولید، کسب‌وکار و کارآفرینی حتماً خردمندانه است.

وی بیان کرد: اگر این نقدینگی سرگردان مدیریت نشود تبعات بدی برای اقتصاد ما به دنبال خواهد داشت. نکته دیگر مهار تورم کاذبی است که در برخی از کالاها و خدمات به وجود آمده و راهکار این مسئله نیز کنترل، نظارت، پایش و ارزیابی و کدینگ یا شناسه‎دار کردن کالاها و خدمات است که بارها بر این موضوع تأکید شده است. قطعاً ما می‎توانیم از طریق نظام پایش و رصد کالا و خدمات و ارزیابی دقیق الگوهای عرضه محصول خدمات و کالا، تورم کاذب را مهار کنیم.

لزوم پرهیز از یارانه‌ای کردن اقتصاد

مدیرکل تحقیقات، آموزش و ترویج تعاونی وزارت تعاون تصریح کرد: نکته دیگر پرهیز از یارانه‌ای کردن اقتصاد کشور است. باور دارم که اقتصادهای یارانه‎ای نمی‎توانند دوام آورده و تاب‎آور شوند بلکه این اقتصادها روزی به پایان خواهند رسید. طرحی هم که اخیراً در مجلس مطرح شد با عنوان اعطای یارانه به گروه‎های آسیب‎پذیر هرچند ظاهر مثبتی دارد اما به معنای توزیع فقر با تأخیر محسوب می‎شود چراکه نتایج اجرای نظام یارانه‎ها را دیده‎ایم لذا مجدداً اجرای سیستم یارانه‌ای منجر به فقیرتر شدن مردم، کاهش ارزش پول ملی و ده‌ها مشکل دیگر منجر خواهد شد، چراکه مطمئناً برای پرداخت یارانه‌ها راهی غیر از خلق پول کاذب وجود ندارد.

خانی گفت: موضوع بهبود محیط کسب‌وکار و حمایت از کار آفرینان و تولیدکنندگان راهکاری استراتژیک و بلندمدت نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران باید باشد و قطعاً می‎توانیم از طریق این الگو، پایه‎های اقتصادی کشور را مستحکم کنیم. کمک به ایجاد زنجیره‌های ارزش و تولید و حمایت از خوشه‎های کسب‌وکار می‎تواند نظام کسب‌وکار ایران را به نظامی توسعه‌یافته و دارای برندهای بزرگ جهانی تبدیل کند و در آن قیمت تمام‌شده کالا و خدمت کم شده و مطلوبیت بالا برود.

وی ادامه داد: اینکه کمک کنیم دارایی‌های کوچک مردم به سمت بازار سرمایه سوق پیدا کند سیاست صحیحی است و حتماً باید تقویت شده و به ویژه باید مردم آموزش ببیند تا حضوری منطقی و خردمندانه در بازار بورس و سرمایه داشته باشند و با رویکرد میان‌مدت و بلندمدت دارایی خود را در این بازارها سرمایه‎گذاری کنند؛ چراکه حضور در بازار سرمایه به معنای حمایت از تولید و نظام کارآفرینی و کسب‎وکارهای دانش بنیان و نوظهور و اختراع‌محور است که می‎توانند ارزش افزوده زیادی برای ایران به دنبال داشته و در غیروابسته‌سازی نظام اقتصادی ایران به نفت مؤثر باشد. ساماندهی کسب‌وکارهای کوچک و خانگی در قالب شبکه‌های کسب‌وکار و زنجیره‌های ارزش و تولید، ضمن اشتغال خانگی مفید در مناطق مختلف، به افزایش سرمایه خانواده‎ها و رفاه آنها کمک می‎کند و تمایل آنها برای یارانه‎ها را کاهش می‎دهد. موضوع دیگر لزوم فسادستیزی از طریق استقرار دولت الکترونیک است که مطمئناً افزایش شفافیت‌ها در حوزه‎های اقتصادی می‎تواند به کاهش فساد و افزایش خلاقیت و امید و نشاط در کسب‌وکار کمک کند. نکته دیگر درباره اهمیت تعاملات سازنده با جهان است.

اهمیت تعامل سازنده با جهان

خانی افزود: ما به هیچ وجه اعتقاد نداریم که اقتصاد کشور باید تماماً درونی باشد و هیچ ارتباطی با دنیا نداشته باشیم. لذا الگوی کره شمالی مد نظر ما نیست، بلکه مطمئناً تعاملات گوناگون اقتصادی با کشورهای دنیا می‎تواند به پایدار سازی و تقویت پایه‎های اقتصادی کشور کمک کند. اگر همین قرارداد 25 ساله با چین اگر با رویکرد استراتژیک و بر اساس منافع ملی و با رویکرد توانمندسازی مردم انجام شود نوعی از روابطی است که می‌‏تواند تعاملات منطقی ما با دنیا را برقرار کند. البته اینکه وابسته به اقتصاد چین شویم هم توصیه نمی‎شود، بلکه باید در حوزه اقتصاد تنوع روابط اقتصادی مد نظر باشد.

مدیرکل تحقیقات، آموزش و ترویج تعاونی وزارت تعاون یادآور شد: نکته دیگر در شرایط شیوع کرونا و پساترامپ این است که یک بسته حمایتی و تشویقی برای کسب‌وکارهای آسیب‌دیده از کرونا که حداقل هشت تا ده میلیون از مردمان شریف ایران در این کسب‌وکارها هستند و بیمه لازم ندارند تهیه کنیم. مدیریت بازار مسکن و پرهیز از شایعاتی که در حوزه دلار و مسکن وجود دارد و آگاهانه از سوی شبکه‎های ماهواره‎ای و اجتماعی تبلیغ می‎شود از دیگر اقداماتی است که باید در دستور کار قرار دهیم چون گروه‎هایی با انتشار اخبار منفی تلاش می‎کنند از کاهش قیمت ارز و سایر قیمت‎ها جلوگیری کنند چون همه مطالعات و پیش‎بینی‎های کارشناسی نشان می‎دهد که در دی و بهمن‎ماه امسال با کاهش حدود 35 درصدی قیمت مسکن مواجه خواهیم بود که همین به افزایش تکاپو در اقتصاد کمک می‎کند.

وی ادامه داد: نکته دیگر پویایی نظام مالیاتی و جلوگیری از فرار مالیاتی است که حتماً به بالندگی اقتصاد کشور کمک خواهد کرد و آخرین نکته‎ای که در روز جهانی علم در خدمت صلح و توسعه باید اشاره کرد در مورد توسعه آموز‌ش‌های کارآفرینی، خلاقیت، نوآوری و ثروت‌آفرینی در مدارس و دانشگاه‎ها است که می‎تواند ساخت کارآفرینی در کشور را توسعه دهد و مطمئناً کارآفرینی به عنوان یک موتور محرکه می‎تواند نجات‌بخش اقتصاد کشور باشد. امیدواریم با پایان پدیده شوم ترامپیسم شاهد اقتصادی قوی، مستحکم، تاب‌آور و قابل تعامل با اقتصادهای جهانی مواجه باشیم.