مسئولیت‌پذیری؛ درس بزرگ امام حسین(ع) برای نحوه عزاداری در شرایط کرونا
اگر مسئولیت‌پذیری را به منزله یکی از درس‌های بزرگ قیام حضرت سیدالشهدا(ع) قبول داریم پیش خود و خداوند منصفانه قضاوت کنیم که آیا می‌توانیم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مراسم عزاداری برگزار کنیم و مسئولیت تبعات آن را برعهده بگیریم یا اینکه نمی‌توانیم تضمین دهیم که جان یک یا چند نفر به خطر نیفتد؛ این امر صرفاً در پرتو فهم دقیق و عمیق از جایگاه مسئولیت‌پذیری در مکتب امام حسین(ع) حاصل می‌شود.
به گزارش ایکنا؛ این روزها که مراسم عزاداری امام حسین(ع) با شیوع موج جدید همه‌گیری گسترده کرونا تقارن یافته است، اظهارنظرهای مختلفی پیرامون برگزاری یا عدم برگزاری این مراسم و هیئات یا امکان و عدم امکان رعایت واقعی پروتکل‌های بهداشتی در عزاداری‌ها در فضای عمومی و مجازی شکل گرفته و به ویژه انتشار چند کلیپ از تعدادی از هیئات عزاداری بزرگ بدون رعایت هرگونه پروتکل‌های بهداشتی بر نگرانی‌ها نسبت به گسترش بیشتر شیوع کرونا در کشور افزوده است.
فارغ از اینکه چه قضاوت و تحلیل شخصی از این مسائل داریم نکته مهم این است که از خود مکتب و آموزه امام حسین(ع) به یک فهم عقلانی نسبت به موضوع عزاداری امام حسین(ع) در شرایط وخیم کرونایی برسیم و در این مسیر نظرات شخصی افراد به ظاهر مدعی پیروی امام حسین(ع) را به کنار بگذاریم.
با رجوع به مکتب امام حسین(ع) و بررسی نهضت ایشان می‌توان گفت آنچه اساساً موجب قیام عاشورا شد، احساس مسئولیت و مسئولیت‌پذیری دینی و سیاسی حضرت سیدالشهدا(ع) نسبت به وضعیت حال و آینده امت اسلامی بود. در واقع می‌توان گفت بزرگترین درس قیام عاشورا برای بشریت و از جمله ما مدعیان پیروی از اهل بیت(ع) مسئولیت‌پذیری نسبت به وضعیت اجتماعی و سیاسی جامعه است.
امام خمینی(ره) در این زمینه فرمودند: «در بحث مسؤلیت‌پذیری از همه انبیا و اولیا بارزتر و معروف‌تر سیدالشهدا است. اگر وضع تفکر امام حسین علیه السلام مثل بعضی از مقدسین جامعه خودش بود، کربلایی پیش نمی‌آمد. یک راحت طلبی بود و کناره گیری از جامعه لکن وضع تفکر امام حسین علیه السلام طور دیگری بود.» (صحیفه امام(ره)، ج 8، ص 151)
رهبر معظم انقلاب نیز در تحلیل و ارزیابی نتایج قیام عاشورا یکی از این نتایج مهم را تبدیل «روحیه مسئولیت‌گریزی» به «روحیه مسئولیت‌پذیری و ظلم‌ستیزی» دانسته و می‌فرمایند: «چه کسی به فکر این بود که با دستگاه ظلم و فساد آن روز یزیدی مبارزه کند؟ در چنین زمینه‌ای، قیام عظیم حسینی به وجود آمد، که هم با دشمن مبارزه کرد و هم با روحیه راحت‌طلبی فسادپذیر رو به تباهی میان مسلمانان عادی و معمولی. این مهم است. یعنی حسین بن علی (علیه‌السلام)، کاری کرد که وجدان مردم بیدار شد. لذا شما می‌بینید بعد از شهادت امام حسین (علیه‌السلام)، قیام‌های اسلامی یکی پس از دیگری به وجود آمد... حسین بن علی (علیه‌السلام)، کاری کرد که در همه دوران‌های حکومت طواغیت، کسانی پیدا شدند و با اینکه از دوران صدر اسلام دورتر بودند، اراده‌شان از دوران امام حسن مجتبی (علیه‌السلام)، برای مبارزه با دستگاه ظلم و فساد بیشتر بود... مرتب در داخل ملت‌ها قیام به وجود آمد. این قیام‌ها را چه کسی به وجود آورد؟ حسین بن علی (علیه‌السلام). اگر امام حسین (علیه‌السلام) قیام نمی‌کرد، آیا روحیه تنبلی و گریز از مسئولیت تبدیل به روحیه ظلم‌ستیزی و مسئولیت‌پذیری می‌شد؟... تا قبل از شروع قیام امام حسین (علیه‌السلام)، خواص هم حاضر نبودند قدمی بردارند. اما بعد از قیام امام حسین (علیه‌السلام)، این روحیه زنده شد.» (بیانات در دیدار جمعی از پاسداران، ۱۳۷۱/۱۱/۶)
لذا می توان گفت در آن دوره که جامعه اسلامی در پایین‌ترین درجه به لحاظ احساس مسئولیت بود و همین امر زمینه ساز روی کار آمدن فردی چون یزید شد، مهمترین دستاورد نهضت انسجام‌بخش امام حسین(ع) آگاهی‌بخشی به مردم و ایجاد مسئولیت پذیری آنها در قبال جامعه اسلامی بود که هم اعتقاد به جبر و اطاعت محض از حاکم، حتی جائر را دگرگون کرد و برافکند و آن را از دایره یک تفکر دینی خارج ساخت و هم این پیام سیاسی را منعکس کرد که حاکم فعلی صلاحیت و شایستگی این را ندارد که در جایگاه جانشین پیامبر اکرم(ص) قرار گیرد و بازتاب این پیام، شکلگیری قیام‌های متعددی بود که مشروعیت یزید و بنی امیه را زیر سؤال برده بودند.
حال به اکنون و امروزمان برگردیم و ببینیم اگر خود را مدعی پیروی از امام حسین(ع) می‌دانیم و مسئولیت پذیری اجتماعی و سیاسی را به منزله یکی از درس‌های بزرگ قیام حضرت سیدالشهدا(ع) قبول داریم، چه تکلیفی نسبت به حفظ جان و سلامتی دیگران داریم و پیش خود و خداوند منصفانه قضاوت کنیم که آیا می‌توانیم با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مراسم عزاداری را برگزار کنیم و مسئولیت تبعات آن را برعهده گیریم؟ اگر به این نتیجه وجدانی رسیدیم که می‌توانیم، هم مراسم عزاداری را برگزار کنیم و هم پروتکل‌ها را به معنای واقعی رعایت کنیم و جان کسی را به خطر نیندازیم، اما اگر دیدیم این امر شدنی نیست و نمی‌توانیم تضمین دهیم که جان یک نفر یا چند نفر به خطر نیفتد، آنگاه بهترین کار عدم برگزاری عزاداری به صورت سنتی و استفاده از ابزارهای دیگر از جمله فضای مجازی برای عزاداری و تدبر در پیام قیام امام حسین(ع) است؛ امری که فقط با فهم دقیق و عمیق از جایگاه مسئولیت‌پذیری در مکتب امام حسین(ع) حاصل می‌شود.
به قلم مهدی مخبری
انتهای پیام
