از بازگشتی امیدبخش تا بازخوانی انتظارات قرآنیان چهارمحال‌وبختیاری

«مجمع عمومی خیران قرآن و عترت(ع) چهارمحال‌وبختیاری» پنج‌شنبه ۲۴ آذرماه با حضور ۲۴ نفر از فعالان و چهره‌های قرآنی و مدیران مؤسسات و خانه‌های قرآن استان در سالن بلاغ اداره‌کل تبلیغات اسلامی تشکیل و انتخابات دومین دوره این مجمع برگزار شد. پس از رأی‌گیری از اعضای حاضر در این جلسه هفت عضو حقیقی هیئت مدیره مجمع خیرین قرآنی چهارمحال‌وبختیاری از بین ۱۱ داوطلب تعیین و معرفی شدند.

بر این اساس، مهدی پرتویی با کسب ۲۲ رأی، عبدالله اسلامی با ۲۱ رأی، دکتر بهمنی با ۱۷ رأی، یونس اروجی با ۱۵ رأی، حجت‌الاسلام البرز رئیسی با ۱۴ رأی، حجت‌الاسلام سیدمسعود حسینی با ۱۲ رأی و زیبا حجازی با ۱۲ رأی به‌عنوان اعضای اصلی هیئت مدیره و فرشته امیری و حمید فدایی به‌ترتیب با ۹ و هشت رأی به‌عنوان اعضای علی‌البدل مجمع خیران قرآن و عترت(ع) استان انتخاب شدند.

چهار عضو حقوقی هیئت مدیره مجمع خیران شامل مدیران قرآنی اداره‌کل تبلیغات اسلامی، اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، اداره‌کل اوقاف و امور خیریه و اداره‌کل آموزش و پرورش است که غیبت نمایندگان فرهنگ و ارشاد اسلامی و آموزش و پرورش استان در این برنامه جای تأمل و پرسش دارد؛ به‌علاوه، نقش‌آفرینی اصلی اتحادیه مؤسسات و تشکل‌های قرآنی استان در برپایی این گردهمایی قرآنی مهم بوده است. حضور پرشور و دغدغه‌مندانه مسعود مثنوی، مدیرعامل جمعیت هلال احمر استان از حواشی این نشست بود که این چهره قرآنی و قاری ممتاز بر حسب علاقه شخصی حضور یافته و دقایقی به ایراد سخنرانی پرداخت.

برای آگاهی از رویکرد هیئت مدیره جدید مجمع خیران قرآن و عترت استان گفت‌وگویی با دو عضو منتخب که در هیئت مدیره مجمع قبلی نیز حضور داشتند انجام شده است، همچنین نظرات برخی فعالان قرآنی استان را در خصوص ظرفیت‌های این مجمع جویا شدیم که در ادامه می‌خوانیم.

آغاز به‌کار امیدبخش مجمع خیران قرآن و عترت استان

مهدی پرتویی، عضو هیئت مدیره مجمع خیران قرآن و عترت استان و فعال باسابقه قرآنی در چهارمحال‌وبختیاری در گفت‌وگو با ایکنا با تأکید بر اینکه امیدواریم در مجمع جدید بتوانیم در راستای حمایت و ترویج فعالیت‌های قرآنی استان گام برداریم، اظهار کرد: مجوز مجمع چهار سال پیش اخذ شد اما به دلایلی از جمله کرونا اتفاقاتی را که انتظار داشتیم محقق نشد اما از این به بعد و با معرفی هیئت مدیره جدید، فعالیت‌های حمایتی خود را آغاز خواهیم کرد.

وی ادامه داد: قطعاً از این پس تلاش خود را در جهت جلب مشارکت‌های عمومی برای فعالیت‌های قرآنی آغاز می‌کنیم تا از ظرفیت افراد متمکن حداکثر استفاده بشود.حقیقتاً اعتبارات دولتی قابل توجه نیست و چاره‌ای جز حرکت به سمت کمک‌های مردمی و خیری وجود ندارد. تعیین هیئت مدیره جدید یک حرکت نویدبخش و امیدبخش در فضای قرآنی استان به‌شمار می‌رود.

این چهره قرآنی استان در خصوص چرایی محقق نشدن اهداف در مجمع قبلی، بیان کرد: مشکلات متعددی وجود داشت از جمله اینکه از بدو آغاز به‌کار مجمع، حمایت و پشتیبانی دولتی از این تشکل اتفاق نیفتاد، همچنین فضای حاکم بر فعالیت‌های قرآنی استان در حالت رکود قرار داشت که به مجمع نیز تسری یافت.

پرتویی گفت: با وجود این مشکلات عدیده که کرونا نیز بر آن افزوده شد، مجمع خیران قرآن و عترت استان اقداماتی را نیز داشت که مهم‌ترین آن تأمین امکانات زیرساختی و فضا و امکانات بود، همچنین افتتاح حساب و مدون کردن بایسته‌ها و تمهیدات تداوم کار مجمع انجام شد. البته نمود خارجی این اقدامات کمرنگ بود که می‌کوشیم در مجمع جدید این ضعف برطرف شود و اقدامات مجمع نمود بیشتری داشته باشد.

وی تصریح کرد: اکنون که شاهد مشخص شدن اعضای هیئت مدیره دومین مجمع خیران قرآن و عترت استان هستیم، خوشبختانه برنامه کار آماده است و می‌دانیم که در ادامه مسیر چه کارهایی باید انجام شود.

جایگاه والای قرآن در نزد آحاد مردم استان

عبدالله اسلامی، فعال قرآنی و عضو هیئت مدیره مجمع خیران قرآن و عترت استان نیز در جریان این نشست در گفت‌وگو با ایکنا با اشاره به نگرانی و دغدغه خود در خصوص فعالیت‌های قرآنی استان، اظهار کرد: این فعالیت‌ها آنچنان که باید و شاید در استان باشد، پیش نمی‌رود که قصد ندارم به آسیب‌‌شناسی این موضوع بپردازم اما شاهد پراکندگی در فعالیت‌های قرآنی هستیم و این در حالیست که عموم مردم تعهد و ایمان قلبی نسبت به قرآن کریم دارند و برای مصحف شریف جایگاه ویژه قائل هستند.

وی ادامه داد: امتیاز مردم ما این است که هیچوقت مشاهده نکرده‌ایم که برای آنان از قرآن بگوئیم و نه بشنویم لذا دوست دارند برای قرآن کاری انجام دهند. در سطح جامعه شاهد فعالیت‌های همه‌جانبه قرآنی مردم‌نهاد اعم از جلسات خانگی و فعالیت مؤسسات و خانه‌های قرآن و محافل خودجوش قرآنی هستیم که البته وقتی در دل فعالیت‌ها وارد می‌شویم، انبوهی از مشکلات آشکار می‌شود.

این فعال قرآنی استان با تأکید بر اینکه تمامی تشکل‌ها و مراکز فعال قرآنی به‌دنبال دستگیری از جوانان و نوجوانان جامعه هستند، گفت: قاطبه قرآنیان و دغدغه‌مندان قرآنی به‌دنبال این هستند که فرزندان این مرز و بوم را به وادی قرآن راهنمایی و علاقه‌مندان قرآن را پشتیبانی کنند؛ البته این مهم نیازمند بستر است که به‌دلیل مشکلات عدیده و عمدتاً مالی چندان فراهم نیست.

اسلامی با بیان اینکه بخشی از فعالیت‌های قرآنی در نهادهای دولتی در حال اجراست و بودجه‌های خوبی نیز به این نهادها تخصیص می‌یابد، ادامه داد: بسیاری از ما قرآنیان با این موضوع هم‌عقیده هستیم که غالب فعالیت‌های قرآنی نهادها در جهت ارائه آمار و پر کردن گزارش انجام می‌شود اما متأسفانه حمایت این نهادها از مجموعه‌های خودجوش و مردم‌پایه بسیار ضعیف است و فعالان این عرصه با بی‌مهری‌ها و بی‌توجهی‌ها مواجه می‌شوند که این جای سؤال دارد.

وی افزود: بسیاری از مسئولان را وقتی مراجعه می‌کنیم از حیث کلامی با ما همفکر و همزبان می‌شوند و همراهی و همکاری می‌کنند اما در میدان عمل این همکاری اتفاق نمی‌افتد؛ پرسش اینجاست که این موضوع از کجا باید حل شود و چرا باید شاهد این بی‌مهری‌ها باشیم و کارها بدون همگرایی و به‌صورت موازی‌کاری یا پراکنده انجام شود؟

ساماندهی مسائل جامعه قرآنی استان

اسلامی تصریح کرد: آنچه چند سال قبل ما را بر آن داشت تا مجمع خیران قرآن و عترت استان را راه‌اندازی کنیم، ساماندهی این مشکلات بود. بنا بود این مجمع تمام توان خود را به‌کار گیرد تا حتی‌الامکان بتواند تمامی بسترهای لازم را از فرهنگ‌سازی گرفته تا امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری برای ترویج و اشاعه فعالیت‌های قرآنی با هدفمندی و بازدهی خوب فراهم کند.

رئیس هیئت مدیره اولین مجمع خیران قرآن و عترت استان با اشاره به تحقق نیافتن اهداف و برنامه‌های مجمع قبلی در استان، تأکید کرد: بخشی از مشکل مربوط به کم‌مهری مجموعه‌های اداری در حوزه قرآن و عترت و بخش دیگر ناشی از مشکلاتی بود که در پی شیوع کرونا و تعطیلی فعالیت‌های قرآنی حضوری در مؤسسات و مراکز قرآنی ایجاد شد. این امیدواری وجود دارد که با توجه به تجربه‌های کسب شده در سال‌های قبل و ایجاد ظرفیت‌های تشکیلاتی بتوانیم ارتباط مطلوب را با تمام مؤسسات و مراکز قرآنی ایجاد کنیم و افق روشنی برای فعالیت‌های قرآنی پیش روی ما ترسیم شده است.

اسلامی با اشاره به اینکه با مساعدت دکتر بهمنی، پزشک نیک‌اندیش استان، مکان این مجمع تأمین شده و امکانات مجمع نیز تکمیل است در خصوص تدوین برنامه اقدامات و فعالیت‌های مجمع که آماده شده است، تصریح کرد: این برنامه برگرفته از اساسنامه مجمع است و زوایای کار مجمع را کاملاً ترسیم و مشخص می‌کند که متأسفانه در دور قبلی فعالیت مجمع نتوانستیم به عملیاتی ساختن این برنامه جامع دست یابیم.

وی در خصوص برخی مفاد این برنامه راهبردی و چشم‌انداز که در هیئت مدیره جدید مجمع قرآن و عترت استان نیز می‌تواند مورد توجه و استفاده قرار گیرد، بیان کرد: قاطبه فعالیت‌های مجمع ناظر بر حمایت و پشتیبانی است و این مجموعه بر طبق اساس‌نامه وظیفه‌ای در حوزه اجرایی و عملیاتی ندارد.

برخی مفاد برنامه راهبردی مجمع خیران قرآنی

اسلامی ادامه داد: حمایت ویژه آموزشی از مؤسسات و خانه‌های قرآن با هدف توان‌افزایی، حمایت و پشتیبانی آموزشی و علمی از نهادهای فرهنگی، اشاعه فرهنگ قرآنی نهج‌البلاغه و صحیفه سجادیه از طریق مساجد و کانون‌های فرهنگی، شناسایی استعدادهای نخبگان قرآنی، حمایت اجتماعی از آموزش قرآن، حمایت از نشر آثار و محصولات قرآنی و توسعه فضای مجازی منطبق بر دانش روز، تهیه بانک جامع خیران قرآنی، تدوین راه‌های جذب خیران و راه‌اندازی سامانه جذب حمایت‌های نقدی، ارتباط با صدا و سیما، برگزاری جشنواره خیران به‌منظور شناسایی خیران کلان در طول سال و به‌طور مستمر و تهیه و توزیع فُرم‌های مشارکت خیران از جمله دستورهای ویژه این برنامه راهبردی است.

وی تأکید کرد: استفاده از ظرفیت شورای شهر، بانک‌ها، شهرک‌های صنعتی و اصناف در راستای اهداف مجمع، برنامه‌ریزی و اقدام برای هرگونه فعالیت عام‌المنفعه قرآنی، جذب منابع مالی متناسب با نوع فعالیت‌های مؤسسات و خانه‌های قرآن و ... از راهکارهای دیگری است که در این برنامه به آن‌ها اشاره شده است.

اسلامی به ضرورت تشکیل کارگروه‌های ویژه مجمع خیران نیز اشاره کرد و توضیح داد: کار گروه‌های پژوهشی، تبلیغات قرآنی، مشاوره، فعالیت‌های هنری قرآنی، خدمات نرم‌افزاری، نشر و چاپ، شناسایی و احصای ظرفیت دستگاه‌ها و نیز کارگروه شناسایی و احصای ظرفیت نهادهای مردمی تأثیرگذار در راستای نائل شدن به اهداف و برنامه‌های تدوین شده در برنامه مجمع باید تشکیل شوند.

این چهره قرآنی استان با تأکید بر نقش مهم بانوان در حوزه فعالیت‌های قرآنی، بیان کرد: در حوزه خیری نیز بانوان نقش اول را دارند که این موضوع در حرکت‌های مدرسه‌سازی به عینه مشاهده شده است و لذا این ظرفیت نیز نباید نادیده گرفته شود.

اسلامی در پایان گفت: دعوت و استفاده از کمک و همفکری تمامی اعضای منتخب و نیز بازرس و اعضای علی‌البدل در جلسات مجمع خیران در دستور کار قرار دارد تا بتوان از تمامی ظرفیت اعضا در جهت ساماندهی کارها و اتخاذ تدابیر مطلوب استفاده شود. هر یک از قرآنیان استان یک سفیر برای معرفی و تعامل با مجمع باشند و شعارمان این باشد که می‌خواهیم بستری را برای فعالیت‌های قرآنی مهیا کنیم تا ضمن جذب کمک‌های خیری، توزیع متعادل نیز در بین تمامی مؤسسات و مراکز قرآنی و خانه‌های قرآن در شهرها و روستاها محقق شود.

انتظارات قرآنیان از مجمع خیران قرآنی استان

اعظم صابری، مدیر جامعة‌القرآن واحد بانوان و خردسالان شهرکرد نیز در گفت‌وگو با ایکنا با ابراز خرسندی از فعال شدن مجمع خیران قرآن و عترت استان و با اشاره به اینکه خوشبختانه زیرساخت‌های فعالیت‌ مجمع فراهم است، اظهار کرد: ضمن تقدیر از بانیان راه‌اندازی مجمع خیران قرآنی استان، این امیدواری را داریم که خیران همانطور که در تمامی زمینه‌ها ورود خوب و مؤثری داشته‌اند در حوزه فعالیت‌های قرآنی نیز پشتیبان باشند.

وی با ذکر اینکه در زمینه‌های قرآنی جای کار زیادی وجود دارد و تمامی فعالیت‌ها باید منجر به جاری و ساری شدن سبک زندگی قرآنی در جامعه شود، ادامه داد: زمینه‌هایی که برای کار وجود دارد در بسیاری از موارد به علت مشکلات مالی کمرنگ می‌شود و خیرانی وجود دارند که می‌توانند کمک کنند، مجمع خیران ظرفیت بسیار خوبی است که به‌عنوان نهادی رسمی به جلب مشارکت این خیران ورود کند و نقش‌آفرین باشد.

صابری تأکید کرد: هر یک از فعالان قرآنی شاید به‌صورت موردی و محدود بتوانند کمک‌هایی را جذب کنند اما مجمع خیران قرآن و عترت ظرفیتی است که می‌تواند دامنه جذب حمایت‌ها از داخل و خارج از استان را گسترش دهد و کار را با رسمیت و وجاهت دنبال کند. قطعاً دستگاه‌ها نیز از این مجمع حمایت بهتری دارند و این حمایت را ترجیح می‌دهند به اینکه از این یا آن فرد فعال قرآنی حمایت انجام گیرد.

این بانوی فعال قرآنی استان تصریح کرد: خیران و افراد متمول نیز وقتی ببینند جلب مشارکت‌ها در قالب یک مجمع رسمی و مورد تأیید چهار نهاد رسمی یعنی تبلیغات اسلامی، ارشاد، اوقاف و آموزش و پرورش انجام می‌گیرد، تمایل بهتری برای حمایت و پشتیبانی از این مجمع خواهند داشت.

پیشنهاداتی برای جذب حمایت‌ها

صابری در خصوص راهکارهای جذب حمایت‌ها و با اشاره به تجربه خود در جمع‌آوری کمک‌های مردمی جهت حمایت از فعالیت جامعةالقرآن شهرکرد، بیان کرد: در زمانی که با تعطیلی کلاس‌ها و ریزش قرآن‌آموزان و کاهش شدید درآمدها مواجه بودیم، کارت‌هایی تحت عنوان نذر قرآنی تهیه و در میان خانواده‌های مرتبط با جامعة‌القرآن توزیع شد که خوشبختانه با همت والای خانواده‌های قرآن‌آموزان کمک‌هایی جمع‌آوری و اجاره‌بهای مجموعه پرداخت شد. اگر این کمک‌ها نبود چاره‌ای جز تعطیلی جامعةالقرآن در ایام کرونایی نداشتیم که به‌مدد این حمایت‌ها سر پا ماند.

وی ادامه داد: پیشنهاد می‌شود که مجمع خیران قرآن و عترت استان نیز کارت‌هایی با این عنوان آماده و در بین اقشار مختلف مردم به‌ویژه طبقات دغدغه‌مند توزیع شود که قطعاً کارساز خواهد بود و هستند بسیاری از افرادی که دوست دارند در حد توان کمک کنند که اگر این کمک‌های هر چند اندک روی هم جمع شوند قطعاً قابل توجه و سودمند خواهد بود.

مدیر جامعةالقرآن برپایی محافل و رویدادهای قرآنی و به‌ویژه مسابقات قرآن را بسیار ثمربخش دانست و توضیح داد: مجمع می‌تواند در این زمینه نیز با همکاری نهادهای متولی قرآنی ورود کند و ضمن ایجاد فضای قرآنی در استان، انگیزه و کشش به‌ سمت قرآن اتفاق بیفتد و شاهد رونق فعالیت‌ها و جذب حمایت‌ها باشیم.

صابری بیان کرد: یکی از دغدغه‌های بنده در مؤسسه جامعة‌‌القرآن این است که علاوه بر جذب کودکان، خانواده‌های آنان نیز آموزش ببینند و سبک قرآنی وارد زندگی‌ها و زیست پدرها و مادرها شود و جای امیدواری وجود دارد که این دست رویکردهای قرآنی در راستای مهجوریت‌زدایی از قرآن از سوی فعالان نیز مورد حمایت قرار گیرند.

وی با یادآوری حضور نهادهای تأثیرگذار در مجمع خیران قرآن و عترت، بیان کرد: از این چهار نهاد انتظار می‌رود که از ظرفیت خود در جهت شناسایی و جلب حمایت‌های خیران استفاده کنند، آموزش و پرورش همچنان که در زمینه فعالیت مجمع خیران مدرسه‌ساز عملکرد موفقی داشته است می‌تواند از این تجارب خود در مجمع خیران قرآنی نیز بهره بگیرد.

صابری تصریح کرد: مجمع باید بتواند ثمرات و برکات ترویج فرهنگ قرآنی در جامعه را برای خیران استانی و کشوری که شناسایی می‌کند توضیح دهد و آنان را متقاعد کند که کمک‌ها را به این سمت سوق دهند. خیران باید توجیه شوند که ریشه بسیاری از آسیب‌ها و مشکلات جامعه برخاسته از کمرنگ شدن اندیشه و فرهنگ قرآنی است، قرآن باید در متن زندگی‌ها قرار گیرد و سرلوحه کار همه ما باشد و یکی از الزامات این مهم، توسعه و تقویت فعالیت‌های قرآنی و آموزش‌های تفسیر و تدبر و جلسات تبیینی و پرمحتواست که امید است با کمک مجمع خیران گام‌های بزرگ‌تر و بلندتر در این زمینه برداریم.

الگوی جلب مشارکت‌ها در مؤسسات و خانه‌های قرآن

مهناز طاهری، مدیر خانه قرآن ثقلین مستقر در مسجد مرتضی علی(ع) هفشجان با اشاره به اینکه علاوه بر فعالیت‌های آموزشی جلسات هفتگی با بانوان محله نیز در محل این خانه قرآن برگزار می‌شود، اظهار کرد: در این جلسات در خصوص مسائل مالی محله نیز کارهایی انجام می‌شود که از جمله تأسيس یک صندوق وام قرض‌الحسنه است.

وی ادامه داد: با کمک این بانوان خیر توانستیم در جهت تأمین جهیزیه نوعروسان نیازمند گام برداریم‌، فروش آثار هنری بانوان سرپرست خانوار در محل خانه قرآن نیز از جمله دیگر اقدامات خیری این مجموعه قرآنی است.

طاهری بیان کرد: این دست فعالیت‌ها و اقدامات اجتماعی ذیل نام قرآن و عترت(ع) بسیار تأثیرگذار و فرهنگ‌ساز است؛ جلسات تفسیر و تدبر نیز علاوه بر اینکه مبانی و مفاهیم نورانی قرآن نیز مطرح می‌شود، کمک‌های بانوان خیر به‌صورت موردی و برای رفع مشکلات اهالی محله یا تأمین هزینه‌های فعالیت‌های قرآنی جمع‌آوری می‌شود. مجمع نیز قطعاً می‌تواند با الگوگیری از جلب مشارکت‌ها در مجموعه‌های مردم‌نهاد، در سطحی وسیع‌تر نسبت به سوق دادن کمک‌های خیرخواهانه به سوی فعالیت‌های قرآنی در استان نقش‌آفرین باشد.

همچنین یکی از بانوان فعال قرآنی که نخواست نامش ذکر شود با اشاره به اینکه به‌دلیل علاقه و ارادت به ساحت قرآن کریم منزل خود را برای فعالیت‌های آموزشی و قرآنی اختصاص داده و مشکل تأمین اجاره‌بهای خانه قرآن خود ندارد، اظهار کرد: هزینه‌های جاری خانه قرآن نیز از طریق کمک‌های موردی و شهریه اندکی است که قرآن‌آموزان پرداخت می‌کنند لذا تا کنون نیازی برای مراجعه به خیران یا نهادها احساس نشده و به‌طور مستقل و کاملاً دلی فعالیت‌هایی وجود دارد.

وی در پاسخ به این پرسش که مجمع خیران چه نقشی در جذب حمایت‌های خیری برای تقویت فعالیت‌های قرآنی دارد، ادامه داد: قرآنیانی که در مجمع خیران فعال هستند می‌توانند با تبلیغ و فرهنگ‌سازی و نیز ارائه و معرفی فعالیت‌های قرآنی شاخص به خیران، آنان را نسبت به این مهم متقاعد کنند.

این فعال قرآنی استان با تصریح اینکه به‌ویژه در استان ما و به‌طور اخص در سال‌های اخیر بسیاری از افراد خیر دیگر توانایی ارائه کمک‌های خیری ندارند، گفت: بااینحال هستند خیرانی در داخل و خارج از استان که باید شناسایی و جذب شوند، همچنین در سطح کلان نیز نگاه‌ها باید در جهت تقویت اعتبارات قرآنی تغییر کند.