تغییر فرهنگی؛ اصلی‌ترین مسئله بعد از رحلت پیامبر(ص)
عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) تغییر فرهنگی و از بین رفتن دستاوردهای تربیتی پیامبر(ص) را اساسی‌ترین مسئله بعد از رحلت آن حضرت دانست و گفت: جریان اهل بیت(ع) باید با محوریت قرآن تلاش می‌کردند که شرایطی برای احیای سنت رسول الله(ص) ایجاد کنند.
به گزارش ایکنا، چهارمین جلسه هیئت مجازی دهه اول محرم با عنوان «راز خون»، امروز، 23 مردادماه به صورت مجازی با موضوع «از تنوع فرهنگی دین تا تنوع دینی فرهنگ» با ارائه سیدمحمد امامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) و جواد غفاری، پژوهشگر قرآنی برگزار شد.
جواد غفاری، پژوهشگر قرآنی، به بیان تدبری سوره یونس پرداخت و گفت: غرض اصلی این سوره دفاع از اصالت قرآن کریم است که در دو آیه ابتدایی «الر تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْحَكِيمِ * أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنْ أَوْحَيْنَا إِلَى رَجُلٍ مِنْهُمْ أَنْ أَنْذِرِ النَّاسَ وَبَشِّرِ الَّذِينَ آمَنُوا أَنَّ لَهُمْ قَدَمَ صِدْقٍ عِنْدَ رَبِّهِمْ قَالَ الْكَافِرُونَ إِنَّ هَذَا لَسَاحِرٌ مُبِينٌ؛ الف لام راء اين است آيات كتاب حكمت آموز، آيا براى مردم شگفت آور است كه به مردى از خودشان وحى كرديم كه مردم را بيم ده و به كسانى كه ايمان آوردهاند مژده ده كه براى آنان نزد پروردگارشان سابقه نيك است. كافران گفتند اين [مرد] قطعا افسونگرى آشكار است» مطرح شده و در واقع این دو آیه را می‌توان مقدمه سوره دانست.
وی افزود: غرض سوره از بین بردن تردیدهای مردم و پاسخ به کافران است. در آیه اول آمده که این آیات، آیات کتاب حکیم است، مفسران در مورد اینکه منظور از کتاب حکیم چیست، اختلاف نظر دارند. می‌توان گفت که کلمه حکیم اشاره به حکمت‌آمیز بودن این مطالب دارد، یعنی قرار است یکسری مطالبی مطرح شود که دارای حکمت است.
غفاری با اشاره به از بین بردن تردید مردم درباره ربوبیت تشریعی خدای متعال در آیات سوره یونس، اظهار کرد: حکمت‌های آفرینش و بعد بحث هدایت انسان‌ها مطرح می‌شود و اینکه برای هدایت یک نفر از خودشان مبعوث می‌شود. در آیات 32 تا 36 نیز توحید ربوبی مطرح می‌شود و اینکه انحصار بندگی باید منحصر به خداوند متعال باشد.
این پژوهشگر قرآنی عنوان کرد: در آیات 37 تا 70 به اتهامات کافران درباره قرآن و رسالت پاسخ داده می‌شود.
مقایسه تهدید به عذاب در قرآن با عملیات روانی در علوم اجتماعی
وی در مقایسه قسمت آخر سوره یونس که پاسخ به کافران است با عملیات روانی در علوم اجتماعی، گفت: در آیه 52 سوره یونس «ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذَابَ الْخُلْدِ هَلْ تُجْزَوْنَ إِلَّا بِمَا كُنْتُمْ تَكْسِبُونَ؛ پس به كسانى كه ستم ورزيدند، گفته شود عذاب جاويد را بچشيد آيا جز به [كيفر] آنچه به دست مى‌آورديد، جزا داده مىشويد»، از عذاب تصویرسازی می‌شود و کافران هشدار داده می‌شوند.
غفاری با بیان اینکه پاتک روانی در مقابل عملیات روانی مطرح می‌شود، بیان کرد: تهدید کافران به عذاب آخرت پاتک روانی است، مقصود آیه این است که هر عملی، عکس‌العملی دارد و ممکن نیست که اثر گناه به فرد نرسد.
در ادامه سیدمحمد امامی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) در سخنانی به تاریخ تحلیلی بعد از رحلت پیامبر(ص) اشاره کرد و گفت: اولین و اساسی‌ترین مسئله، تغییر فرهنگی و از بین رفتن دستاوردهای تربیتی پیامبر(ص) در این دوره بوده است؛ پس به‌طور طبیعی جریان اهل بیت(ع) باید با محوریت قرآن تلاش می‌کردند که فضا را برگردانند و شرایطی را ایجاد کنند که سنت رسول‌الله(ص) احیا شود.
وی با بیان اینکه ماجرا، یک ماجرای فرهنگی است، گفت: منافسه و حب دنیا هدف امام حسین(ع) نیست، هدف این است که این فرآیند مهلکی که باعث می‌شود سلحشوران سپاه پیامبر(ص) به حسین‌کشی افتخار کنند، در هم شکسته شود. فرهنگ سیاسی، اقتصادی و اجتماعی تغییر کرده و به لحاظ اجتماعی نگاه آپارتاید در همین دوره 20، 30 ساله حاکم شده است. مسئله فساد اقتصادی در توزیع بیت‌المال اتفاق افتاده کار به جایی رسیده که طلاها را با تبر تقسیم می‌کردند.
تعابیر خطبه فدکیه نشان از بحران فرهنگی دارد
امامی به خطبه فدکیه اشاره و بیان کرد: در این خطبه مطرح می‌شود که همیشه رفتن یک پیامبر، بزرگترین مصیبت است، در این خطبه آمده که این لشکر را چه کردید و چه مطالبی را تحریف کردید و از بین بردید؟ در ادامه تببین می‌شود که چه اتفاقی بر شما گذشته است؟ پوشش دین را از بین بردید، پست‌رتبه‌گان، قدر و منزلت پیدا کردند. شیطان سرش را از مخفی‌گاه بیرون آورده است، تعابیر، نشان از بحران فرهنگی دارد، بر شتر دیگران نشان زدید، وارد آبشخوری شدید که مال شما نیست، در حالی که زمانی نگذشته بود و جراحت فقدان پیامبر(ص) ترمیم پیدا نکرده بود، در فتنه سقوط کردید.
وی گفت: در ادامه حضرت زهرا(س) به این اشاره می‌کند که چه خدماتی انجام دادید؟ شما که امتیازات بزرگی را محقق کردید، دیگ طمع از جوش افتاده بود و سر و صدای هرج و مرج آرام گرفته بود و نظام دین کاملاً سامان یافته بود، چرا بعد از این آشکار شدن، خود را مخفی کردید و بعد از این پیش‌قدمی، عقب نشستید، در یک کلام شما بعد از ایمان شرک ورزیدید. من می‌بینم که با قلوبتان چه کردید.
انتهای پیام
