فشار بر مسلمانان فرانسه ابزاری در خدمت اهداف سیاسی است + فیلم
عبدالنور تومی، کارشناس الجزایری مسائل شمال آفریقا و فرانسه درباره علت موج جدید فشارهای دولت فرانسه علیه مسلمانان این کشور، این فشارها را دارای ریشه‌های نژادی، دینی و سیاسی دانست و آن را ابزاری برای کسب محبوبیت و جلب آرا از سوی سیاستمداران این کشور توصیف کرد.
دولت فرانسه در ماه‌های اخیر فشارها را علیه مسلمانان این کشور را تشدید کرده است. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست جمهوری 2022 در این کشور ۱۰ آوریل ۲۰۲۲ (۲۱ فروردین ۱۴۰۱)، برخی از نامزدهای راست افراطی برای جلب آرا در مبارزات انتخاباتی خود با صراحت بیشتری از لحن اسلام‌هراسانه استفاده می‌کنند. برای بحث بیشتر خبرگزاری ایکنا درباره واکاوی این وضعیت، با عبدالنور تومی (Abdennour Toumi)، کارشناس مرکز ORSAM (مرکز مطالعات خاورمیانه) که یک اندیشکده مستقر در آنکارای ترکیه است، به گفت‌وگو نشست.
عبدالنور تومی، روزنامه‌نگار و متخصص مطالعات شمال آفریقا است که دکترای خود را در رشته علوم سیاسی از دانشگاه تولوز فرانسه دریافت کرده است. مقالات او در بسیاری از رسانه‌ها از جمله دیلی صباح، بی بی سی و TRT World منتشر شده است. او مدرس دپارتمان مطالعات خاورمیانه و شمال آفریقا در کالج پورتلند Portland Community College و عضو مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه ایالتی پورتلند نیز بوده است. تحقیقات او بیشتر بر موضوعاتی مانند تحولات اجتماعی ـ سیاسی شمال آفریقا، نقش ترکیه در این منطقه و مشکلات مهاجران و تعاملات آفریقایی‌تباران مهاجر در فرانسه متمرکز بوده است.
پیشینه اسلام‌هراسی در فرانسه
وی در ابتدا درباره علت موج تازه‌ای از فشارهای دولت فرانسه علیه مسلمانان این کشور که به شکل بستن برخی مساجد و ممنوعیت‌هایی درباره حجاب خود را نشان داده است، گفت: فکر می‌کنم این یک سؤال ساده و در عین حال پیچیده است. به نظر من مسئله مسلمانان در فرانسه موضوع جدیدی نیست اما در طول سه دهه اخیر تغییر ماهیت یافته است. اگر کسی این مسئله را دنبال کرده باشد می‌بیند که مسئله حجاب (که در عربی به آن خِمار می‌گویند) در سال 1989 شروع شد؛ وقتی که سه دانش‌آموز دختر دبیرستانی مراکشی‌تبار در فرانسه با روسری به مدرسه رفتند. در آن زمان رابطه بین مسلمانان و مهاجران و دولت فرانسه به‌ویژه حزب راست افراطی آن زمان که Front national خوانده می‌شد ( این حزب اکنون اسم خود را به Rassemblement national تغییر داده است) و رهبر آن ژان ماری لوپن، پدر مارین لوپن، رهبر کنونی این حزب بود، از یک مسئله نژادی به یک موضوع دینی تغییر کرد.
تومی ادامه داد: پیش از سال 1989 مهاجران، مسلمانان، عرب‌ها و به‌ویژه الجزایری‌تباران از دهه 60 و 70 تا اواسط دهه 80 میلادی از نظر اقتصادی و اجتماعی برای جامعه فرانسه معضلی به‌شمار می‌آمدند. اما پس از 1989 مسئله رابطه بین مهاجران، سیاستمداران و جامعه فرانسه به کلی تغییر کرد. زیرا سیاستمداران چیزی برای عرضه نداشتند. بنابر این مهاجران و مسلمانان هدف راحتی برای حملات آنها بودند. همچنین عوامل ژئوپلیتیک مانند حملات یازده سپتامبر هم در این موضوع دخیل بود که کلیت این مسئله را تحت تأثیر قرار می‌داد. اما اخیراً یعنی از 12 سال پیش و از زمان ریاست‌جمهوری سارکوزی در 2008 او هویت ملی فرانسویان را به مسئله مهاجران ربط داد.
موج‌سواری سیاستمداران افراطی
این کارشناس مسائل فرانسه ادامه داد: استراتژی سارکوزی این بود که مانع جریان راست افراطی به رهبری حزب مارین لوپن شود که در حال تثبیت موقعیت خود در عرصه سیاست فرانسه به شکلی جدید بود. آنها به جای یافتن راه حلی برای این مسئله آن را پیچیده‌تر کردند و اکنون همه سیاستمداران در حال بهره‌برداری از این مسئله هستند.
عبدالنور تومی در پاسخ به این سؤال که آیا مسلمانان با این همه فشار مجبور به مهاجرت از فرانسه خواهند شد، گفت: قرار نیست هیچ مسلمانی به جای دیگری برود. در بحث هویت، مسلمانان حق دارند هویت خود را نشان دهند و کسی این حق آنها را انکار نمی‌کند.
این محقق ادامه داد: اریک زمور (Éric Justin Léon Zemmour ) رهبر حزب سیاسی Reconquete (فتح مجدد) که یک یهودی الجزایری‌تبار است کار خود را در سال 2021 آغاز کرد. او یک چهره راست‌گرای افراطی است که برای انتخابات ریاست‌جمهوری 2022 این کشور نامزد شده است. زمور در برنامه‌های انتخاباتی خود این جمله را بیان می‌کند که مسلمانان باید بین اسلام و فرانسه یکی را انتخاب کنند، اما اگر این سؤال مستقیماً به عنوان یک چالش مطرح شود، به نظر من پاسخ خیلی آسان خواهد بود. بله، آنها اسلام را به فرانسه ترجیح خواهند داد.
اریک زمور در مصاحبه‌ای گفته بود این ضعف ما است که رهبران الجزایر را مغرور می‌کند. این سیاستمدار فرانسوی با هشدار اینکه الجزایر نباید فرانسه را به عنوان جایی برای مازاد جمعیت خود تلقی کند، تأکید کرد مصمم است توافقنامه‌ای را که بین فرانسه و الجزایر در سال ۱۹۶۸ منعقد شد، لغو کند. این توافقنامه کار و اقامت مهاجران الجزایری‌ها در فرانسه را تسهیل می‌کند.
عبدالنور تومی افزود: من نمی‌گویم مسلمانان در فرانسه مورد ظلم و ستم (سیستماتیک) قرار می‌گیرند، اما آنها هدف تبعیض قرار می‌گیرند. به هر حال فرانسه هنوز هم به نوعی یک کشور آزاد است زیرا مردم می‌توانند برای حقوق مدنی و سیاسی خود در دادگاه‌های فرانسه و اتحادیه اروپا مبارزه کنند.
وی ادامه داد که موضوع اسلام‌هراسی در فرانسه را می‌توان با نژادپرستی مرتبط کرد. این مسئله در سال‌های اخیر از جنبه نژادی به جنبه دینی تغییر کرده است. امروز در مورد مسلمانان صحبت می‌کنیم اما چند سال پیش در مورد عرب‌ها صحبت می‌شد.
این کارشناس خاطرنشان کرد: حزب راست افراطی، بیگانه‌هراس و نژادپرست اریک زمور در حال موج‌سواری از ناامیدی سفیدپوستان فرانسوی است که معمولاً محافظه‌کار هستند.
حجاب، مسئله اصلی نیست
تومی درباره موضوع جنجالی حجاب در فرانسه تأکید کرد: بحث اصلی، حجاب نیست، بلکه اسلام است. در بحث حجاب، بین سیاستمداران، نهادها و رسانه‌های فرانسوی اجماع سیاسی وجود دارد. اما به عقیده من مسئله اصلی حجاب نیست، بلکه اسلام است زیرا سیاستمداران و رسانه‌ها در مورد آنچه اسلام سیاسی رادیکال می‌نامند دچار پارانویا (وحشت بی‌دلیل) هستند. آنها احساس می‌کنند که این حجاب نمادین، اصول لائیسیته (جدایی دین از سیاست) را به چالش می‌کشد، هر چند که لائیسیته به ظاهر از اقلیت‌ها حمایت می‌کند.
کوتاهی کشورهای مسلمان
تومی افزود: متأسفانه سیاستمداران فرانسوی با کمک ضمنی یا صریح و مستقیم برخی کشورهای عربی و مسلمان این فشارها را نسبت به مسلمانان اعمال می‌کنند. کشورهای عربی به خوبی کمک نمی‌کنند حتی برای طرح موضوع اسلام‌هراسی و نژادپرستی در فرانسه علیه مسلمانان هم اقدامی نمی‌کنند.
وی ادامه داد: مسلمانان، ضعیف‌ترین حلقه به نفع مقامات فرانسه برای به حاشیه راندن بیشتر بوده‌اند. هدف مقامات فرانسوی بسیار ساده است؛ آنها می‌خواهند مسلمانان مطابق ارزش‌های آنها رفتار کنند، به‌ویژه زمانی که از اسلام فرانسوی جدید صحبت می‌کنند.
او همچنین از جامعه مسلمانان خواست دور هم جمع شوند و به دنبال مدلی مانند سازمان حامی حقوق مسلمانان در آمریکا (CAIR) باشند که در ایالات متحده فعال است. همچنین مسلمانان به‌ویژه جوانان اگر می خواهند صدایشان شنیده شود باید بروند و رأی بدهند.
