«روش‌شناسی استنادات» شهید صدر در «اقتصادنا» در روش‌شناسی علوم انسانی
یکصد و سومین شماره از فصلنامه علمی ـ پژوهشی روش‌شناسی علوم انسانی به صاحب‌امتیازی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه منتشر شد.
«روش علمی نیوتن را می‌شناسیم؟»، «تحلیل تطبیقی کیفی و خط‌مشی عمومی»، «بررسی تحلیلی مبانی رویکرد برساخت‌گرایی اجتماعی»، ««روش‌شناسی استنادات» شهید صدر در «اقتصادنا»»، «تبیین روش مالک‌بن‌نبی در حصول معرفت اجتماعی» و «بررسی تطبیقی تأثیر ملاک‌های مختلف ارزش‌داوری اخلاقی در سیاست‌گذاری‌های اقتصادی و دلالت‌های آن برای اقتصاد اسلامی» منتشر شده است.
«روش‌شناسی استنادات» شهید صدر در «اقتصادنا»
در چکیده مقاله ««روش‌شناسی استنادات» شهید صدر در «اقتصادنا»» آمده است: شهید صدر در «اقتصادنا»، برای کشف نظریات مکتبی به منابع اولیه (کتاب و سنت) یا منابع ثانویه (فتاوا و مفاهیم) یا ترکیبی از این دو استناد می‌کند؛ درحالی‌که در تشریح عملیات کشف تصریح می‌کند که نظریات اسلامی را براساس احکام شرعی و مفاهیم کشف می‌کند. در این مقاله، با استشهاد به عملکرد وی و براساس تحلیل‌های اصول فقه و فلسفه علم، درباره روش صحیح استناددهی در شناخت نظریات مکتبی قضاوت می‌شود.
برای استناد به منابع اولیه یا ثانویه در کشف نظریه‌های مذهبی، فرضیاتی قابل طرح است: 1. تفکیک بین نظریه مذهبی و منبع آن، در مراجعه به منابع ثانویه و اولیه؛ 2. تفکیک بین انواع نظریه مذهبی در مراجعه به منابع اولیه و ثانویه؛ 3. رجوع به منابع ثانویه در فرض عدم دسترسی به منابع اولیه؛ 4. رجوع به منابع اولیه در فرض نبود منابع ثانویه. فرضیه یک و دو، مردود، فرضیه سه، قابل پذیرش و فرضیه چهار، مقبول است. فرضیه چهار، مبتنی‌بر رتبه‌بندی بین علوم، تقدم ثبوتی «فقه نظریه» بر «فقه احکام» و تأخر اثباتی «فقه نظریه» از «فقه احکام» است. دوگانگی بین حکم واقعی و ظاهری، خدشه‌ای به صحت عملکرد شهید صدر در استناد به منابع ثانویه وارد نمی‌کند.
تبیین روش مالک‌بن‌نبی در حصول معرفت اجتماعی
نویسنده مقاله «تبیین روش مالک‌بن‌نبی در حصول معرفت اجتماعی» در طلیعه نوشتار خود آورده است: این پژوهش با هدف بررسی روش مالک‌بن‌نبی در حصول معرفت اجتماعی با تأکید بر دو امر شیوه جامعه‌کاوی مالک و شیوه تحلیل داده او انجام شده است. دو پرسش اصلی که این پژوهش پابست پاسخ بدان‌ها بوده، از این قرارند: 1. مالک با چه سنخ تقسیم‌بندی به کاوش معرفتی جامعه می‌پردازد؟ 2. نحوه ورود مالک در تحلیل پدیده‌های اجتماعی در کلیت جامعه به چه صورت است؟ برای دستیابی به پاسخ این پرسش‌ها، طی یک فرایند روشمند به خوانش و طبقه‌بندی انتقادی آثار بن‌نبی پرداخته شد. بررسی‌های انجام پذیرفته در روند این پژوهش این یافته را حاصل کرد که مالک وجوه محیطی، تمدنی، انسانی و فرهنگی را در کاوش جامعه مدنظر می‌گیرد و در تحلیل شناختی جامعه تأکید او بر اولویت‌یابی، تحلیل طبقات اجتماعی و فاعلیت آنها، تحلیل کیفیت عوالم سه‌گانه و سنجش ضرایب عوامل داخلی و خارجی است.
انتهای پیام
