تأثیر منفی خشونت بر اقتصاد / کسبوکارها در ایران عملکرد اخلاقی مطلوب ندارند
عضو هیئت مدیره انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران گفت: خشونت در حوزه کسب‌وکار اعتماد به نفس افراد، توجه به علم و دانش، دسترسی به مهندسان و دانشمندان کشور، اعتماد عمومی به‌ویژه اعتماد عمومی به سیاست‌مردان، امید به زندگی، همکاری سازنده میان نیروی کار و کارفرما را از بین برده و در نهایت مالکیت خارجی را رواج می‌دهد.
به گزارش ایکنا، توحید فیروزان، عضو هیئت مدیره انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران، امروز، نهم بهمن ماه در نشست علمی «جایگاه اخلاق در رشد اقتصادی» اظهار کرد: برای اخلاق معانی متفاوتی وجود دارد که در ادبیات غرب آن را به معنای مجموعه‌ای از رفتارها و کردارها می‌شناسند و در ادبیات اسلامی هم اندیشمندان مسلمان برای اخلاق متفاوتی را تعریف کرده‌اند. به عنوان مثال در ادبیات اسلامی اخلاق حالتی نفسانی است که بدون نیاز به تفکر و تأمل آدمی را به سمت کار حرکت می‌دهند.
وی افزود: در ادبیات غرب اندیشمندانی مانند «آمارتیا سن» از جمله اقتصاددانانی است که به داشتن نگاه انسانی به علم اقتصاد مشهود است و بر این عقیده است که رفتار واقعی انسان تحت تأثیر ملاحظات اخلاقی است، پس باید پذیرفت که ملاحظات مربوط به اقتصاد رفاه، تأثیراتی بر رفتار واقعی دارند. استدلال او بر این دیدگاه مبتنی است که می‌توان با بذل توجهی بیشتر به ملاحظات اخلاقی رفتار و داوری‌های انسانی آن را ثمربخش‌تر کرد.
این استاد اقتصاد با اشاره به مراحل اخلاقی گفت: یکی از تقسیم‌بندی‌های مراحل اخلاقی مربوط به تقسیم‌بندی کلبرگ است. کلبرگ رشد اخلاقی را در سه سطح پیش‌عرفی، عرفی و پس‌عرفی تقسیم کرده و هر سطح را در دو مرحله و جمعاً رشد اخلاقی را در 6 مرحله مورد بررسی قرار داده است.
| پیش‌قراردادها و پیش‌عرف‌ها از 4 تا 10 سال | اخلاق متعارف (قراردادی) از 10 تا 13 سالگی |
اخلاق پساعرف(مافوق قراردادی) |
| گریز از مجازات | تحسین و تأیید از جانب دیگران | اخلاق قراردادی و اینکه ممکن است صحت برخی قوانین زیرسؤال باشد |
|
رسیدن به پاداش |
حفظ نظم اجتماعی | پایبندی به اصول و وجدان فردی: مانند عدم تبعیت از قوانین تبعیض نژادی |
فیروزان اضافه کرد: با تمرکز بر مرحله سوم اخلاق کلبرگ حوزه‌های اخلاقی مرتبط با آخرین مرحله رشد اخلاقی را در تأثیرگذاری بر کسبوکارها و اقتصاد در چهار دسته تقسیم‌بندی می‌کنیم.
- اخلاق فردی
- اخلاق شرکتی و جمعی کوچک (اخلاق سازمانی)
- اخلاق اجتماعی و شبکه‌ای(صنفی)
- اخلاق حاکمان و تصمیم‌گیران
وی با بیان اینکه در دسته‌بندی‌های متفکران و اندیشمندان اسلامی اخلاق به سه دسته «اخلاق فردی»، «اخلاق اجتماعی» و «اخلاق بندگی» تقسیم‌بندی می‌شود، گفت: این دسته‌بندی‌ها به ترتیب رابطه انسان را با خویشتن، اجتماع و خداوند نشان می‌دهد.
عضو هیئت مدیره انجمن علمی اقتصاد اسلامی ایران در حوزه اخلاق فردی با اشاره به اندیشه فارابی ادامه داد: فارابی در کتاب «فصول المنتزعه» از این نقطه اخلاق را آغاز می‌کند که «روح نیز مانند تن، سلامتی و بیماری دارد و تنها از روح سالم است که رفتار نیکو سر می‌زند.»
فیروزان درباره تأثیر خشونت و بی‌اخلاقی بر حوزه کسب‌وکار گفت: خشونت بر روی کسب‌وکار اثر منفی دارد و خلاف اصول محسوب می‌شود. در واقع خشونت در حوزه کسب‌وکار اعتماد به نفس افراد، توجه به علم و دانش، دسترسی به مهندسان و دانشمندان کشور، اعتماد عمومی به‌ویژه اعتماد عمومی به سیاست‌مردان، امید به زندگی، همکاری سازنده میان نیروی کار و کارفرما را از بین برده و در نهایت مالکیت خارجی را رواج می‌دهد.
وی بیان کرد: «نوع نگاه به مشتریان و میزان مشتری‌مداری بنگاه‌ها»، «توجه به برابری درآمدها و تناسب پرداخت‌ها و بهره‌وری»، «مشارکت زنان در نیروی کار» و «رفتار اخلاق بنگاه‌ها» چهار اصل مهم در اخلاقیات شرکتی محسوب می‌شوند که رعایت این چهار اصل بهره‌وری را افزایش می‌دهد.
عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی اضافه کرد: جدا از این اصول باید آگاهی خریداران را افزایش داد، ظرفیت کشور در نگاهداشت افراد بااستعداد را تقویت کرد، از ظرفیت‌های نوآوری بهره برد، همکاری دانشگاه و صنعت را در امر تحقیق و توسعه افزایش داد، با جرائم سازمان‌یافته مقابله کرد، حقوق مالکیت فکری را رعایت کرد، با رشوه‌خواری مقابله کرد، اعتماد به خدمات پلیس را افزایش داد، نفوذ ناروا را مسدود کرد و از منافع سهام‌داران خرد حمایت کرد.
فیروزان اخلاق تصمیم‌گیران و حاکمان را در رشد اقتصادی مؤثر دانست و گفت: برای طبقه‌بندی کشورها در حیطه اخلاقیات، 11 متغیر اخلاقی برای تصمیم‌گیران برشمرده‌اند. «رعایت حقوق مالکیت دارایی‌ها»، «مقابله با فساد اداری و اختلاس»، «مقابله با نقش روابط در تصمیم‌گیری‌های دولتی»، «مقابله با هدر رفتن منابع توسط دولت»، «کارآمدی چارچوب قانونی برای به چالش کشیدن و پیگرد حقوقی تصمیمات دولت»، «شفافیت در سیاستگذاری دولت»، «مقابله با هزینه‌های تروریسم بر کسبوکارها»، «حمایت از سرمایه‌گذاران»، «تمایل به تفویض اختیار به مدیران میانی»، «شایسته‌سالاری تصمیم‌گیران» و «پاسخگویی مدیران و تصمیم‌گیران» ازجمله این متغیرهای مهم و کاربردی محسوب می‌شوند.
وی درباره عملکرد کشورهای اسلامی در حوزه اخلاق و تأثیرگذاری آن بر اقتصاد بیان کرد: کشورهایی مظیر مالزی، ترکیه و عربستان سعودی وضعیت بهتری از سایر کشورهای اسلامی دارند و به نظر می‌رسد در سایه عملکرد اخلاقی در کسبوکارها با سرعت بیشتری رشد اقتصادی پیدا کنند. اما در مقابل ایران از وضعیت نامطلوبی نسبت به سه کشور اسلامی فوق‌الذکر برخوردار است و لیکن نسبت به کشور اسلامی پاکستان وضعیت بهتری دارد.
انتهای پیام
