ضرورت توسعه تعاملات قرآنی در موسم حج

اعضای کاروان قرآنی جمهوری اسلامی ایران اعزامی به حج تمتع سال ١۴٠۳ موسوم به کاروان نور، اواخر فروردین‌ماه امسال از سوی دبیرخانه کمیته اعزام و دعوت از قاریان قرآن کریم تعیین و در ادامه از ۲۶ اردیبهشت‌ماه به مرور عازم سرزمین وحی شدند. با اعزام این گروه برنامه‌های مختلف کاروان قرآنی نور انجام شد که شامل بیش از ۷۰۰ نفر برنامه قرآنی در کل مکه و مدینه، ضبط تلاوت ۲۰۰ قطعه، اجرای محافل قرآنی و ... بود.

یکی از بخش‌های مهمی که امسال به صورت ویژه از سوی کاروان قرآنی نور انجام شد، اجرای محافل انس و معرفت بود که با تلاوت مجلسی قاریان کاروان قرآنی نور آغاز و روزانه در پنج نوبت، با حضور حجاج برپا می‌شد.

به همین مناسبت گفت‌وگویی را با مهدی عادلی، قاری بین‌المللی و عضو کاروان قرآنی «نور» در خصوص کم و کیف برنامه‌های قرآنی حج امسال و پیشنهادات وی برای ارتقای برنامه‌های کاروان قرآنی نور انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید.

ایکنا ـ میزان استقبال زائران حج ۱۴۰۳ از تلاوت کاروان قرآنی نور را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

امسال بحث برپایی محافل قرآن جدا از برگزاری محافل انس و معرفت که از سوی بعثه مقام معظم رهبری برگزار می‌شد، به خوبی درخشید. محافلی که طی آن قاریان قرآن به همراه گروه تواشیح برنامه‌ای را انجام می‌دادند و در پایان نیز با اهدای هدایا به حضار، فضای خاصی ایجاد شده بود. اغلب این محافل مورد استقبال خیلی خوب حجاج قرار گرفت و می‌توان از آن به عنوان یک تجربه خوب در این دوره نام برد.

هرچند در سرزمین وحی فضا برای فعالیت‌های قرآنی مهیاست، مخصوصاً در روزهای ابتدایی و اواسط مناسک حج اما همین فضا می‌طلبد که با خلاقیت و برنامه از این ظرفیت بهره برد.

ایکنا ـ احساس خود از تلاوت قرآن در جوار بیت‌الله الحرام و حرم شریف نبوی را بیان کنید.

قطعً تلاوت قرآن در مدینه منوره و مکه مکرمه فضای خاصی را ایجاد می‌کند و می‌توان گفت یکی از زیباترین‌ معنویات اسلامی تلاوت قرآن در مسجدالنبی و مسجدالحرام است؛ حضور در این اماکن حس و حال عجیبی به انسان می‌هد چراکه مکان‌هایی هستند که در گذشته پیامبر(ص)، اهل بیت(ع) و اصحاب ایشان در آن حضور داشته‌اند و محل نزول قرآن بوده است و همین موضوع احساس خوب و غیر قابل وصفی را به قاری هنگام تلاوت می‌دهد؛ ضمن اینکه با تلاوت قرآن یاد آنها می‌افتید و حس و حال معنوی مسجدالنبی(ص) و مسجد الحرام، گوش‌ها و دل‌ها را آماده می‌کند تا با شنیدن صدای قرآن جذب آن شده و گوش جان به آن بسپارند. فرصت حج، لحظاتی بسیار پربرکت برای سیراب کردن ذهن انسان‌ها از صوت کلام الهی است. 

 ایکنا ـ  ارزیابی شما از محافل انس با قرآن در سرزمین وحی که امسال به صورت ویژه برگزار شد، چیست؟

این محافل همانطور که در ابتدا عرض شد به خوبی برگزار شد و با استقبال خوبی هم همراه بود. شاید برخی افراد گمان نمی‌کردند که این محافل تا این حد مورد استقبال قرار گیرد اما با مدیریت خوب دوستان کاروان قرآنی نور و بعثه به یک محفل خاص تبدیل شده بود که ضمن تلاوت قرآن، شور و نشاط خوبی را هم بین حجاج ایجاد کرده بود و اکثراً از این محافل احساس رضایت داشتند. هر چند محدودیت‌ها و مباحث امنیتی زیاد بود اما این محافل در هتل‌ها به شکل متوالی برگزار شد و مورد استقبال قرار گرفت و در مقایسه با سفرهای قبل بحث قرآنی برجسته‌تر بود و خود این کار ویژه بود.

ایکنا ـ برپایی محافل مشترک قرآنی با کشور‌های مختلف جهان تا چه اندازه در معرفی قراء ایرانی تأثیرگذار بود؟

هر چند خود بنده امسال در این محافل نبودم و بازخوردی هم از دوستان نداشتم اما تجربه نشان می‌دهد که برگزاری چنین محافلی آن هم با حضور قاریان چهره و به نام می‌تواند در معرفی چهره قرآنی کشور به جهان مؤثر باشد. طی دوره قبلی که به حج مشرف شدم یکی از اساتید سرشناس کشور در حوزه قرآنی همراه با کاروان بود و به دلیل شناختی که از سرزمین وحی داشت و همچنین آشنایی با زبان عربی و برخی از کشورها برگزاری محافل را آسان‌تر و در سطح وسیع‌تری ممکن کرده بود. لذا حضور پیشکسوتان و چهره‌های قرآنی در برگزاری این محافل ضمن اثرگذاری می‌تواند موجب توسعه این محافل نیز شود.

ایکنا ـ به عنوان نماینده استان تهران در کاروان قرآنی نور شرکت کردید، تنوع اعضای کاروان از استان‌های مختلف را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

هر چند امکان حضور افراد از همه استان‌ها فراهم نبود اما درگیر کردن قاریان از استان‌های مختلف اقدام خوب و قطعا اثرگذار در توسعه فعالیت‌های قرآنی استان‌ها هم خواهد بود چراکه همان استان درگیر فعالیت‌های قرآنی قاری اعزامی خود می‌شود. این کار به قاریان نیز انگیزه می‌دهد که در استان‌ها به دنبال ارتقای سطح تلاوت و حفظ باشند.

ایکنا ـ به نظر شما چه فعالیت‌ها و اقداماتی می‌تواند اثرگذاری برنامه‌های کاروان قرآنی نور را ارتقا دهد؟

 آن‌چیزی که می‌تواند به گسترش فعالیت‌های قرآنی و حتی سایر فعالیت‌های فرهنگی در این سطح کمک کند بحث تعامل سیاسی و اجتماعی بعثه مقام معظم رهبری با کشور عربستان است و هر مقدار این تعاملات بهتر و بالاتر باشد دست ما برای انجام فعالیت‌های قرآنی بازتر می‌شود. دوستان بعثه برنامه‌هایی را در این عرصه داشته‌اند اما به نظر باید خیلی قبل‌تر از برگزاری مناسک حج این تعاملات صورت بگیرد و تقویت شود. برای مثال برای حج سال آینده از امروز فعالیت خود را آغاز کنند.

باید تلاش کنیم با درایت خاصی فعالیت‌های فرهنگی و قرآنی را در سرزمین وحی توسعه دهیم تا دستمان برای انجام این فعالیت‌ها باز باشد. فعالیت‌های قرآنی نقطه مشترک ما با جهان اسلام و عربستان است که می‌توان با توسعه آن به این عرصه کمک‌ کرد.

امسال حضور اعضای کاروان در حلقات قرآنی در مسجدالنبی که محدودیت کمتری نسبت به مسجدالحرام داشت، ظرفیتی را ایجاد کرده بود که بیشترین حضور را در این حلقه‌ها داشتیم. اکثر حلقه‌ها بچه‌های ما را شناخته بودند و خود مدیران حلقات اذعان داشتند که قاریان ایرانی چقدر خوب می‌خوانند و حتی دعوت می‌کردند که بچه‌های ما بخوانند چراکه می‌دانستند قاری‌های ایرانی بهتر از آنها قرآن می‌خوانند. این حلقات از فضاهای خوب و اثرگذار است. از یک‌سو آنها نمی‌‌توانستند نسبت به این فضا اقدامی انجام دهند و یا آن را جمع کنند چراکه همه در این حلقات می‌نشستند و ما نیز در کنار آنها می‌نشستیم و قرآن تلاوت می‌کردیم و از سوی دیگر وقتی که تلاوت‌های ما را می‌شنیدند به تسلط و قرائت خوب قاریان ایرانی اذعان داشتند.

در یکی از حلقات قرآنی که در ابتدای ورودی در مسجدالنبی بود، دو مراکشی بنده را دعوت کردند تا در این حلقه برایشان بخوانم؛ بعد که نشستم متوجه شدم بنده را به خوبی می‌شناسند و برای استادشان معرفی می‌کنند. استادشان نیز وقتی متوجه شد که از ایران هستیم و در این سطح تلاوت می‌کنیم بسیار تعجب کردند که سطح تلاوت قاریان ایران چقدر خوب است.

ایکنا ـ به نظر شما توسعه فعالیت‌های بین‌المللی قرآن چقدر می‌تواند در اثرگذاری برنامه‌های کاروان قرآنی نور مؤثر باشد؟

ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای در کشور وجود دارد که از آنها استفاده نمی‌شود. شناسایی و استفاده از قاریان پرانرژی و خوش‌خوان و اعزام مستمر آنها به کشورهای مختلف جهان برای تلاوت قرآن و برگزاری محافل قرآنی اقدامی است که باید با همکاری نهادهای متولی از جمله رایزنان فرهنگی و توسعه فعالیت‌های فرهنگی وزارت‌ امور خارجه در این عرصه تقویت شود.

متأسفانه برخی از رایزنان ما در این زمینه منفعل هستند؛ در حالی که قرآن زبان مشترک همه مسلمانان است و در همه جهان مسلمانانی داریم که شیفته استماع و شنیدن آیات نورانی قرآن هستند. چه بسا افرادی هم که مسلمان نیستند با شنیدن آیات قرآن کریم مسلمان شوند. اما امروز اعزام قاریان قرآن نسبت به سایر اعزام‌ها به کشورهای مختلف قابل مقایسه نیست. این اقدام ضمن انگیزه‌بخشی به قاریان می‌تواند در توسعه فعالیت‌های قرآنی جمهوری اسلامی ایران در حج و سایر نقاط جهان اثربخش باشد و می‌تواند مسلمانان جهان را با سطح تلاوت قاریان ایرانی آشنا کند.

یادآور می‌شود در کاروان قرآنی امسال مهدی عادلی از تهران، سیدکریم موسوی از خوزستان، یوسف قنبری از زنجان، حمید صفدری از خراسان‌رضوی، آرش سوری از کرمانشاه، سیدرضا نجیبی از فارس، مسعود موحدی‌راد از خراسان‌ رضوی، وحید براتی از خراسان جنوبی، سیدپارسا انگشتان از مازندران، خلیل سواری از خوزستان، مهدی عبرتی از گیلان، امیرحسین انواری از یزد، محمدرضا اکبری از مرکزی، سینا طباخی از آذربایجان شرقی و گروه تواشیح العباد از خوزستان، متشکل از مرتضی طرفی، نصرالله بریچی، صادق بیت سعید، خلیل سعیدی و محمد امین سبهانی خالص به سرپرستی علی صالحی‌متین، حافظ کل قرآن کریم حضور داشتند.