علما به فقه رسانه ورود کنند
معاون امور مجلس رئیس جمهور با بیان اینکه ارتقای سطح سواد رسانه‌ای از تسلط دشمنان جلوگیری میکند، گفت: باید از علما درخواست شود در زمینه فقه رسانه ورود پیدا کنند. مرجع تقلید باید پویا باشد چون دائماً مسائل جدیدی مطرح می‌شود که باید به آن ورود کرد.
به گزارش خبرنگار ایکنا، مراسم افتتاحیه نخستین کنفرانس بین‌المللی «رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری» امروز سه‌شنبه چهارم مردادماه در دانشکده مدیریت دانشگاه تهران برگزارشد.
در این مراسم سیدمحمد حسینی، معاون امور مجلس رئیس جمهور؛ عبدالکریم خیامی، رئیس کمیته رسانه و فضای مجازی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و دبیر شورای علمی کنفرانس؛ حسن خجسته، رئیس شورای علمی کنفرانس؛ علی نوریجانی، دبیرکل کنفرانس؛ معصومه نصیری، دبیرکل باشگاه مدیریت رسانه و توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو و تعدادی از اساتید و فعالان این حوزه حضور داشتند.
سیدمحمد حسینی، معاون امور مجلس رئیس جمهور اولین سخنران این مراسم بود. وی با اشاره به اینکه رسانه اکنون بسیار فراتر از قبل است و هر کس می‌تواند از طریق فضای مجازی از رسانه‌ها بهره گیرد، گفت: رسانه روز به روز پیچیده‌تر می‌شود لذا باید اهمیت بیشتری به آن داد. برای دولت‌ها بحث رسانه بسیار مهم است و برای اینکه بتوانند نکات مثبت خودشان را تبیین کنند به رسانه احتیاج دارند وگرنه مخالفان می‌توانند بهترین برنامه‌ها را نیز تقبیح کنند.
وی ادامه داد: امروزه برخی مطالب به صرف گمان، شک و احتمال نوشته شده و بسیاری اوقات جعل می‌شود. رهبر انقلاب فرموند: اگر من این مسئولیت خطیر را نداشتم، مسئولیت فضای مجازی را بر عهده می‌گرفتم. اما در کنار نکات مثبت باید آسیب‌ها نیز گوشزد شود. در تعالیم اسلامی نیز آمده است که مطالب بدون تحقیق و بررسی منتقل نشود. امروزه به عدم ارسال مطالب بدون تحقیق و بررسی توجه جدی نمی‌شود.
فضای سایبر را رها نکنیم
حسینی افزود: نتیجه حکمرانی سایبری در کشور ایجاد امنیت اجتماعی، امنیت فعالیت اقتصادی مردم، ارتباطات سالم، توسعه و تسریع در خدمات اجتماعی و ناامن‌سازی آن برای مفسدان و شیادان است. فضای سایبری را نمی‌توانیم رها کنیم. مدیریت این فضا ضرورت دارد. مقام معظم رهبری فرمودند: رایانه‌ها و فضای مجازی که در اختیار شماست؛ اگر بتوانید اینها را یاد بگیرید می‌توانید یک کلمه حرف درست خودتان را به هزاران نفر برسانید. این فرصت فوق العاده‌ای است مبادا این فرصت را ضایع کنید که خداوند از من و شما سوال خواهد کرد.
برای پاسخ به شبهات مسئولیت داریم
وی تصریح کرد: تک تک ما در روشنگری و پاسخ به شبهات مسئولیت داریم. ما باید دیگران را به چالش بکشیم و از این فرصت بهره بگیریم. امروزه قدرت سایبری یکی از مؤلفه‌های اقتدار ملی است. در گذشته نیروی دریایی، هوایی، زمینی و فضایی داشتیم و امروز فضای سایبری نیز جزو این موارد محسوب می‌شود. شعار دولت مردمی و عدالت محور این است که باید ایران، ایران قوی باشد؛ پس در مسیر اقتدار جهانی باید در مسیر حکمرانی سایبری قدم برداریم.
دانشمندان ایرانی، معماران فضای سایبری باشند
حسینی با اشاره به اینکه در گذشته کشورها را تصرف می‌کردند و تحت قلمرو خود در می‌آوردند اما امروز استعمار به شکل دیگری است، گفت: شاید نیروی نظامی دشمن در کشوری نباشد اما آن کشور مستعمره دیگران باشد. قرار نیست ما مستعمره باشیم؛ دانشمندان ایرانی می‌توانند معماران فضای سایبری باشند. یکی از مؤموریت‌های مهم شورای عالی فضای مجازی تنظیم سیاست‌های حکمرانی فضای سایبری کشور است که باید حکیمانه و عالمانه باشد.
وی همچنین گفت: باید دانشمان را در این دنیا که با سرعت تحولات روبرو هستیم، روز به روز توسعه دهیم. ما جنگ سایبری و تروریست‌های سایبری هم داریم. سعی کردند خدمات رسانی را در پمپ بنزین‌ها و کارخانه‌های برق مختل کنند و باعث نارضایتی مردم شوند. ضرورت دارد پدافند ملی در حوزه سایبری را شکل داده و تقویت کنیم. کشورهای دیگر هم اینکار را کرده‌اند اما وقتی در ایران از ایجاد قانون برای فضای سایبری سخن می‌گوییم، عده‌ای فریاد برمی‌آورند که این عمل مغایر با اصل آزادی است.
امیدواریم شبکه ملی اطلاعات راه‌اندازی شود
حسینی با تأکید بر اینکه باید مقررات خاصی برای فضای مجازی ایجاد شود، گفت: امیدواریم شبکه ملی اطلاعات پس از گذشت سال‌ها بالاخره در این دولت راه‌اندازی شود. حمایت از کسب و کار دیجیتال یکی از برنامه‌های دولت است. حکمرانی سایبری علاوه بر به روز بودن باید مبتنی بر فرهنگ ایرانی ـ اسلامی نیز باشد.
حسینی یکی از مباحث مهم ارتباطات را آموزش سواد رسانه‌ای دانست و گفت: سواد رسانه‌ای باید به توده‌های مردم آموزش داده شود. حتی برخی مدیران نیز در این زمینه با ضعف قابل توجهی روبرو هستند و گاهی اشتباهاتی می‌کنند که تبعاتی برای کشور دارد و جبران آن دشوار است. اگر ارتقای سطح سواد رسانه‌ای فراهم شود از تسلط دشمنان جلوگیری می‌شود. باید از علما درخواست شود که در زمینه فقه رسانه اقدامات بیشتری داشته باشند و به این موضوع ورود پیدا کنند. مرجع تقلید باید پویا و فعال باشد چراکه دائماً مسائل جدیدی مطرح می‌شود که باید به آن ورود کرد.
معاون امور مجلس رئیس جمهور تصریح کرد: برخی به دروغ می‌گویند بحث حکمرانی سایبری دخالت در کار مردم است اما باید توضیح داده شود که حکمرانی سایبری ضامن امنیت اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی است. در مبانی نظری فضای مجازی هم باید بیشتر بحث شود. مبانی فکری ما پاسخگو است و در این زمینه مشکلی نداریم. اراده نظام و دولت سیزدهم این است که با بهره‌گیری از دانشمندان و متخصصان، سواد سایبری افزایش یابد.
حضور پلتفرم‌های خارجی همراه با دفتر نمایندگی
وی به شهادت سردار سلیمانی نیز اشاره و اظهار کرد: در ماجرای شهادت سردار سلیمانی به یاد دارید که اگر مطلبی در پلتفرم های خارجی منتشر می‌کردیم، مسدود می‌کردند. تعیین تکلیف بیگانگان برای ایران در زمینه انتشار مطلب در فضای مجازی زیبنده نیست. حضور پلتفرم‌های خارجی در ایران باید همراه با دفتر نمایندگی آنها در کشور باشد تا اگر جایی از آن پلتفرم سوءاستفاده شد، جایگاه پاسخگویی وجود داشته باشد؛ در بسیاری از کشورها نیز روال به همین شکل است. در ترکیه هم مقررات خاصی وجود دارد و پلتفرم‌ها موظف هستند دفتر داشته باشند.
حسینی اظهار کرد: برخی فکر می‌کنند پلتفرم‌ها ابزار هستند اما واقعیت این است که پلتفرم فضای فکری افراد را مدیریت میکند. شما اگر موضوعی را در گوگل جست‌و‌جو کنید بر اساس موقعیت مکانی شما مطالب را در اختیارتان قرار می‌دهد. برخی فکر می‌کنند حق انتخاب دارند اما فضای مجازی در حال افزایش شکاف نسلی و ترویج اخبار بدون منبع و تشویش افکار عمومی است. بچه‌ها مثل قدیم کاملاً تحت تربیت والدین نیستند و بین آنها و والدین فاصله به وجود می‌آید. اگر فضای مجازی را چهارراهی آزاد برای تردد در نظر بگیریم، بدون مدیریت نتیجه‌ای به جز تصادف نخواهد داشت. دنیای واقعی در حال غرق شدن در این دنیای نو پدید است. فضای سایبری را نباید در حوزه فناوری خلاصه کنیم؛ بخش مهمی از آن مربوط به ارتباطات اجتماعی است.
معاون امور مجلس رئیس جمهور اضافه کرد: شاخص‌های حکمرانی می‌تواند در حکمرانی سایبری هم حاکم باشد؛ شاخص‌هایی مثل قانونمداری، اثربخشی، تأمین منافع عمومی، امکان اظهار نظر و طرح ایده‌ها که ریشه در مبانی دینی و قانون اساسی ما دارد؛ لذا بازنویسی الگوی شایسته در فضای سایبری می‌تواند با کمترین چالش انجام شود.
وی با اشاره به اینکه حکمرانی سایبری در متون رسمی شاخص‌هایی دارد، گفت: در سند تحول دولت سیزدهم 37 مسئله تدوین شده، وضعیت فعلی بیان و راه‌های برون رفت نیز مطرح شده است. در بحث اولویت‌ها باید کاری انجام شود که برای کشور مفید باشد که معنایش دخالت و محدودیت نیست بلکه حمایت و اولویت‌بندی است و اگر نظارت نباشد مشکلات زیادی ایجاد می‌شود. یکی از ابزارهای داعش این بود که در فضای مجازی فعالیت می‌کرد؛ وقتی به مجلس شورای اسلامی ایران حمله کردند، تمام لحظات را پخش کردند و همین کسانی که مدعی حقوق بشر هستند به این افراد میدان می‌دادند که هرگونه رفتار خشنی را انجام دهند.
حسینی در پایان گفت: چامسکی سخنی گفته که صحبت‌های خود را با آن به پایان می‌رسانم؛ «وضعیت آزادی رسانه امریکا بدتر از اتحاد جماهیر شوروی است». امریکا تحت فرهنگ تمامیت خواهانه است که بسیار بدتر از اتحاد جماهیر شوروی است. امروز امریکایی‌ها اجازه ندارند که بشنوند روس‌ها چه می‌گویند. ما ساده لوح و ساده‌اندیش نباشیم و گمان نکنیم که نیاز به وضع قوانین و مقررات در این زمینه نداریم.
حجت‌الاسلام علی نوریجانی، دبیرکل کنفرانس بین‌المللی «رسانه، ارتباطات و حکمرانی سایبری» نیز طی سخنانی در این مراسم گفت: درباره چیستی این کنفرانس باید بگویم مانیفست نظام جمهوری اسلامی در این روزها بیانیه گام دوم مقام معظم رهبری است. سال گذشته نشستی را در باشگاه توسعه سواد رسانه‌ای یونسکو داشتیم و بنا بود کار مؤثری را در این فضا انجام دهیم و کار مفیدی را در اجتماع داشته باشیم. قاعدتا باید کمیسیون ملی یونسکو و باشگاه‌های یونسکو در کشورها ایجاد می‌شدند تا قدرت حاکمیت آن کشورها را بیشتر کنند.
دریافت 160 چکیده مقاله
وی ادامه داد: از افراد متعددی که در حوزه‌های مختلف با حکمرانی سروکار دارند دعوت و هیئت علمی کنفرانس ایجاد شد و حدود هشت ماه پیش آغاز به کار کرد. تقریباً ۱۶۰ چکیده مقاله به کنفرانس ارسال شد که پس از بررسی به حدود ۱۲۰ مقاله رسید. مقالات داوری شدند و این اتفاق مهم علمی رقم خورد. بیش از 30 دانشگاه و مرکز علمی با ما مشارکت دارند. سازمان‌ها و مؤسساتی که در حوزه‌های مرتبط با حکمرانی سایبری و سواد رسانه‌ای فعالیت دارند هم با ما همکاری دارند.
ورود جامعه بشری به سخت‌ترین دوره حکمرانی
در ادامه این مراسم حسن خجسته، رئیس شورای علمی کنفرانس نیز طی سخنانی گفت: جامعه بشری وارد سخت‌ترین دوره حکمرانی شده است. در اثر دیجیتالی شدن و ارتباطات جدید یک همگرایی اتفاق افتاده و ویژگی‌های سپهر ارتباطی به شکل مطلق تغییر کرده است. ویژگی جدید همگرایی و همبستگی امکانات ارتباطی و بُعد ادغام است. طی دهه نود در امریکا بیش از ۸۵ کمپانی ارتباطی وجود داشت. این تعداد چند سال بعد به حدود بیست مورد رسید و ادغام شدند. تغییر خیلی بزرگی اتفاق افتاد. ارتباطات باید از چهارچوب قدرت دیده شود. چین جمعیتی دارد که هیچ کس جرئت حمله به آن را نداشت اما قدرت اکنون در گوگل و فیسبوک است. منبع نفت هنوز هم قدرتمند است اما امروز منبع اصلی داده‌هاست.
کاربران برده‌های جدید هستند
خجسته تأکید کرد: بحث مهم در این حوزه کاربران است. کتاب مطالعات انتقادی شبکه‌های اجتماعی اثر فوکس، تعبیر جدیدی از کاربران دارد و به کاربران می‌گوید بردگان جدید؛ می‌گوید شما مرتب داده تولید می‌کنید اما پذیرفته‌اید که مالک آن نباشید. اکنون همه مردم دنیا داده تولید می‌کنند اما همه سرباز یک جریان قدرتمند هستند. اکنون جابجایی قدرت اتفاق افتاده و کاربر در فضای مجازی اگر چه اساسا آزاد نیست اما چون حق انتخاب زیاد دارد، احساس آزادی میکند. مثل بازی کامپیوتری که اگرچه شما باید تحت پروتکل عمل کنی اما احساس آزادی داری که مثلا برای بازی از پیش تعیین شده، چه مدل ماشینی انتخاب کنی.
وی افزود: در حکمرانی کنونی مسئله کاربر از همه چیز مهم‌تر است، البته برای بخش مدنی آن هیچ جای دنیا هنوز نتوانسته‌اند فکری کنند. مسئله مهم در حکمرانی این است که در فضای مجازی کاربران به دلیل ویژگی ذاتیشان، دلشان می‌خواهد آزاد باشند. یکی از سختی‌های حکمرانی این است؛ «من‌ها» بر حسب ویژگی ذاتیشان می‌خواهند آزاد باشند و «مای» فضای مجازی ذاتا ضعیف است.
خجسته گفت: حکمرانی در فضای مجازی کار بسیار دشواری است. دو سال پیش نوجوانی در اینستاگرام با خانمی بحث و گفت‌وگو داشت که در فضای مجازی بسیار منتشر شد؛ بعداً شنیدم که نوجوان خودکشی کرده؛ برحسب صحت خبر، مسئول خودکشی کیست؟
رئیس شورای علمی کنفرانس، با بیان اینکه ارتباطات جدید و این شرکت‌ها تقریباً همه فعالیتشان برای سود است، ادامه داد: در حکمرانی یک پایه مهم کاربران هستند که تعریف‌های جدیدی از هویت خودشان ارائه می‌دهند. امروز سازمان‌هایی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند مشکل بزرگی دارند. از دوره ارسطو این مشکل درباره محتوا وجود داشت؛ ارسطو می‌گفت کتاب را در اختیار همه نگذارید چون ممکن است بد متوجه شوند اما فیلسوف دیگری این نظر را نداشت. حکمرانی فضای سایبر و فضای مجازی اساساً اجتماعی و فنی است نه صرفاً فنی. وزیر فناوری باید تحصیلکرده دانشگاه اجتماعی و فناوری باشد. امیدوارم خدا کمک کند و این کشور بتواند راه‌های خوبی را برای حکمرانی این فضا پیدا کند و به پیش ببرد.
موضوع مهم حکمرانی نرم است
حسین‌زاده قشمی، مدیر کل مرکز ارتباطات وزارت صمت نیز گفت: موضوع خیلی مهمی که با آن روبرو هستیم و در مقام عمل با آن دست و پنجه نرم می‌کنیم و راهبرد و استراتژی ما بر این اساس است، بحث حکمرانی نرم است. امروزه پلتفرم‌ها جای سازمان‌ها و دستو‌العمل‌ها را می‌گیرند. اصلی‌ترین بحث حکمرانی نرم، بیگ دیتا‌هاست. امروز در اکو سیستم رسانه‌ای میکرو رسانه‌ها دارند بازیگردانی می‌کنند و بازیگران اصلی اکوسیستم رسانه‌ای کشور شدند.
وی تصریح کرد: ما ناگزیریم از بیگ دیتاها بهره‌مند شویم تا ذائقه مخاطب را بشناسیم و بر آن اساس تولید رسانه‌ای کنیم. در جوامع نظام‌مندی که اراده ملت مهم است، حکمرانی را به این سمت می‌برد که به بیگ دیتاها تسلط پیدا کند. در دولت جدید و در راستای جهاد تبیینی که حضرت آقا فرموند، ناگزیر به فعال‌سازی میکرو رسانه‌های مردمی هستیم. ما نیاز به جریان سازی رسانه‌ها و برای جریان‌سازی نیاز به شخصیت‌سازی و برای شخصیت‌سازی نیاز به ایجاد پلتفرم‌ها داریم. طراحی بهره‌برداری از بیگ دیتاها هم حتماً نیاز به اتاق فکرهای تخصصی دارد. ما بدون تسلط به این محتواها و بیگ دیتاها نمی‌توانیم تسلط بر افکار عمومی داشته باشیم.
وی اظهار کرد: برگزاری رویدادهای این چنینی به شدت می‌تواند به این موضوع کمک کند. ما در دولت شبکه عظیمی از مسائل را پیش رو داریم و به این نقطه رسیده‌ایم که تصمیم‌گیری مدیران عالی رتبه حوزه موضوعی ما باید بر اساس بیگ دیتاها باشد و بدون تسلط روزانه بر بیگ دیتاها و پایش‌ها، تصمیم‌های مدیریت نیز سرتاسر مسئله خواهد بود.
قشمی در پایان گفت: ما آمادگی داریم در حوزه صنعت، معدن و تجارت پنل‌های تخصصی را داشته باشیم و خروجی‌هایش را در اختیار مدیران عالی رتبه وزارت قرار دهیم. ما رویدادهای مختلفی آغاز کرد‌ه‌ایم که می‌تواند مکمل این رویدادها باشد. باید با قدرت پای این مباحث و پیشبرد این اهداف بایستیم.
یادآوری می‌شود، این رویداد در ادامه با چهار پنل تخصصی با عنوان‌های «بنیان‌های نظری حکمرانی سایبری»، «فرهنگ، جامعه و حکمرانی سایبری»، «نهاد آموزش، سوادهای نوین و حکمرانی سایبری» و «سیاستگذاری و حکمرانی سایبری» و ارائه ۱۱ مقاله ادامه پیدا میکند.
همچنین مراسم اختتامیه نیز عصر امروز 4 مردادماه برگزار و به مقاله‌های برگزیده جوایزی اهدا می‌شود.
انتهای پیام
