امام حسین(ع) را در مبارز سیاسی خلاصه نکنیم/ در واقعه عاشورا سیاست بر اخلاق غلبه کرد + فیلم

به گزارش ایکنا از قم، آیت‌الله محسن غرویان عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی‌العالمیه ششم شهریورماه در نشست «جامعه دینی و شاخصه‌های سبک زندگی عاشورایی» که به همت سازمان دانشجویان جهاددانشگاهی واحد استان با همکاری خبرگزاری ایکنا شعبه قم برگزار شد، بیان کرد: حادثه عاشورا یک مکتب است و مکتب مجموعه‌ای از ایدئولوژی، احکام و اخلاق است.

وی با بیان اینکه مکتب عاشورا نیز دارای این ویژگی‌هاست، ادامه داد: علت این که عاشورا در تاریخ ماندگار شده، این است که در حادثه عاشورا همه افراد با سنین و ویژگی‌های مختلف حضور داشتند از نوجوان، خردسال، زن و مرد و پدر و پسر و.. و به نوعی عواطف و احساسات خانوادگی درگیر بوده است لذا عواطف مردم را نیز درگیر می‌کند.

غرویان بیان کرد: علاقه و روابط عاطفی و خانوادگی و مسائل اخلاقی در حادثه عاشورا وجود داشت بنابراین می‌توان گفت مکتب عاشورا همه روابط انسانی را تحت پوشش خود قرار داده است که راز جاودانگی، ماندگاری و گستردگی مکتب عاشورا را نشان می‌دهد.

رنگ سیاسی عاشورا در جامعه پررنگ‌تر از ابعاد اخلاقی آن است

وی ادامه داد: از آن‌جایی که امام حسین(ع) با درخواست بیعت یزید مخالفت کرد، حادثه عاشورا بیشتر رنگ و بوی سیاسی در طول تاریخ گرفت. درواقع گمان می‌کنند مبارزه امام حسین(ع) در عاشورا به علت قدرت‌طلبی و بر سر جایگاه و منصب بوده است. متاسفانه در طول تاریخ این سابقه و رنگ سیاسی عاشورا بر ابعاد معنوی، اخلاقی و عرفانی عاشورا غلبه کرده است لذا نیازمند نگرش بدیع و تازه نسبت به عاشورا هستیم که آن را در جامعه پررنگ کنیم.

استاد حوزه و دانشگاه با تأکید بر ضرورت تبیین ابعاد اخلاقی عاشورا در جامعه، تصریح کرد: نباید فضای اخلاقی مکتب عاشورا را نادیده گرفت و کنار گذاشت بلکه باید آن را پررنگ‌تر کنیم؛ در طول تاریخ از عاشورا تفسیرهای مختلفی شده است.

وی با اشاره به الگوی رابطه پدر و فرزندی در مکتب عاشورا، گفت: در گرماگرم جنگ و آشوب کربلا، امام حسین(ع) دختر کوچک خود را روی زانوی خود می‌نشاند و او را نوازش می‌کرد و این امر آرامش امام حسین(ع) در رفتار با خانواده‌اش نشان می‌دهد که حتی در طول جنگ نیز از محبت به فرزندان خود غافل نمی‌شد.

غرویان تصریح کرد: امام حسین(ع) فرمود: «یا بُنَیَّ إِیَّاکَ وَ ظُلْمَ مَنْ لَا یَجِدُ عَلَیْکَ نَاصِراً إِلَّا اللَّهَ؛ ای فرزندم، از ظلم به کسی که در برابر تو ، هیچ یاری‌کننده‌ای به جز خداوند ندارد، بر حذر باش.» در این حدیث نباید ظلم را تنها در برخورد حکومت و قدرت با مردم تفسیر کنیم زیرا معنای وسیع‌تری دارد برای مثال هرگونه درشت‌گویی زن و شوهر با یکدیگر، تندخویی پدر و مادر با فرزندان نوعی ظلم به حساب می‌آید.

وی با اشاره به اینکه عدالت یعنی «اعطاء کل ذی حق حقه؛ حق هر ذی‌ حقی را به او بدهیم»، افزود: مفاهیمی همچون حقوق شهروندی، حقوق فرزندان و حقوق همسر و.. را از حادثه عاشورا می‌توان تفسیر کرد لذا ما نباید امام حسین(ع) را در یک مبارز سیاسی و مبارز حکومتی خلاصه کنیم.

عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی‌العالمیه با بیان اینکه امروزه شاهد نوعی بی‌اعتمادی مردم نسبت به یکدیگر هستیم، تصریح کرد: متاسفانه در حکومت اسلامی این همه احتکار، گران‌فروشی و اختلاس وجود دارد و ما ادعا می‌کنیم عاشورایی و اهل مکتب و شیعه امام حسین(ع) هستیم اما به راحتی این ظلم‌ها را به یکدیگر و جامعه می‌کنیم. این مسائل با عدالت امام حسین(ع) تناسب ندارد؛ امام حسین برای سرنگون کردن رژیم ظالم و علیه ظلم قیام کرد.

علل تحریفات عاشورا در طول تاریخ

وی با اشاره به حدیث «الناس علی دین ملوکهم؛ مردم بر دین سران و ملوک و پادشان خود هستند، در خصوص علل تحریفات عاشورا در طول تاریخ، افزود: مردم آن‌قدر قدرت ندارند که جریان‌های فکری ایجاد کنند و آن‌قدر قدرت ندارند که مکتب عاشورا را منحرف کنند، انحراف از مکتب عاشورا توسط حکومت‌ها در طول تاریخ اتفاق افتاده است، سیاستمداران در طول تاریخ از مکتب عاشورا استفاده صحیح نکردند، در واقع مکتب عاشورا به ابزاری تبدیل شده برای استفاده صحیح و ناصحیح عده‌ای که گاهی از آن تفسیر صحیح و گاهی نادرست دارند و مردم نیز بدون درک درستی از آن، صرفا تبعیت می‌کنند.

مصادیق تحریفات عاشورا

غرویان اظهار کرد: یکی از تحریفات واقعه عاشورا این است که سیاستمدارانی در طول تاریخ برای توجیه بی‌توجهی‌ خود به آرای مردم و این جمله که «اکثریت آرای مردم ملاک نیست»، از تعداد یاران امام حسین(ع) در واقعه عاشورا در برابر لشکر 3 هزار نفری دشمن که اندک بود استفاده می‌کنند و این مسئله را توجیه می‌کنند در حالیکه این‌ قبیل مسائل نیازمند تحقیق و پژوهش‌ و تفسیرهای صحیح است و نمی‌توان از ظن خود برداشت‌های نادرست داشت آن ها مغالطه است.

وی تصریح کرد: امام حسین(ع) فرمود:« اللَّهُمَّ إِنَّكَ تَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ يَكُنِ الَّذِي كَانَ مِنَّا مُنَافَسَةً فِي سُلْطَانٍ وَ لَا الْتِمَاسَ شَيْءٍ مِنْ فُضُولِ الْحُطَامِ، وَ لَكِنْ لِنَرِدَ الْمَعَالِمَ مِنْ دِينِكَ وَ نُظْهِرَ الْإِصْلَاحَ فِي بِلَادِكَ؛ بار خدايا، تو مى دانى، كه آن كارها كه از ما سر زد، نه براى همچشمى بود و نه رقابت در قدرت و نه خواستيم از اين دنياى ناچيز چيزى افزون به چنگ آوريم؛ بلكه مى‌خواستيم نشانه‌هاى دين تو را كه دگرگون شده بود بازگردانيم و بلاد تو را اصلاح كنيم.» ما از این مفاهیم عاشورا دور شده‌ایم.

عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی با اشاره به اینکه این‌گونه تحریفات در خصوص حکومت امام علی(ع) نیز اتفاق افتاده است، بیان کرد: عده‌ای که نظریه انتصاب را می‌خواهند توجیه کنند از حکومت امام علی(ع) استفاده ابزاری می‌کنند و این‌گونه مکتب عاشورا تحریف می‌شود؛ کتاب تحریفات عاشورای شهید مرتضی مطهری باید خوانده شود.

غرویان گفت: امام علی(ع) در اواخر خطبه سوم کتاب نهج‌البلاغه با بیانی فصیح به دلایل پذیرفتن خلافت اشاره دارد و می فرماید: سوگند به خدایی که دانه را شکافت و جان را آفرید اگر حضور فراوان بیعت کنندگان نبود و یاران حجت را بر من تمام نمی کردند، اگر خداوند از علما عهد و پیمان نگرفته بود که برابر شکم‌بارگی ستمگران و گرسنگی مظلومان سکوت نکنند، مهار شتر خلافت را بر کوهان آن انداخته رهایش می ساختم و آخر خلافت را به کاسه اول آن سیراب می‌کردم آنگاه می‌دیدید دنیای شما نزد من، از آب بینی بزغاله‌ای بی‌ارزش‌تر است، آیا عملکرد مسئولان نظام جمهوری اسلامی نیز از الگوی عدل حکومت علی(ع) پیروی می‌کند؟ اینکه جامعه ما عاشورایی و کربلایی است، شعاری بیش نیست و تا رسیدن به جامعه عاشورایی فاصله داریم.

وی اظهار کرد: امام حسین(ع) نمی‌خواستند خانواده خود را با خود به کربلا ببرند و ایشان ناچار به همراه کردن آن‌ها با خویش شد، اما عده‌ای می‌گویند امام حسین(ع) به عمد خانواده را همراه خود کرد تا آن‌ها در راه دین شهید شوند و همین افراطیون در جریانات عزاداری‌ها اعلام کردند بدون رعایت پروتکل‌های بهداشتی در مجالس شرکت می‌کنیم و اگر با کرونا گرفتن در مجلس از دنیا برویم، شهید محسوب می‌شویم، در حالیکه درست نیست و این تحلیل‌ها پایه و اساس عقلایی ندارد و تحریفات عاشوراست.

عاشورا مکتب عشق همراه با عقل است

وی با بیان اینکه عده‌ای می‌گویند عاشورا مکتب عشق است نه عقل، تصریح کرد: این تحلیل نادرست است؛ عاشورا عشق عاقلانه است، ما این عشق و شور به امام حسین(ع) و مکتب ایشان را محکوم نمی‌کنیم اما نکته اینجاست که عشق عاقلانه به مکتب امام حسین(ع) تفسیر صحیحی از ایشان است و عشق جنون‌آمیز منطق و عقل پشت آن نیست.

وی گفت: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید:« وَاسْتَغْفِرْ لَهُمْ وَشَاوِرْهُمْ فِي الْأَمْرِ فَإِذَا عَزَمْتَ فَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَوَكِّلِينَ ؛ پس از آنان درگذر و برايشان آمرزش بخواه و در كار[ها] با آنان مشورت كن سوره آل عمران/159» امور مربوط به مردم را باید با خودشان مشورت کرد نه اینکه متولیان امر به تنهایی و در خلوت خود در مورد امور اجتماعی تصمیم‌گیری کنند.

غرویان اظهار کرد: نظام ما جمهوری اسلامی است و مردم در این نظام باید احساس کنند که نظر آن‌ها موثر واقع می‌شود اگر راه‌هایی را ایجاد کردیم که مردم احساس کردند آرای آن‌ها در نظام جمهوری اسلامی ایران تاثیر چندانی ندارد، در واقع خلاف آرمان‌ها و ارزش‌های دینی حرکت کردیم.

وی با اشاره به نقش علمای دین در انحراف مکتب عاشورا، تصریح کرد: علمای دینی گاهی از ترس سیاستمداران و حکومت سکوت می‌کنند و آن‌ها تا یک حدی اجازه سخنرانی دارند و بیش از آن را مصلحت نمی‌دانند، زیرا قدرت‌های سیاسی در گذشته علما را نیز زندان و شکنجه کرده‌اند و آن‌ها را وادار به سکوت کرده‌اند و این‌گونه سیاست بر علمای دین نیز غلبه کرده است.

عضو هیئت علمی جامعه‌المصطفی گفت: اگر علمای دین آزاده باشند و بدون ترس و اضطراب و آزادانه سخنرانی کنند، قطعا می‌توانند جریان سازی‌های فرهنگی مناسبی را در جامعه پایه‌ریزی کنند.

ادب؛ مهم‌ترین شاخصه‌ مکتب عاشورایی

وی با اشاره به اینکه یکی از مهم‌ترین شاخصه‌های مکتب عاشورایی رعایت ادب است، گفت: زمانی که حر به روی اهل بیت امام حسین(ع) آب را بست، حرکتی دور از ادب و اخلاق بود اما در مقابل امام حسین(ع) اعلام کردند نه تنها شما لشکریان دشمن می‌توانید از آب فرات بهره‌مند شوید بلکه اسب‌های خودتان را نیز با آن می‌توانید سیراب کنید، این رفتار امام حسین(ع) ادب، احسان، ایثار و گذشت است.

غرویان با اشاره به اینکه جامعه ما بی‌عاطفه شده است، در واقع عواطف انسان‌ها جریحه‌دار نمی‌شود، اظهار کرد: اغلب جنگ‌ها و درگیری‌های در طول تاریخ از نوع جنگ‌های مذهبی بوده است در حالیکه اگر ادب و احترام و شأن و منزلت هر انسان را درک کرده و حفظ کنیم هیچ‌کدام از این جنگ‌ها اتفاق نمی‌افتد.

وی افزود: در فضای سیاست، وزیران، نمایندگان مجلس و سیاستمداران نسبت به یکدیگر بی‌احترامی و آن را رسانه‌ای می‌کنند فرهنگ جامعه از روی این فضاهای سیاسی ساخته می‌شود و نمی‌توان در این شرایط، از مردم انتظار رفتاری مؤدبانه و محترمانه داشته باشیم.

استاد حوزه و دانشگاه با بیان اینکه متاسفانه در مراسم عاشورایی چشم و هم‌چشمی وجود دارد، بیان کرد: مجالس عزاداری امام حسین(ع) با چشم و هم‌چشمی‌ها از محتوا و اهداف اصلی عاشورا دور شده است و برخی از برگزارکنندگان مراسم عزاداری امام حسین(ع) به تشریفات این مراسم بیش از محتوا می‌پردازند.

داشتن روحیه انتقاد و آزادگی؛ از شاخصه‌های مکتب عاشورایی

وی با اشاره به اینکه جرأت انتقاد و آزادگی از دیگر شاخصه‌های مکتب عاشورا است که در جامعه اسلامی باید تبیین شود، بیان کرد: امام حسین(ع) فرمود: اگر دین ندارید، آزاده باشید، جامعه ما باید فضایی داشته باشد مردم بدون ترس و واهمه انتقاد کنند و حرف دل خود را به گوش مسئولان برسانند همان‌گونه که در طول تاریخ مردم در برابر پیشوای معصوم(ع) خود اعتراض و انتقاد می‌کردند.

وی گفت: عده‌ای، برخی از ارزش‌های عاشورایی را قصه تلقی می‌کنند، زیرا در جامعه اسلامی آن‌قدر از ارزش‌های عاشورایی و احادیث امام حسین(ع) فاصله گرفته‌ایم که مردم گمان می‌کنند مفاهیمی همچون داشتن روحیه آزادگی و نحوه تعامل امام حسین(ع) با خانواده‌ و مردم و دشمنانش، قصه و افسانه‌ بوده و حقیقت ندارد.

وی ادامه داد: در این امور فرهنگی، مردم نمی‌توانند به تنهایی در جامعه موج جدیدی ایجاد کنند و باید زمامداران امور و مسئولان رده بالای نظام، تصمیمات انقلابی بگیرند و فضای جامعه را به سمت ارزش‌ها و اصول عاشورایی هدایت کنند.