شکست ترامپ به معنای پایان پوپولیسم نیست

به گزارش ایکنا، پس از پایان انتخابات ریاست جمهوری آمریکا و شکست دونالد ترامپ، بسیاری بر این باورند که این شکست می‌تواند به نوعی شکست جریان‌های پوپولیست در جهان را که از چند سال پیش شروع شده است، رقم بزند. با این همه برخی دیگر از کارشناسان عقیده دارند که پوپولیسم و در شکل مدرن‌تر آن (ترامپیسم) شاید سرعت کمتری گرفته و از اقبال آن در جوامع غربی کاسته شده باشد، اما این ایدئولوژی همچنان پیروان خود را دارد.

فیلیپس استیونز جونیور(Phillips Stevens Jr.)، انسان‌شناس و کارشناس فرهنگی اجتماعی و استادیار دانشگاه بوفالو در نیویورک است که ریشه‌های دین و معنویت‌گرایی در فرهنگ بشری را تحلیل و ردیابی می‌کند.

استیونز همچنین در مورد واکنش‌های جمعی در برابر ترس‌های اجتماعی و موضوعاتی چون پوپولیسم صاحب‌نظر و مقالات و نوشته‌های بسیاری در این حوزه منتشر کرده است. از جمله کتاب‌های وی می‌توان به انسان‌شناسی دینی(Anthropology of Religion) در سال 2010 اشاره کرد. وی در گفت‌وگو با ایکنا نظر خود را در مورد ترامپیسم و جنبش‌های پوپولیستی در جهان در میان گذاشته است.

فیلیپس استیونز جونیور در پاسخ به این سؤال که برخی معتقدند، شکست دونالد ترامپ در انتخابات 2020 به معنای شکست جریان‌های پوپولیست در جهان است، با اشاره به ادامه‌دار بودن موج پوپولیسم در جهان گفت: شکست ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری امسال  باید و حداقل به‌طور موقت تا حدودی سرعت این جریانات (جنبش‌های پوپولیست) را کم کند. با وجود اینکه ثابت شده بسیاری از جنبش‌های پوپولیستی کنونی در اروپا با ترامپ تحریک شده‌اند، اما شکست او در انتخابات ریاست‌جمهوری پایان کار آنها نخواهد بود؛ اما خوب است پوپولیسم و جنبش‌های پوپولیستی را تعریف کرد.

استادیار دانشگاه بوفالو نیویورک و کارشناس مسائل اجتماعی ادامه داد: در یک حکومت مبتنی بر اصول دموکراسی، هر جنبشی اجتماعی که با احساس سرکوب جمعی شکل بگیرد و به این نتیجه برسد که دولت، کمکی به بهبود اوضاع آن‌ها نخواهد کرد و هدف خود را برای هواداران خود ایجاد زندگی بهتر از طریق ابزار‌های موجود ببیند، جنبشی پوپولیستی به حساب می‌آید. بنابراین تا زمانی که نابرابری اجتماعی در جهان وجود داشته باشد، چنین جنبش‌هایی موجودیت خواهند داشت. این جنبش‌های پوپولیستی مدت‌ها قبل از ترامپ وجود داشته‌اند.

وی دلیل اصلی گرایش جوامع غربی به پوپولیسم و جریان‌های ضداسلامی را اینگونه توضیح داد: نابرابری اجتماعی به معنای احساس عمومی انکار برخی از حقوق اساسی در دسترسی به امکانات و فرصت‌ها است. شما باید «پوپولیسم» را از «جریان‌های ضداسلامی» جدا کنید. سابقه حضور اسلام در آمریکا دیرینه است. اسلام با بردگان، پناهندگان و سایر مهاجران همراه بود است. اما این دین قرن‌ها در آمریکا مورد توجه چندانی نبود. اما پس از حملات یازدهم سپتامبر 2001، مسلمانان قربانی موج اسلام‌هراسی شدند.

جنیور در مورد علت مشارکت گسترده مردم در رأی دادن و تأثیرگذاری اقلیت‌های نژادی و دینی چون مسلمانان در انتخابات آمریکا تصریح کرد: پاسخ، واضح و علت آن در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ است. او مشوق نژادپرستی و انواع دیگر تبعیض بوده است. قانون اجرایی ممنوعیت سفر اتباع هفت کشور اسلامی به آمریکا همه را متحیر کرد و دقیقاً برخلاف ارزش‌های آزادی  دینی که آمریکا بر اساس آن بنا شده است، بود.

این کارشناس اجتماعی در پاسخ به این سؤال که آیا فکر می‌کنید ایدئولوژی ترامپیسم در آمریکا می‌تواند با نام دیگری دوباره به قدرت برسد؟ گفت: بله. مدت‌هاست که وجود داشته اما بسیار کوچکتر و بسیار تأثیرگذارتر. ترامپیسم با ترامپ رشد کرده و بسیار آرام فروکش خواهد کرد، اما هرگز از بین نخواهد رفت. بیشتر مردم امیدوارند که دوباره عوام‌فریب دیگری هرگز به قدرت نرسد و برخی از سیاستمداران و کارشناسان علوم سیاسی در تلاش برای جلوگیری از این اتفاق هستند اما اینکه بتوان چنین اصلاحاتی را ایجاد کرد، باید منتظر ماند.

استیونز در پایان در مورد خطری که می‌تواند جهان را پس از شکست پوپولیسم و راست‌گرایی افراطی تهدید کند، گفت: تخریب شدید محیط زیست ناشی از تغییرات فزاینده سریع آب و هوا که منجر به خشکسالی و قحطی برای هزاران انسان خواهد شد، بزرگترین معضل پیش روی بشر است. برای جلوگیری از فاجعه آب و هوایی، ملل جهان باید با هم عمل کنند. این موضوع  واقعاً جدی است، دیگر نمی‌توان عمل‌گرایی ملت‌های جهان در زمینه محیط زیست را به تعویق انداخت.

گفت‌و‌گو از محمدحسن گودرزی