عباس صالحی آهنگساز تعزیه در گفتوگو با ایکنا، پیرامون جایگاه موسیقی در تعزیه چنین توضیح داد: اهمیت موسیقی آوازی در تعزیه چشمگیر است به گونهای که ایفاگران نقشها باید از دستگاههای موسیقی آگاه باشند تا اگر نقش آنها تغییر یافت، بتوانند در آواز معین بخوانند. در موسیقی تعزیه برای نقشهای افراد سنگدل آوازهای متناسب با نقشهای آنها انتخاب میشوند مانند شمر که در نوا یا رجز و علیاکبر که در دشتی میخوانند. برای پیشگیری و آمادگی از جابجایی ناگهانی نقش، هر کس باید لحنها و شعرهای دیگر نقشها را فرابگیرد. گاهی کسی که نقشی را به شیوهای بهتر ایفا میکرده و از این رو، نام شخصیت اصلی تعزیه، لقبی برای او در زندگی روزمرهاش باقی میمانده است.
وی با بیان اینکه اشعار تعزیه باید همه فهم باشد، گفت: اشعار تعزیه به گونهای سرایده میشود که نیازی به ترجمه نداشته باشد. یکی دیگر از امتیازات اشعار تعزیه این است که موسیقی با آن تلفیق خوبی دارد. یعنی اشعار مشخص میکند موسیقی بر وزن ماهور باشد یا چهارگاه.
وی با بیان اینکه موسیقی در تعزیه به دو بخش موافق و مخالف تقسیمبندی میشود، تصریح کرد: ردیفهای موسیقی برای موافقین در تعزیه بر پایه موسیقی سنتی نواخته میشود و سازها نیز بر همین مبنا انتخاب میگردد اما در بخش اشقیا این وضعیت فرق دارد. در حوزه موسیقی مخالفخوانها، ظرفیت لازم را نداشتیم برای همین موسیقی بادی از غرب وارد شد. همین امر به نوعی موجب تلفیق موسیقی سنتی و غربی در تعزیه را فراهم آورد. در ادامه موسیقیهای بادی کل تعزیه را در بر گرفت که نمود بارز آن را در ساز ترومپت مشاهده میکنیم. لازم به ذکر است در ۴۰ یا ۵۰ سال اخیر از سازهای دیگر هم استفاده شده ولی سازهای جدید همیشه در کنار ترومپت قرار دارند.
صالحی درباره برخی نقدها پیرامون موسیقی تعزیه اظهار کرد: یکی از کسانی که در موسیقی تعزیه ساختارشکنی کرد من بودم، چراکه معتقدم برای موسیقی اشقیا تعصب منطقی نیست و میتوان نوآوری داشت. بگذارید مثالی بزنم استاد فخرالدینی در سریال «امام علی (ع)» وقتی قرار بود سکانسهای «ولید» را آهنگسازی کند، مطمئناً از موسیقی مذهبی بهره نمیبرد، بلکه در این قسمت از ملودی استفاده میشد که فرازونشیب در آن مشخص باشد با این توضیح باز هم تاکید میکنم پیرامون مخالفین تعصب در موسیقی صحیح نیست.
این آهنگساز تعزیه یادآور شد: نکته دیگر اینکه برخی موسیقیها در جهان دارای اعتبار هستند. من استفاده از چنین موسیقیهایی را دارای اشکل نمیدانم. برای مثال به موسیقی فیلم «محمد رسول الله» اشاره میکنم. همه مسلمانان جهان موسیقی این فیلم را دوست دارند و با آن خاطره دارند. آیا الگوبرداری از این موسیقی ایراد دارد؟
وی مثال زد: در یکی از مجالس تعزیه شمر از آنچه بر سر صحابی امام حسین (ع) آمده، میگوید. در این بخش مارش عزا زده میشود اما در ادامه شمر از مجلس شادی ابنسعد میگوید در این بخش مسلماَ نمیتوان مارش عزا زد و باید از موسیقی شاد بهره برد، البته با این انتقاد موافقم که برخی موسیقیهای تعزیه برگرفته از ملودهای غربی است، چون وقتی از واقعهای در جغرافیای عرب، حرف میزنیم باید پایه و اساس موسیقی برگرفته از شاخصههای این منطقه باشد.
وی تاکید کرد: هر کسی که از موسیقی سنتی لذت میبرد این لذت را مدیون تعزیه است، چراکه معتقدم اگر تعزیه نبود شاید همانند بسیاری از کشورها، نشانی از موسیقی بومی نبود و همه چیز به نوعی تحت تاثیر موسیقی غربی واقع میشد.
این آهنگساز تعزیه بیان کرد: سالهاست از تعزیه سوءاستفاده میشود و برخی افراد از برخی تصنیفات زیبای تعزیه برای اجرای موسیقی پاپ بهره بردهاند. این سواستفاده تنها به موسیقی تعزیه خلاصه نشده، بلکه در بخش نمایشی هم شاهدیم کپیبرداریهایی از تعزیه رخ داده است. این در حالیست افرادی که از تعزیه استفاده بردهاند هیچگاه این موضوع را بیان نکرده و قدمی هم برای تعزیه برنداشتهاند. پس جا دارد از تمام کسانی که از تعزیه بهره بردهاند و هنردوستانی که به هنر بومی این سرزمین عشق می ورزند درخواست کنم از تعزیه حمایت لازم را به عمل آورند.
انتهای پیام