گرامیداشت دکتر حجازی، مؤسس اولین بیمارستان روانپزشکی مشهد برگزار شد

به گزارش ایکنا از خراسان رضوی، علی تقی‌پور، معاون دانشجویی فرهنگی دانشگاه علوم پزشکی مشهد در مراسم یادمان مرحوم موسی خان حجازی، مشهور به طبیب اعظم، پزشک، بنیان‌گذار و مؤسس بیمارستان روانپزشکی حجازی و بیماری مسلوین سابق (شریعتی کنونی) مشهد که امروز 28 دی‌ماه با حضور خانواده مرحوم و جمعی از مسئولان امروز در محل بیمارستان شریعتی برگزار شد با اشاره به خلاصه‌ای که از فعالیت‌ها و اقدامات موسی خان حجازی ارائه شد، با طرح این پرسش که زندگی ایده‌آل چیست، اظهار کرد: در یافتن پاسخ این پرسش حکما و فلاسفه در سیر تطور و تحول نفس سه مرحله را ذکر می‌کنند، یک مرحله، مرحله حیات نباتی است. در حیات نباتی آنچه مرکز ثقل است، لذت‌های محسوس، رشد و نمو، خوراک و پوشاک و محل زندگی مناسب است، مرحله دوم حیات حیوانی است که دربردارنده یک سری ادراک عاطفی، وهمی، خیالی و ... است و از این مرحله که بگذریم وارد مرحله حیات انسانی می‌شویم که قطعاً پاسخ به سؤال ما در دو مؤلفه نخست نیست، اما در حیات انسانی بالاترین مرحله چیست.

وی بیان کرد: آیه 97 سوره نمل «مَنْ عَمِلَ صَالِحًا مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَيَاةً طَيِّبَةً ۖ وَلَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ؛ هر کس از مرد و زن کار نیکی به شرط ایمان به خدا به جای آرد ما او را به زندگانی خوش و با سعادت زنده ابد می‌گردانیم و اجری بسیار بهتر از عمل نیکی که می‌کردند به آنان عطا می‌کنیم.» پاسخ را می‌دهد، نخست موضوع مؤمن بودن مطرح است، فردی و افرادی هستند که همچون طبیب اعظم که به سرزمین امن رسیده است، عمل صالح انجام می‌دهد و شاخص عمل صالح خلوص است.

تقی‌پور ادامه داد: چنین افرادی با خلوصی که دارند و با تأکید بر نیازهای زمان، مردم و مسئولیت‌پذیری نسبت به آن‌ها به مرتبه‌ حیات طیبه، یعنی بالاترین مرتبه حیات انسانی می‌رسند، بنابراین اگر به دنبال زندگی ایده‌آل هستیم، باید حیات طیبه را دریابیم که در این دنیا قابل وصول است، اما از جنس این دنیا نیست، زیرا این دنیا فانی و حیات طیبه جاودانه است و مؤلفه‌های جاودانگی دار و در واقع خلوص در عمل و ایمان در درون به چنین افرادی حیات طیبه می‌بخشد.

وی تأکید کرد: به دنبال تجلیات قرآن در آسمان‌ها نگردید و با نگاه به دور و بر خودمان دریابیم کسانی را که برای آیات خداوندآیت می‌شوند. سه عنصر در حیات طیبه مطرح است؛ مبدأحیات، جهت حرکت و مقصد حرکت و به راستی این که کدام نقطه از حیات، مبدأ چنین حیاتی است؟ چنانکه موسی از پرودگار خود می‌پرسد: «کیف وصلک قصدک لی؛ چگونه به تو برسم و خداوند پاسخ می‌دهد قصدمن کردی، به من وصل شدی» و اما مقصد کجاست؟ «انا لله و انا الیه راجعون»

سهراب رضازاده، نتیجه سیدموسی خان حجازی نیز به نمایندگی از خاندان حجازی در این مراسم به بیان خلاصه‌ای از زندگی و اقدامات وی پرداخت و گفت: سیدموسی خان حجازی ملقب به «طبیب اعظم» متولد 1256 شمسی در تهران بوده است، وی پس از پایان تحصیلات اولیه و متوسطه وارد دارالفنون می‌شود، او که شاگردی تیزهوش بود و به زبان فرانسه تسلط داشت، به کشور فرانسه برای ادامه تحصیل سفر می‌کند و پس از اتمام تحصیلات و بازگشت در تهران مشغول به کار می‌شود.

وی ادامه داد: والی خراسان از او دعوت می‌کند به مشهد بیاید و به انجام خدمات پزشکی بپردازد، سپس به عنوان رئیس دارالشفای رازی در مشهد مشغول به کار و به عنوان اولین پزشک قانونی مشهد معرفی می‌شود و تا پایان عمر این عنوان را حفظ می‌کند.

رضازاده اظهار کرد: وی در سال 1328 شمسی بیمارستانی را ویژه بیماران روانی در خیابان خواجه ربیع با همکاری تولیت آستان قدس رضوی در آن دوره تأسیس می‌کند، این بیمارستان در زمانی تأسیس می‌شود که شرایط بیماران روانی به‌شدت ناگوار و تأثربرانگیز بوده است. در آن سال‌ها برخی از دچارشدگان به اختلالات روانی در خیابان‌ها سرگردان بودند و از سوی مردم با رفتاری ناپسند مواجه می‌شدند و برخی دیگر در مکانی بسیار نامناسب بودند.

وی گفت: حجازی سعی می‌کند وضعیت نگهداری این بیماران بهبود یابد، اما به تجربه درمی‌یابد که باید مرکزی جدیدالاحداث که دارای استانداردهای روز است، مسئولیت نگهداری و مهم‌تر از آن درمان این بیماران را بر عهده داشته باشد و در پی این فکر بیمارستان یا تیمارستان حجازی ساخته می‌شود. کمک‌های خیراندیشی موسی خان حجازی تنها به بیماران روانی نبوده است و او به بخشی دیگر از بیماران که آن سال‌ها نام بیماری‌شان «سل» و برای مردم به شدت ترس آور بوده، می پردازد و بیمارستانی ویژه مسلولان در حوالی شهر مشهد (بیمارستان شریعتی کنونی) با همکاری و کمک  دوستانش راه اندازی می‌کند.سیدموسی خان حجازی در سال 1332 در سن 76 سالگی دار فانی را وداع گفت و طبق وصیت پیکرش در بیمارستان مسلولان حجازی به خاک سپرده شد.

عبدالله بهرامی، عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران نیز در این مراسم با یادآوری شیوع بیماری سل در آن سال‌ها بر اهمیت تأسیس بیمارستان مسلولین در آن برهه تاریخی اشاره و بیان کرد: با بهبود وضعیت آب شرب لوله‌کشی و کشف داروهای جدید امروز این بیماری تقریباً دیده نمی‌شود، چنین اتفاقی در مورد بیماری‌هایی همچون آبله، حصبه، دیفتری و کزاز رخ داده است و در عوض بیماری‌های دیگری همچون انواع هپاتیت‌ها آمده است، چنانکه که اکنون نوبت ویروس‌های جدید چون کرونا و انواع کووید است.

وی با اشاره به اخباری از دانشمندان چینی که با دستکاری بر ویروسی که به مغز انسان حمله می‌کند، بیان کرد: دانشمند باید در خدمت مردم باشد، نه اینکه علیه مردم و سلامت آنان اقدام کند.

بهرامی با اشاره به اینکه زمین بیمارستان شریعتی متعلق به خانواده دکتر توکلی‌زاده است، اظهار کرد: در سال 89 پیشنهاد ساخت بیمارستان قلب 500 تخت‌خوابی داده شد که موافقت شد، اما متأسفانه از سوی دانشگاه پیگیری نشد. از خانواده محترم وی تقاضا می‌کنم به فکر این موضوع باشند، زیرا دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیمارستان قلب ندارد و لازمه یک شهر سه تا چهار میلیونی داشتن حداقل یک بیمارستان قلب 500 تا 700 تخت‌خوابی است و این مکان به دلیل داشتن آب و هوای مناسب و آرامش برای بیماران قلبی بسیار مناسب است.

عضو فرهنگستان علوم پزشکی ایران با بیان ساخت بیمارستان‌های شیخ، اکبر، اورژانس عدالتیان و خاتم‌الانبیا و ام‌البنین که به کمک خیران صورت گرفته است، تصریح کرد: با راه‌اندازی این بیمارستان، کار بزرگی برای شهر مشهد انجام خواهد شد، زیرا تنها یک بیمارستان قلب 220 تخت‌خوابی در مشهد وجود دارد، اگرچه بیمارستان قائم و امام رضا(ع) بیمار قلبی بستری می‌کنند، اما وجود بیمارستان قلب ضروری به نظر می‌رسد.

وی با تأکید بر اینکه عمده مرگ و میرها بر اثر بیماری‌های قلبی است و سکته‌های مغزی پس از سکته‌های قلبی قرار دارند، گفت: رشته‌های قلب پیشرفت فراوانی داشته‌اند و اگر بیمار در ساعات اولیه آنژیوگرافی شود، قلب سلامت خود را خواهد یافت.