مدیون فضای مجازی هستیم/ رشد فردگرایی؛ بارزترین پیامد کرونا
عضو هیئت علمی پژوهشکده خانواده گفت: یکی از بارزترین پیامدهای کرونا در کشورهای در حال توسعه مانند ایران که عمدتا جمع‌‌گرا و جامعه‌گرا هستند، مقوله رشد فردگرایی است که پس از پایان کرونا نیز ادامه می‌یابد.
علیرضا شریفی یزدی عضو هیئت علمی پژوهشکده خانواده در گفت‌وگو با ایکنا از قم، بیان کرد: عمده صاحب‌نظران حوزه جامعه‌شناسی اعتقاد دارند که انسان چیزی نیست جز یک موجود اجتماعی و ماهیتی غیر از این ندارد، درواقع انسان بودن و پیدایش فرهنگ در بستر جامعه شکل می‌گیرد و بستر اجتماع شکل‌دهنده و تداوم‌دهنده روند تکامل روحی و روانی و شخصیت انسان است، و روابط اجتماعی به اندازه انسان بودن و انسان شدن یک شخص، اهمیت دارد.
وی افزود: حلقه اول روابط اجتماعی انسان‌ها همان روابط خانوادگی و دوستی‌های عمیق است و حلقه‌های بعدی روابط اجتماعی ضعیف و ضعیف‌تر با کسانی است که ارتباط مستمر و دائمی با آن‌ها نداریم. کارکرد تعاملات اجتماعی حلقه اول و حلقه‌های بعدی احساس تعلق داشتن است و انسان با داشتن روابط اجتماعی، احساس تعلق پیدا می‌کند.
شریفی یزدی با اشاره به اینکه احساس تعلق داشتن سبب ایجاد امنیت و کاهش اضطراب در فرد می‌شود، گفت: کرونا پدیده‌ای استثنایی در تاریخ بشر معاصر است و هیچ پاندمی دیگری از نظر فراگیری و طول زمان نداشتیم درنتیجه فرصت خوبی برای پژوهشگران حوزه جامعه‌شناسی و روانشناسی است که به تحقیق و بررسی تاثیرات مثبت و منفی کرونا در جامعه بپردازند.
کرونا و تعلیق روابط اجتماعی
وی ادامه داد: از دست رفتن احساس تعلق اجتماعی، احساس عدم امنیت، منزوی شدن افراد، بروز انواع اختلالات روانی از جمله اضطراب، افسردگی و وسواس فکری و..از پیامدهای منفی کاهش یا تعلیق روابط اجتماعی در دوران کرونا و قرنطینه است.
این جامعه‌شناس اظهار کرد: هر فرد به صورت ذهنی و عینی نیاز به تعلق اجتماعی دارد، روابط صمیمی در خانواده و دوستی‌های عمیق و ارتباط داشتن با افراد دیگر و حتی طرفداری از یک تیم فوتبال از جمله این تعلقات آدمی است؛ انسان به تجربه دریافته است که احساس تعلق و روابط اجتماعی به صورت ذهنی و عینی حیات و آرامش انسان را در بر دارد.
وی گفت: احساس تعلق اجتماعی، یک منظومه عاطفی و حمایتی مناسب به صورت ذهنی و تئوریک یا به صورت عینی و عملی می‌سازد در نتیجه کرونا سبب تعلیق روابط اجتماعی شده و تعلقات عینی و عملی انسان را منقطع کرده‌است.
رشد فردگرایی؛ بارزترین پیامد کرونا
شریفی یزدی افزود: تعلیق روبط اجتماعی سبب بروز اختلالات روانی می‌شود و درواقع انسجام، همبستگی و بهم‌چسبندگی اجتماعی در حال کمرنگ شدن است، یکی از بارزترین پیامدهای کرونا در کشورهای در حال توسعه مانند ایران که عمدتا جمع‌‌گرا و جامعه‌گرا هستند، مقوله رشد فردگرایی است که پس از پایان کرونا نیز ادامه می‌یابد.
وی با بیان اینکه فردگرایی در جوامع غربی پیشینه‌ای طولانی دارد، ادامه داد: در جامعه‌ای که بسیاری از امور را در طی سال‌ها به صورت گروهی و جمعی انجام داده‌اند، جنبه فردگرایی به صورت مطلقا افراطی در حال رشد است که به اعتقاد من پس از پایان کرونا هم به صورت نسبی این مقوله ادامه پیدا می‌کند.
این جامعه‌شناس بیان کرد: پس از پایان کرونا، ارتباطات ضعیف‌تر بخشی از مردم، کمرنگ‌تر می‌شود، به طور مثال اگر مردم در روزهای عید سال‌های گذشته برای دید و بازدید به منزل فامیل‌های دور رفت‌وآمد می‌کردند، احتمالا در سال‌های آینده این روابط که در حلقه روابط اجتماعی ضعیف قرار می‌گیرد، تضعیف شود اگرچه در آینده و پس از پایان کرونا، در کوتاه‌مدت شاهد نوعی واکنش افراطی برای حضور در جمع‌‌ها و میهمانی‌ها هستیم.
وی گفت: آن‌چه که پس از کرونا در جامعه رخ می‌دهد به طور حتم بسان آن‌چه که پیش از کرونا بوده، نیست و تبادل و گرایش جامعه نیز به سمت فردگرایی، کاهش برخی از روابط اجتماعی رسمی در چارچوب فرهنگ حرکت می‌کند.
کرونا و گسترش اقتصاد دیجیتال در فضای مجازی
شریفی‌یزدی افزود: پیش از کرونا نیز برخی از روابط اجتماعی انسان‌ها از ارتباطات حضوری و عینی به سمت فضای مجازی کشانیده شد و صرف نظر از گسترش کرونا و تاثیرات آن، ماهیت برخی از روابط اجتماعی تغییر یافته و مردم به سمت جایگزینی ارتباطات حضوری با روابط مجازی حرکت کردند.
عضو هیئت علمی پژوهشکده خانواده اظهار کرد: فضای مجازی امکان دسترسی افراد را افزایش داد و سبب گسترش ارتباطات آن‌ها شد اما این‌گونه روابط نمی‌تواند مانند یک رابطه چهره به چهره ، عمیق باشد.
وی گفت: بسیاری از افراد عادی که عضو فضای مجازی نبودند و از آن استفاده نمی‌کردند، در شرایط کرونایی، ناچارا با آن آشنایی پیدا کردند و روابط اجتماعی خود را در فضای مجازی شکل دادند و از خدمات خریدهای اینترنتی و برخط بهره‌مند می‌شوند.
شریفی یزدی ادامه داد: علاوه بر آن، احساس خلا و تنهایی به جهت نبود روابط اجتماعی عینی و عملی سبب گرایش افراد به سمت ارتباطات پیامی، صوتی و تصویری در فضای مجازی شد و این ارتباطات بخشی از خلاهای عاطفی و تنهایی افراد در ایام کرونا را مرتفع ساخته‌است و این لحاظ مدیون فضای مجازی هستیم.
وی بیان کرد: گسترش فرهنگ استفاده از فضای مجازی از دیگر پیامدهای مثبت کرونا در حوزه فضای مجازی است و شواهد و مطالعات پژوهشی نشان می‌دهد که جنبه هیجانی و سرگرمی استفاده از فضای مجازی در برخی افراد کمرنگ‌تر شده و آن‌ها استفاده بهینه و درست از فضای مجازی را تجربه می‌کنند.
این جامعه شناس گفت: گسترش اقتصاد دیجیتال در فضای مجازی از دیگر پیامدهای کرونا به شمار می‌رود درواقع فضای مجازی در حوزه مسائل اقتصادی که بخش عمده‌ای از روابط اجتماعی را شامل می‌شود بسیار موفق بوده‌است.
کرونا و محیط زیست
شریفی‌یزدی ادامه داد: روابط اجتماعی و عاطفی، قدم زدن در پارک، دید و بازدیدها، ملاقات با دوستان و فامیل و .. در زندگی روزمره ما انسان‌ها به عادت تبدیل شده بود و کرونا به انسان فرصت قدردانی از این نعمت‌ها را داد.
وی در خصوص تاثیرات کرونا بر محیط زیست گفت: در دوران کرونا بشر فرصتی برای تخریب طبیعت و به صاطلاح کچل کردن آن پیدا نکرد و علاوه بر آن، با رشد و پرورش گیاهان و نگهداری از حیوانات اهلی طبیعت را به سکونت‌گاه‌های خود آورده‌اند که از آثار مثبت کرونا بر محیط زیست به شمار می‌رود.
انتهای پیام
