گلایه معلمان قرآن از تخصیص دیرهنگام اعتبارات آموزشی
عدم توجه به طرح‌های نوین قرآنی، عدم توجه به نوآوری و خلاقیت برای مهم‌ترین درس در سالهای تحصیل دانش‌آموزان و عدم تخصیص اعتبارات لازم و کافی برای آموزش و ترویج قرآن از مهم‌ترین چالش‌های آموزش قرآن مدارس در این سال‌هاست، تا جایی که گلایه معلمان قرآن را به‌دنبال داشته است.
روز معلم فرارسیده و اکنون معلمان پس از یک سال تلاشی که با تمام سالهای تدریس‌شان متفاوت بوده، به نقطه‌ای رسیدند که توانسته‌اند آموزش خود را در بستر مجازی پیاده کنند؛ هرچند آموزش مجازی به‌دلیل عدم فراهم‌‌سازی زیرساخت‌ها و بی‌تجربه بودن با چالش‌هایی مواجه بود.
در این میان نیز آموزش قرآن اندکی مغفول ماند؛ به‌گونه‌ای که حتی والدین گاهی به درس‌های دیگر بیشتر پرداخته و به درس قرآن کمی کم‌توجهی شده است.
عدم توجه به طرح‌های نوین قرآنی، عدم توجه به نوآوری و خلاقیت برای مهم‌ترین درس در سالهای تحصیل دانش‌آموزان و عدم تخصیص اعتبارات لازم و کافی برای آموزش و ترویج قرآن از مهم‌ترین چالش‌ها در این سال‌ها بوده است.
ضرورت تولید محتوای مناسب و تربیت معلم حرفه‌ای
محمد علی‌آبادی، معلم درس دین و زندگی و آموزش قرآن در مدارس در گفت‌وگو با ایکنا از خراسان‌جنوبی اظهار کرد: قرآن کریم کتاب هدایت و سعادت همه بشریت است و خداوند متعال آن را برای هدایت انسان‌ها از جمیع مخاطرات حفظ فرموده و ضروری است از این عطیه و هدیه الهی نهایت حظ و بهره را ببریم.
وی افزود: ضروری است به جمیع جهات بهره‌مندی از این عطیه الهی توجه شود به بیان دیگر باید اندیشمندان و دانشمندان دینی به تفصیل در موضوعات قرآنی ورود کرده و با غوص در دریای معارف آن پرده از اسرار آن بردارند تا بالاترین بهره‌مندی مردم از قرآن صورت پذیرد.
این معلم قرآن بیان کرد: تکلیف نظام آموزشی در این باره بسیار بالاست و برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در حوزه قرآن و آموزش آن، تولید محتوای مناسب و تربیت معلم کارآمد و حرفه‌ای ضرورت دارد؛ تربیت اخلاقی معلمان که از اهم لوازم اثرگذار در آموزش و پرورش است؛ هر چقدر اخلاق و تربیت معلم مورد توجه جدی قرار گیرد نتایج آموزشی بهتری حاصل خواهد شد.
علی‌آبادی ادامه داد: برای اثربخشی آموزش قرآن توجه به دو نکته بسیار ضروری است؛ اول تربیت معلم و اصلاح نفس و تهذیب آموزش‌دهنده و دوم ارتباط روحی و جانی معلم با دانش‌آموز که بهترین مسیر تحقق آن عبارت است از محبت عمیق، خالصانه و مستمر به دانش‌آموز.
برنامه‌ریزی هوشمندانه و مهندسی شده را از یاد نبریم
وی با ارائه پیشنهاداتی برای مدیریت اثربخش آموزش قرآن، تصریح کرد: تربیت، اصلاح و تهذیب نفس برای کسب شایستگی‌های آسمانی و تأثیرگذاری بر نفوس دانش‌آموزان، فراگیری مهارت‌های لازم برای آموزش حرفه‌ای قرآن به دانش‌آموزان و اعتقاد و باور عمیق به نجات‌بخش بودن معارف قرآن و تلاش مداوم برای آموزش معارف این نسخه ارزشمند الهی از جمله مهم‌ترین پیشنهادات است.
علی‌آبادی با بیان اینکه بهره‌مندی از همه وسایل کمک آموزشی برای تحقق آموزش کیفی قرآن و معارف آن، تصریح کرد: برنامه‌ریزی هوشمندانه و مهندسی شده برای ایجاد زمینه‌های انس بیشتر دانش‌آموزان با قرآن و دغدغه‌مندی مستمر برای تحقق تربیت قرآنی با تدابیر شدید هدفمند و هوشمندانه و با تعریف و تبیین برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت در قالب برنامه‌های درسی خود از دیگر پیشنهادات است.
آموزش‌های قرآن پلکان ترقی و دستیابی سریع‌تر به تربیت قرآنی را فراهم می‌کند
محمدرضا اشرفی، بازنشسته سازمان تبلیغات اسلامی و پیشکسوت آموزش قرآن در خراسان‌جنوبی نیز در گفت‌وگو با ایکنا اظهار کرد: توفیق داشتم کل دوران خدمتم را در دارالقرآن این سازمان که در حال حاضر به‌عنوان اداره امور قرآنی شناخته می‌شود، خدمت کنم.
وی افزود: نیمه اول دوران کاری را در خدمت قرآنیان استان سیستان و بلوچستان و نیمه دوم دوران کاری در محضر مردم قرآن‌دوست استان خراسان‌جنوبی بودم. در امر آموزش تا پایان عمر خود را خادم می‌دانم و اگر توفیق داشته باشم خدمت به ساحت مقدس قرآن کریم را بالاترین وظیفه و اولویت خود می‌دانم.
این فعال قرآنی با بیان اینکه معمولا فعالیت‌های قرآنی در محورهای مختلفی همچون فعالیت‌های آموزشی، تبلیغی، ترویجی، تفسیری و در نهایت تربیتی صورت می‌گیرد، افزود: بلاشک فعالیت‌های تربیتی قرآنی غایت و هدف تمام فعالیت‌هاست که در منتهی آمال خود باید به انسان‌سازی و تشکیل جامعه توحیدی منجر شود، اما از سایر فعالیت‌های قرآنی که مقدمه و بستر نیل به آن هدف والاست نباید غافل شد.
اشرفی تصریح کرد: در واقع آموزش‌های قرآنی پلکان ترقی و دستیابی سریع‌تر به تربیت قرآنی را فراهم می‌کند؛ البته اینکه در طول تاریخ بزرگانی توفیق داشته‌اند این راه نورانی را به مدد قرآن و اهل بیت(ع) به یک باره و دفعتا واحده طی کرده‌اند نیاز به بحث جدا دارد، بنابراین اگر بپذیریم که آموزش‌های قرآنی در صدر فعالیت‌های مقدماتی قرآنی قرار می‌گیرد به اهمیت نقش معلمان، مدرسان و اساتید قرآنی پی خواهیم برد.
وی با بیان اینکه معلمان قرآن قشر ارزشمندی هستند که مغفول واقع شده‌اند و حق واقعی آنان ادا نشده و جایگاه پیامبرگونه آنان مورد تکریم لازم قرار نگرفته است، اظهار کرد: بسیار به جا و مناسب خواهد بود اگر به مناسبت هفته بزرگداشت مقام معلم به‌خصوص معلم و استاد شهید مرتضی مطهری یادی کنیم از همه اساتید و معلمان قرآنی که با مظلومیت تمام و با کمترین امکانات شاگردانی تربیت کردند که امروز سکاندار خدمات قرآنی در سطح جامعه از جمله در استان خراسان‌جنوبی هستند.
اشرفی با بیان اینکه متأسفانه بسیاری از این اساتید اکنون در قید حیات نیستند، اما نامشان به برکت خدمات قرآنی آنان در گنجینه خاطرات قرآن‌دوستان و مردم استان قرار دارد، بیان کرد: همچنین بسیار شایسته خواهد بود از شهدا یاد کنیم که به معنی واقعی با قرآن مأنوس بودند و در کمترین فرصتی که در حین نبرد به آنان دست می‌داد در سنگر کوچک‌شان به قرائت قرآن به‌وسیله قرآن کوچکی که همیشه در جیب لباس‌شان قرار داشت می‌پرداختند، همان‌ها که تربیت قرآنی را یک شبه کسب کردند و عمیق‌ترین معانی قرآن را دریافته و بزرگترین دستور قرآن که همان جهاد و شهادت است را جامه عمل پوشاندند.
ترویج قرآن هیچ‌گاه تعطیل بردار نیست
وی بیان کرد: نکته مهم این است که امر مقدس ترویج قرآن هیچ‌گاه تعطیل بردار نیست؛ یک رزمنده در خطرناکترین شرایط جنگی از قرآن غافل نمی‌شد، فعالان قرآنی هم نباید در این روزهایی که متأسفانه ویروس کرونا فعالیت‌های حضوری را با سختی مواجه کرده، راه را بر وظیفه و عهدی که با قرآن و اهل بیت(ع) داشته‌اند بسته ببینند.
این معلم قرآنی با بیان اینکه باید با توکل بر خدا، مشورت و تجربه راه‌های جدیدی یافت، افزود: فضای مجازی همان‌گونه که از طرفی یک تهدید است از سوی دیگر فرصت‌های مناسبی را فراهم می‌کند که اساتید می‌توانند از آن برای گسترش آموزش‌های قرآنی بهره بگیرند؛ فرصت‌های مبسوطی که شاید در گذشته در قالب آموزش‌های حضوری میسر نمی‌شد.
وی بیان کرد: مؤمنان همیشه هوشیار بوده‌اند و هر راهی بر آنان بسته می‌شد به طریق دیگری به ترویج دین مبین می‌پرداختند، راه‌های خاص و هوشمندانه‌ای که دشمنان دین و قرآن حتی تصور آن را نداشتند، پس امروز هم می‌توان با همفکری اجازه نداد معاندین و آنانی که قرن‌هاست آرزوی به انزوا بردن قرآن کریم از متن جامعه را دارند موفق شوند، بلکه ضمن الگو قرار گرفتن آنان در رعایت دستورات بهداشتی یا اصطلاحا رعایت پروتکل‌ها، وظیفه ترویج قرآن کریم را با شیوه‌های جدید و بروز، با همان قوت و استحکام قبلی پیش برده و در این راه ارزشمند خلوص نیت را فراموش نکنند و از خداوند طلب توفیق کنند چراکه حتی فعالیت قرآنی که در آن نیت خالص الهی نباشد احتمالا منتج به نتیجه مطلوب نخواهد شد.
دستگاه‌ها تمرکز کمی بر ترویج قرآن دارند
این پیشکسوت قرآنی ادامه داد: با توجه به آشنایی ۳۰ سالهای که با فعالیت قرآنی ادارات و دستگاه‌های اجرایی مختلف که چه به‌صورت مستقیم و چه غیر مستقیم با فعالیت‌های قرآنی مرتبط هستند، دارم؛ اول اینکه متأسفانه تمرکز جدی این دستگاه‌ها بیشتر بر فعالیت‌های تبلیغی و ترویجی قرار دارد و توجه کمتری نسبت به فعالیت‌های آموزشی دارند، چراکه جنبه گزارشی و تبلیغی فعالیت‌های آموزشی کم‌رنگ‌تر است و نمود بیرونی آن به نسبت انرژی که از متولیان می‌گیرد کمتر است، اما فعالیت‌هایی مثل همایش‌ها، جلسات، گردهمایی‌ها و یا حتی مسابقات، دارای جنبه تبلیغی پررنگ‌تری است. لذا، مدیران دستگاه‌های متولی گرایش بیشتری به این‌گونه فعالیت‌ها دارند.
وی بیان کرد: دوم اینکه آفت بزرگی به نام گزارش‌نویسی‌های متعدد و متنوع بر فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی سایه افکنده و به شدت دست متولیان و مجریان مربوطه را بسته و انرژی آنان را به خود معطوف داشته است، انرژی که باید صرف نوآوری، خلاقیت و فعالیت شود، بنابراین باید از حجم این گزارشات کاست.
متدهای جدید آموزشی را فراموش کرده‌ایم
اشرفی با بیان اینکه سوم اینکه اعتبارات قرآنی در عین اندک بودن بسیار دیر هنگام تخصیص می‌یابد، زمانی که دیگر آن اثربخشی لازم را ندارد، افزود: چهارم این که فعالیت‌های موازی دستگاه‌های متولی قرآنی مثل همیشه مانع بزرگی برای توسعه این خدمات است و همگرایی متولیان قرآنی کمک بسیار بزرگی به نتیجه‌بخشی هرچه بیشتر آن خواهد بود.
وی یادآور شد: نکته آخر اینکه عدم استفاده از متدهای جدید در کنار به فراموشی سپردن روش‌های خوب و مانای گذشته، توفیقات فعالان قرآنی را کم اثر خواهد کرد که متأسفانه شاهد این هستیم که صرفا اسامی طرح‌ها عوض می‌شود؛ اما محتوا و راهکارها نوسازی نمی‌شود.
بی‌شک اگر به‌دنبال ترویج قرآن هستیم، این بستر را باید از مدارس پایه‌ریزی کنیم و این پایه‌ریزی و برنامه‌ریزی نیاز به اعتبار و صرف زمان لازم برای ارائه خلاقیت‌های مختص قشر دانش‌آموز دارد.
انتهای پیام
