حجتالاسلام والمسلمین امیرعلی حسنلو، استاد حوزه علمیه در گفتوگو با خبرنگار ایکنا از قم در پاسخ به این سؤال که چگونه میتوان حول محور قرآن به وحدت رسید، اظهار کرد: قرآن مهمترین عامل و عنصر وحدت امت اسلامی است؛ رسولالله(ص) قرآن را ثقل اکبر شمرده و میفرمایند: «انّی تارِکٌ فیکُمُ الثَّقَلَینِ: کِتابَ اللِّٰهِ وَ عِترَتی اَهلَ بَیتی» در میان شما دو ثقل (قرآن و اهل بیتم) میگذارم و آنگاه که بر حوض کوثر وارد میشوید از ثقلین (کتاب خدا و عترتم) میپرسم؛ بنابراین برای رسیدن به وحدت کامل باید عوامل آن را از قرآن و رهنمودهای رسولالله(ص) دریافت کرد و آن را محور قرار داد.
در قرآن آیه مودت یکی از فرامین است، «قل لا اسالکم علیه اجرا الا المودة فی القربی» که در حدیث ثقلین نیز به این مورد اشاره شده و کاملا واضح است، ضمن اینکه قرآن خطاب به مسلمین میفرماید: «واعتَصموا بحَبلِ اللهِ جمیعاً و لاتَفَرَّقوا؛ و همگی به ریسمان الهی چنگ زنید و پراکنده نشوید.»
مفسران درباره «حبل الله» احتمالات مختلفی ذکر کردهاند، برخی میگویند منظور از آن قرآن و برخی معتقدند منظور اسلام است و برخی دیگر گفتهاند منظور خاندان پیامبر(ص) و ائمه معصومین(ع) هستند، اما این تفسیرها، هیچ کدام با یکدیگر اختلاف ندارند، زیرا منظور از ریسمان الهی هرگونه وسیله ارتباط با ذات پاک خداوند است خواه این وسیله، اسلام یا قرآن، یا پیامبر(ص) و یا اهل بیت او باشند و به عبارت دیگر تمام آنچه گفته شد، در مفهوم وسیع ارتباط با خدا که از معنی «حبل الله» استفاده میشود، قابل جمع است.
مرحوم علامه طباطبایی در ذیل آیه فوق روایتی را از پیامبر اکرم(ص) نقل میکند که ایشان فرمودند: «حبل الله» از آسمان به زمین کشیده شده و همان کتاب خداست و در حدیثی دیگر نیز فرمودند: «این قرآن سبب رابطهای است که یک طرفش به دست خدا و سر دیگرش به دست شماست، پس به آن تمسک کنید که اگر تمسک کنید نه هرگز از بین میروید و نه هرگز تا ابد گمراه میشوید.»
خداوند در آیات دیگر از منازعه بر حذر داشته و آن را عامل سستی و گسل بین امت شمرده است، اطاعت از رسولالله در همه فرامین آمده و از جمله فرامینش درباره مودت اهل بیت(ع) است، «وَأَطِیعُواْ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَلَا تَنَزَعُواْ فَتَفشَلُواْ وَتَذهَبَ رِیحُکُم وَٱصبِرُواْ إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلصَّبِرِینَ.»
پیامبر اکرم(ص) در تفسیر این آیات رهنمودهایی داشتند تا برای مردم نقطه ابهامی نمانده باشد؛ در سخنی فرمودند: «کسی که یک وجب از جماعت و وحدت امت خارج شود، قلاده اسلام را از گردن خود باز کرده، مگر آن که دوباره به جماعت بازگردد و کسی که از دنیا برود در حالی که تحت رهبری کسی که جامعه را رهبری میکند نباشد، به مرگ جاهلیت مرده است»، همچنین پیامبر(ص)، اهل بیت خود و مودت آنان را نیز براساس قرآن یکی از ثقلین شمرده است.
این روایات و روایات دیگر که در ذیل آیه مذکور، در این تفسیر و تفاسیر دیگر آمده است، همچون آیه فوق و آیات دیگر، دستور به وحدت دادهاند و از تفرقه و پراکندگی نهی کردهاند که در ذیل به چند مورد دیگر از روایاتی که دستور به وحدت و همبستگی دادهاند اشاره میشود، نخست پیامبر اکرم(ص) فرمودند: «المؤمنون کالنفس الواحده: مؤمنان همچون یک روحند» و نیز فرمودند: «افراد باایمان نسبت به یکدیگر همانند اجزای یک ساختمان هستند که هر جزئی از آن جزء دیگر را محکم نگه میدارد.»
آن حضرت همچنین فرمودند: «مثل افراد باایمان در دوستی و نیکی به یکدیگر همچون اعضای یک پیکر است که چون بعضی از آن رنجور شود و به درد آید، اعضای دیگر را قرار و آرامش نخواهد بود.»
امیرالمؤمنین علی(ع) میفرماید: «همیشه همراه جمعیتهای بزرگ باشید که دست خدا با جماعت است و از پراکندگی بپرهیزید که انسان تنها بهره شیطان است، چنان که گوسفند تنها طعمه گرگ»، همچنین آن حضرت فرمودند: آنچه را که پیوند جمعیت با آن گره خورده است رها مکنید.»
در وسائلالشیعه که از کتابهای حدیثی مهم شیعه است، روایات اهل بیت(ع) درباره وحدت جمعآوری شده است با عنوان باب واجب بودن زندگی مسالمتآمیز با مردم، حتی اهل سنت. به این صورت که امانت آنان را ادا کنید و به سود آنان شهادت دهید و به راستگویی با آنان پایبند باشید، مستحب است که مریضهای آنان را عیادت، جنازههای آنان را تشییع، با همسایگان رفتار نیکو و در مساجد حضور داشته باشید.
ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی برای غلبه بر استعمار و سلطه استکبار، همه امت را برای مبارزه و مقابله با آنان فراخوانده است؛ مهمترین شعار و آرمان انقلاب اسلامی تشکیل امت اسلامی و انسجام آنان بوده، بنابراین براساس همین آرمان در همه نقاط جهان از مسلمانان حمایت کرده و در این راه هزینههای سنگینی پرداخته است.
امت واحده یکی از آرمانهای بزرگ امام راحل و علمای بزرگ اسلام همانند آیتالله بروجردی و آیتالله شیخ عبدالکریم امام زنجانی و آیتالله میرزا محمدتقی شیرازی و دیگر علما بوده، بنابراین ایران سالها پیش از انقلاب برای تشکیل امت اسلامی تلاش کرده است و مجمع تقریب و مجمع جهانی اهل بیت و ارتباطات اسلامی در این زمینه کوشیدهاند، رهبر معظم انقلاب نیز در این راه با تمام توان کوشیده و تلاش کرده؛ بنابراین ایران همه اسباب وحدت را داشته و به این آرمان پایبند است و با این حمایتها امت اسلام را به خود جلب کرده و این راه را ادامه خواهد داد.
امروز لازم است مسلمانان به همان فرمایشات رسولالله(ص) و برگشت به ثقلین و مودت اهل بیت(ع) و عمل به فرامین وحدتبخش قرآن توجه کرده و درباره استکبارستیزی و استعمارستیزی که این همه مصیبت طی چندین سال در ممالک اسلامی به بار آورده متحد شوند و به وحدت دوباره بیندیشند.
سالهاست ممالک اسلامی بعد از تجزیه امپراطوری بزرگ عثمانی و تجزیه ایران بزرگ به اجزای کوچک تقسیم و همه آنها مستعمره دولتهای استعماری شد، ایجاد مرزهای تنشزا که منجر به جنگهای طولانی بین امت اسلامی شده؛ مصیبتی بزرگ است و امت اسلامی اکنون قرنهاست تبدیل به بازار سلاح استعمارگران برای کشتن یکدیگر شده است، قرآن نهی فرموده بود که از منازعه با همدیگر دوری کنید که هیبت شما خواهد شکست و دیگران بر شما غلبه خواهند کرد، بنابراین باید به این منازعات پایان داد و مجدداً به فکر امت اسلامی بود که سالهاست انقلاب اسلامی بر این اصل عملاً تأکید کرده است.
جنگ هشت ساله ایران و سپس اشغال عراق و قبل از آن اشغال افغانستان و دیگر کشورهای اسلامی توسط شوروی و سپس اشغال افغانستان توسط آمریکا و عوامل دستنشانده و احزابی که بر روی گسل جهالت رویش کردهاند، همچون داعش و القاعده منطقه مرکزی اسلام را در تنش و نزاع خونین ۵۰ ساله گرفتار کرده و هزاران انسان بیگناه از امت اسلامی به خاک و خون کشیده شدهاند.
امروز غزه گرفتار همان مصائبی است که اگر امت اسلام ید واحده و یکدست بودند این گرفتاری غمبار پیش نمیآمد؛ امام خمینی(ره) در جملهای فرمودند: «اگر مسلمانان با هم باشند و یک سطل آب بریزند اسرائیل را سیل خواهد برد»، اما امت اسلام و حاکمان قاصر و مقصر آن در این خونریزیها شریکند، انسانهای بیگناه در این آشوب صهیونیسم قتلعام شدند و میشوند و جز ایران اسلامی هیچکس پشتیبان این مردم مظلوم نیست؛ در حالی که رسولالله(ص) چهارده قرن پیش این مصائب را برای امت به خاطر تمرد از فرمان او پیشبینی فرموده و برای رهایی از آن راهکار مشخص فرموده بود تا امت از تفرقه دوری کند.
امروز امت اسلام باید حول محور نجات غزه و فلسطین اتحاد استوار ایجاد کنند و برای نجات غزه اقدام جدی کرده و برای رهایی فلسطین از اشغال صهیونیست، امت واحده اسلام را دگر باره احیا کنند «و انّ امتکم امة واحدة و انا ربکم فاتقون.»
راهکارهای وحدت و تشکیل و احیای امت اسلامی بسیار نوشته شده است؛ معیارها و محورها را باید با همگرایی مشخص کرد، سپس براساس همان مؤلفهها و معیارها عمل کرد، از جمله اصلیترین معیارها میتواند همان ثقلین یعنی قرآن و عترت باشد، امام خمینی(ره) از آغاز پیروزی انقلاب به وحدت عمل کرد و اهل سنت و شیعه را برادر هم و روح واحد در پیکر جامعه اسلامی دانست و اهل سنت مظلوم در بلاد مختلف از کردستان تا فلسطین مورد حمایت قرار داد. همین سیاست و آرمان توسط رهبر معظم انقلاب استمرار داشته و حمایت از آرمان نجات فلسطین همچنان استمرار دارد.
گفتوگو از الهام حلاجیان
انتهای پیام