بیماری‌های آسایش سالانه 300 هزار ایرانی را می‌کشد

به گزارش خبرنگار ایکنا، علی منتظری، رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی در اولین کنگره پزشکی مبتنی بر سبک زندگی که به همت سازمان جهاددانشگاهی علوم پزشکی تهران از امروز چهارشنبه دهم اسفند ماه به مدت دو روز آغاز به کار کرده است، طی سخنانی، گفت: همه آگاه هستیم که روش زندگی ما در سال‌های اخیر یعنی در قرن 21 دچار تحولات جدی شده است. این تحولات جدی به چند دلیل اتفاق افتاده؛ اول به خاطر اوضاع اقتصادی، دوم توسعه شهرنشینی، سوم به خاطر جهانی شدن و برداشته شدن مرزهای جغرافیایی و در نهایت انقلاب ارتباطات و انقلاب الکترونیک که در این قرن بشر را به یکی از دستاوردهای بزرگ خود نائل کرده است.

تنبل‌شدن از عوارض تکنولوژی‌های جدید است

منتظری تصریح کرد: اینها دلائل عمده‌ای است که باعث شده زندگی انسان‌ها دچار تغییراتی شود و روش زندگی که در گذشته داشتند با روش زندگی که امروز برای خودشان انتخاب کرده‌اند متفاوت باشد. این تغییرات عوارضی را به بار آورده است که یکی از این عوارض مهم این است که تنبل‌تر شده‌ایم و حتی ساده‌ترین نیازهای خودمان را هم سفارش می‌دهیم تا به در خانه بیاورند.

وی تصریح کرد: پیامد این مسئله موجب شده عوامل خطر، سلامتی انسان‌ها را تهدید کند. یادمان باشد وقتی در خصوص سبک زندگی بحث می‌کنیم این موضوع می‌تواند مباحث متنوعی داشته باشد اما در حوزه عمومی علم پزشکی و سلامت این سبک زندگی معطوف به چهار موضوع است که باید بر آنها تکیه کنیم. این عوامل خطر، عوامل خطر بیماری‌های غیرواگیر هستند که با سبک زندگی و روش زندگی ما ارتباط بسیار تنگاتنگ و وسیعی دارند.

بیماری‌های آسایش

منتظری اضافه کرد: مهم‌ترین بیماری‌های غیرواگیر، سرطان، بیماری‌های قلبی ـ تنفسی و دیابت هستند که چند نفر از متخصصان سلامت در سال 2005 مقاله‌ای با عنوان «بیماری‌های آسایش» نوشتند و هشدار دادند که بشری که مدام پیشرفت و توسعه می‌کند باید ببیند مابه ازای این مسئله چه چیزی را از دست می‌دهد.

وی ادامه داد: این متخصصان هشدار دادند این پیشرفت که همراه با آسایش است و عمده‌ترین دستاوردهای آن تکنولوژی است، سلامت بشر را به شدت در خطر قرار داده است. ما نمی‌گوییم این تکنولوژی را کنار بگذاریم و از این پیشرفت‌ها استقبال نکنیم اما حواسمان باشد، در این پیشرفت به مسائل سلامت انسان‌ها و جوامع فکر کنیم. برای اینکه در این توسعه مارکتینگ و بازار حرف اول را می‌زند. لذا هشدار دادند که در مورد متمدن و شهری شدن باید دقت کنیم و اسم این بیماری‌ها را بیماری‌های آسایش گذاشته‌اند.

4 عامل خطر سبک زندگی ناسالم

رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی با اشاره به اینکه در سبک زندگی اسلامی ـ ایرانی موضوع وسیع‌تر مطرح شده است، گفت: چهار عامل خطر (ریسک فاکتور) برای زندگی غیر سالم و سبک زندگی سالم در علوم پزشکی مطرح است که شامل خطر تغذیه، کم تحرکی، استفاده و مصرف دخانیات و مصرف الکل می‌شود. طبق آخرین آمار مرگ 41 میلیون نفر که برابر 74 درصد همه مرگ‌ومیرهاست، ناشی از این چهار دلیل است. از این 41 میلیون نفر، مرگ 17 میلیون نفر متعلق به افرادی است که زیر 70 سال هستند. ببینید چه مقدار عمر از دست می‌رود! نکته مهم‌تر اینکه 86 درصد از این 17 میلیون نفر در کشورهای کمتر توسعه ‌یافته رخ می‌دهد. یعنی ما در کشورهای توسعه نیافته جوان‌تر می‌میریم.

منتظری افزود: گفته شده که 77 درصد از این 41 میلیون نفر در کشورهای کمتر توسعه یافته زندگی می‌کنند و این نشان می‌دهد مسئله سبک زندگی غیر از اینکه مسئله پزشکی است مسئله اقتصادی نیز است. شما جوانان را تربیت و برای آن هزینه و سرمایه‌گذاری می‌کنید تا سال‌ها خدمت کنند اما آنها را از دست می‌دهید. این مرگ‌ومیرها از نظر اقتصادی و اجتماعی هم آثار عمیقی دارد که عمدتاً این آثار در کشورهای کمتر توسعه یافته رخ می‌دهد.

وی در خصوص آمار مرگ‌ومیر ناشی از سبک زندگی در ایران گفت: در ایران هم 81 درصد از مرگ و میرها به خاطر بیماری‌های غیرواگیر از جمله دیابت، سرطان، بیماری‌های تنفسی و ... است. طبق گزارشی که در این خصوص آمده 300 هزار مرگ و میر در سال به دلیل سبک زندگی در ایران رخ می‌دهد و 15 درصد مرگ و میرها در افرادی رخ می‌دهد که سن آنها به اندازه مردم عادی نرسیده است.

منتظری اضافه کرد: در مقاله‌ای که در سال 2010 منتشر شد برای ایران سه ریسک فاکتور  در خصوص این مرگ‌ومیرها مطرح کرده‌اند که خطرهای ناشی از تغذیه، خطرهای ناشی از فشار بالا و خطرهای ناشی از وزن بالا مطرح شده است که این موضوعات می‌تواند موضوع تحقیقات آینده ما باشد و باید به آنها دقت کنیم. هم کسانی که در حوزه سلامت جسمانی کار می‌کنند و هم کسانی که در حوزه سلامت روان کار می‌کنند و کسانی که در علوم انسانی و اجتماعی کار می‌کنند می‌توانند در این زمینه‌ها پژوهش کنند.

وی تصریح کرد: ما باید مطمئن شویم این تکنولوژی، دانش جدید و تغییر و تحولاتی که در دنیا رخ داده و برای ما آسایش فراهم کرده کمک می‌کند که انتخاب‌های درستی هم داشته باشیم و اینطور نباشد که این علم موجب شود انتخاب‌های غیر سالم داشته باشیم.

رئیس پژوهشکده علوم بهداشتی جهاددانشگاهی افزود: در زمینه سلامت هم باید به مردم و مسئولان هشدار و توجه دهیم که به هوش باشند. این پیشرفت و توسعه خوب است و زندگی ما را رونق بخشیده اما توجه کنیم که آموزش مردم در زمینه سلامت و همچنین دقت در فضای زندگی و محیطی را فراموش نکنند.

وی با ابراز تأسف شدید از اینکه متخصصان سلامت منفعل هستند، گفت: ما وقتی می‌گوییم متخصص سلامت این تخصص را از حوزه بالینی جدا می‌کنیم؛ متأسفانه متخصصان سلامت همگانی در کشور منفعل هستند. باید خودشان در میدان باشند؛ یکی از گروه‌هایی که در مورد مبارزه با عوامل خطر و تغییرات ناشی از سبک زندگی وظیفه مهم دارند متخصصان سلامت هستند.

منتظری ادامه داد: وزارت بهداشت ما هم از این آدم‌ها خیلی خوشش نمی‌آید و به دنیال این است که یا بیمارستان درست کند یا تخصص و فوق تخصص درست کند و سلامت جایی در اقداماتشان ندارد حتی به اندازه تعداد طبقات وزارت بهداشت، متخصص سلامت در آن نداریم. متخصصان سلامت باید نقش پیدا کنند و صدا داشته باشند. هر سال هزاران نفر می‌میرند و تخصص این افراد سلامت مردم است و باید در این حوزه حضور پیدا کنید.

وی در پایان گفت: ما باید کار جمعی کنیم. نقش پزشکان، متخصصان و ... قابل انکار نیست به خصوص وقتی افراد بیمار شدند پزشکان باید آنها را درمان کنند و ما اهمیت آنها را انکار نمی‌کنیم اما قبل از بیماری باید نقش ایفا شود و مسئولیت‌های خودمان را در این زمینه بپذیریم. البته باید براساس ذائقه مردممان سبک زندگی در حوزه سلامت را به آنها ارائه کنیم.