تعدد آثار بی‌کیفیت به تنزل سلیقه عمومی می‌انجامد/ برخی مداحان برای جلب توجه هر کاری می‌کنند
خواننده آلبوم «نواحی اشک» معتقد است؛ مردم نسبت به آثار خوب هنری بی‌تفاوت نیستند اما تعدد کارهای بی‌کیفیت سبب تنزل سلیقه عمومی می‌شود.
به گزارش خبرنگار ایکنا، متین رضوانی‌پور، خواننده، پژوهشگر و مداح اهل بیت (ع) است. او به تازگی آلبومی به نام «نواحی اشک» منتشر کرده که هر روز یک قطعه از آن منتشر می‌شود و در اختیار عموم قرار می‌گیرد. این آلبوم اثری قابل توجه است که نوحه‌های رایج در مناطق مختلف ایران را بازخوانی کرده است. به انگیزه بررسی آثار هنری در حوزه دینی با او گفت‌وگو کرده‌ایم. شرح این گفت‌وگو را با هم می‌خوانیم؛
شوشتر یکی از اصیل‌ترین مناطق ایران
متین رضوانی‌پور در رابطه با خود بیان کرد: من از سال 83 شروع به تحقیقات و گردآوری نوحهها، مراثی سنتی و موسیقی‌های فولک در روستاها و جمع‌آوری آنها در قالب چند کتاب کردم. در آن دوران حمایت‌هایی می‌شدیم که در حال حاضر دیگر خبری از آن نیست. تاکنون 32 عنوان کتاب نوشته‌ام که 11 جلد از آنها منتشر شده و مابقی به دلیل کمبود بودجه مراکز مربوطه بدون چاپ مانده‌اند.
خواننده آلبوم «نواحی اشک» پیرامون این پروژه توضیح داد: من آرشیو صوتی گسترده‌ای از مناطق مختلف دارم از همین رو دوستان با من تماس گرفتند و گفتند ما می‌خواهیم نوحه‌های سنتی مناطق مختلف را بازسازی کنیم و به این صورت همکاری ما شکل گرفت.
وی افزود: در موضوع نوحه‌خوانی، منطقه شوشتر یکی از اصیل‌ترین مناطق ایران است. می‌توان گفت در کنار بوشهر آنها بهترین نمونه‌های سنتی نوحه‌خوانی را دارند. نوحه‌ای از این منطقه در آواز بیات اصفهان خوانده شده که معمولاً در سراسر ایران کمتر شنیده شده در این مایه نوحه بخوانند. پیشتر بیات اصفهان آوازی و مناجاتی بوده است و نوحهها معمولا در مایه‌های افشاری، دشتی، چهارگاه، ابوعطا و شور هستند. در شوشتر نوحه‌هایی داریم که حتی مدلاسیون می‌کنند یعنی از دستگاهی به دستگاه دیگر می‌رود و تغییر مقام می‌دهد. در کل خیلی منطقه غنی‌ای است.
رضوانی‌پور نام مناطقی که نوحه‌های آنها در این آلبوم بازخوانی شده را معرفی کرد: از نوحه‌های شوشتر، بوشهر، همدان، سمنان، اصفهان، تهران و شیراز در این آلبوم استفاده شده است. در این اثر سعی شده که اصالت موسیقایی نوحهها حفظ شود.
راحت‌طلبی و سطحی‌نگری جامعه
وی در رابطه با نوحه‌خوانی اصیل تصریح کرد: ما در نوحه‌خوانی با دو گروه سنتی‌خوان و امروزی مواجه هستیم. برخی از مداحان در فضاهای موسیقی پاپ، راک، رپ و... می‌خوانند؛ مدام موسیقی‌های جدید و پرطرفداری که بسیار شنیده می‌شوند را تبدیل به نوحه می‌کنند تا دیده شوند. آن موسیقی‌ها چون اثر عمیقی نیست در نتیجه اثر پرمحتوا و غنی‌ای نیز تولید نمی‌شود. این دسته از مداحان برای اینکه همیشه مورد توجه باشند دست به هرنوع کاری می‌زنند تا دیده شوند و مخاطبان خود را از دست ندهند و در مرکز توجه باشند.
این خواننده در پاسخ به این سوال که آیا نوحه‌های بی‌محتوا که از موسیقی‌های پاپ کپی‌برداری شده در شأن این مراسم است؟ گفت: کار از این حرف‌ها گذشته است که بگوییم در شأن هست یا نیست. گوش شنوایی هم وجود ندارد. کلاً جامعه به سوی راحت‌طلبی و سطحی‌نگری رفته است. در گذشته کسی که می‌خواست خواننده شود باید ابتدا سالیان سال شاگردی و روی صدای خودش کار می‌کرد و تحریر می‌زد و تمرین فراوان می‌کرد. اما الان هرکسی تا می‌بیند که ته‌صدایی دارد بدون هیچ آموزشی می‌خواهد خواننده یا مداح شود. کسی که آموزشی ندیده و صدای پخته‌ای ندارد سعی می‌کند راحت‌ترین کارها که از لحاظ نغمه و محتوا نازل است را انتخاب کند تا بتواند آن را بخواند.
وی ادامه داد: در موسیقی از نرم‌افزار برای پوشاندن عیب و ایراد استفاده می‌شود و در نوحه هم همنیطور از فضاسازی‌هایی که می‌کنند سعی در پنهان کردن نواقص دارند.
فقدان پخش خوب
وی در رابطه با بیان راهکاری پیرامون بهبود این وضعیت عنوان کرد: همانطور که افراد سبک‌های جدید، رسانه دارند، حمایت می‌شوند و همه‌چیز در اختیارشان است تا کارهایشان در سطح کشور پخش و بیشتر دیده شود در رابطه با اصیل‌خوان‌ها نیز باید چنین حرکتی روی دهد و ارگان‌ها هم حمایت کافی کنند تا مردم سبک‌های اصیل را بیشتر بشنوند.
این پژوهشگر موسیقی مذهبی افزود: کار خوب باید پخش خوب نیز داشته باشد. برای مثال آقای کریمخانی قطعه «آمده‌ام ای شاه پناهم بده» که یک کار بسیار زیبا برای امام رضا (ع) است را خواندند. این اثر زیبا، اصیل و بر اساس آوازهای اصیل ایرانی است. پخش این قطعه چون خوب بود و صدا هم صدای خوبی بود؛ کار گرفت و مردم همه گوش کرده و می‌کنند و کار مشهوری شده است. از همین رو افراد دیگری نیز که از نوحه‌خوان‌های اصیل هستند باید شناسایی شده و با پخش خوب آثارشان، مردم شناخت بیشتری پیدا کنند.
رضوانی‌پور در رابطه با راهکار آموزش نوحه‌خوانان نسل جدید برای اینکه اصیل باشند گفت: باید به اساتیدی که اصیل‌خوان هستند پر و بال داده و به آنها بیشتر پرداخته شود. امروزه هزاران کلاس مداحی وجود دارد ولی خود آموزش‌دهندگان هنوز بلد نیستند که اصیل بخوانند. آنها فوت و فن‌ها را آموزش می‌دهند که خیلی هم خوب است اما اینکه توانایی این را داشته باشند اصیل بخوانند؛ بسیار اندک است. نسل جدید را باید استادی آموزش بدهد که خودش اصیل باشد وگرنه همنیطور پرورش پیدا می‌کنند که امروز مشاهده می‌کنیم.
رضوانی‌پور در رابطه با ویژگی‌های اصیل‌خوانی توضیح داد: اولین معیار آن این است که دستگاه‌های موسیقی ایرانی را بشناسند و در آن قالب بخوانند. دوم آنکه آن را درست بخوانند یعنی کلمات را درست ادا کنند و میزان کشش‌هایی که در اشعار وجود دارد را به اندازه رعایت کنند.
وی تصریح کرد: برای مثال آواز خواندن شجریان و اقبال آذر را اصیل می‌نامیم ولی اصیلی که اقبال آذر می‌خواند با شجریان فرق دارد. هر دوی آنها شور یا ابوعطا می‌خوانند ولی این ابوعطا با آن فرق دارد. کشش‌ها، ادای کلمات، زمان‌بندی، حالت‌ها و تحریرها همه نقش مهمی در اصیل خواندن دارد و همه آنها باید بر اساس معیارهای اصیل خوانده شود. یک نوحه‌خوان اصیل باید چندین سال وقت بگذارد تا آموزش ببیند که در این روزگار چنین حوصله‌ای کمتر پیدا می‌شود و همه می‌خواهند سریع بخوانند و بروند.
وی در رابطه با معیار انتخاب اشعار در کارهای اصیل بیان کرد: اکثراً از اشعاری که بسیار قرص و محکم است استفاده می‌شود تا جایگاه و شأن ائمه (ع) حفظ شود و از نظر محتوایی در خور این مقام باشد تا آن منزلت را بالا نگاه دارد. متاسفانه در کارهای امروزی کمتر به این موضوع توجه می‌شود.
کار بی‌کیفیت و تنزل سلیقه عمومی
رضوانی‌پور با اشاره به نوحه‌خوانان یزدی که چندی پیش اجرای آنها مورد توجه مردم در فضای مجازی قرار گرفت؛ بیان کرد: در بین آثار جدید نمونه‌های خوب و موفق هم وجود دارد که بر اساس معیارهای اصیل نیست اما با شعری قوی و پرمعنا اجرای موفق و قوی‌ای هستند و مورد توجه مردم هم واقع می‌شوند. این اتفاق نشان از این دارد که مردم نسبت به کارهای خوب بی‌تفاوت نیستند اما تعدد کارهای بی‌کیفیت سبب تنزل سلیقه عمومی می‌شود. خوراک خوب سبب ارتقای ذائقه شنیداری مردم شده و کارهای ضعیف نیز نتیجه عکس دارد.
وی در پایان بیان کرد: مردم کار زیبا و باکیفیت را دوست دارند اما هجوم آثار نازل و کم‌رنگ شدن آثار اصیل، انگیزه شنیدن کار با کیفیت را کاهش داده و سبب می‌شود کمتر دنبال کارهای اصیل بروند. مشکل در اینجاست افرادی که به دنبال کارهای درجه یک و هنری هستند رسانه در اختیار ندارند و افرادی که رسانه و قدرت در اختیار دارند کار هنری انجام نمی‌دهند و تجاری و بازاری فکر می‌کنند.
گفت‌وگو از سجاد محمدیان
انتهای پیام
