گسترش مساجد در قزاقستان بعد از استقلال این کشور

به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا) شعبه آسیای مرکزی، مردم کشور قزاقستان پس از 70 سال حاکمیت نظام کمونیستی با دست‌یابی به استقلال، فضایی را برای ابراز پایبندی به اسلام احساس کردند.

بنا به آمار اداره روحانی مسلمانان قزاقستان، 11 میلیون نفر مسلمان به نمایندگی از 24 ملیت در این کشور حضور دارند، که در سالیان اخیر با روی نهادن به مساجد و حضور در برنامه‌های عبادی جمعی مانند نماز جماعت، نماز جمعه، اعیاد و رعایت آداب و رسوم دینی در زندگی شخصی سعی دارند سنت‌ها و آداب دینی و مذهبی را حفظ کنند.

در حقیقت می‌توان گفت که آغاز احیای اسلام در قزاقستان در سال 1990 بوده است و روابط در حوزه دین در قزاقستان بر اساس قانونی که در سال 1992 تصویب شد تنظیم و سیاست‌گذاری شده است. در ادامه به معرفی برخی از مساجد قزاقستان می‌پردازیم.

ساخت بزرگترین مسجد شهر شیمکنت

در شیمکنت ساخت مسجد بزرگی در اوایل ماه مبارک رمضان 2014 آغاز شد که بناست در همان ماه در سال 2016 به پایان برسد.
این مسجد در مرکز جدید اداری و کسب و کار شیمکنت ساخته می‌شود، در این مسجد مسلمانان می‌توانند هم‌زمان حدود 8000 نفر برای انجام مراسم دینی گرد هم آیند. این مسجد دارای پارکینگ چند طبقه، آسانسور، پله برقی خواهد بود. که سیستم تهویه مطبوع و مدرن گرمایش و سرمایی در آن در نظر گرفته شده است، و برای ایجاد محیط مطبوع و مناسب معماران از تکنولوژی تهویه ساخت و ساز موجود در آرامگاه «خواجه احمد یسوی» استفاده می‌کنند.
سالن‌های وضوخانه جداگانه برای زنان و مردان و سالن‌های تفریحی در نظر گرفته شده است، که در صحن مصلای بانوان، گنجایش هزاران نفر را دارد.
جز فضای داخل مسجد در ورودی اصلی حیاط  مسجد نیز تا 5000 نفر می‌توانند جا بگیرند که برای محافظت از آفتاب و باران چترهای اتوماتیک در نظر گرفته شده است.
علاوه بر فضاهای یاد شده مسجد دارای ساختمان و محوطه و مکان‌هایی برای مراسم آیینی، سالن‌های غذاخوری، سالن کنگره، مرکز نمایشگاهی، مرکز آموزش اسلامی، مدرسه، کتابخانه، مراکز ورزشی، محل فعالیت‌های دینی و فرهنگی برای دانش‌آموزان و مکانی برای اقامت مهمانان است.

مسجد تاراز (طراز)
 

بنای مسجد مرکزی شهر «تاراز»  با نام «هیبت الله تارازی» که در اواخر سال 2003  با حضور نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان بنا نهاده شد، در اوایل سال 2007 تکمیل شد.
مساحت کلی مسجد 2324 متر مربع و آن ظرفیت آن بیش از 1000 نفر است که در روزهای جمعه و تعطیلات بیش از 2000 نفر برای انجام مراسم عبادی در مسجد حضور می‌یابند. ارتفاع دیوارهای مسجد 16.7 متر، ارتفاع طبقه پایین 4.2  متر و ارتفاع دو مناره مسجد 47 متر است.
فضای داخلی این مسجد مخصوصا طراحی بسیار زیبای محراب گویای مهارت طراح و معمار مسجد مشاهده می‌شود. سقف گنبد که با آیات قرآن و کلمه‌های عربی نوشته شده است زیبایی زایدالوصفی را ایجاد کرده است.
در کنار این مسجد مدرسه‌ای برای آموزش احکام و مبانی دینی ساخته شده است. در این مسجد علاوه برگزاری نماز جماعت یومیه نمازجمعه نیز برگزار می‌شود و همچین برگزاری مراسم عقد و نکاح و دیگر مراسم مذهبی موجب رونق هر چه بیشتر این مسجد شده است.

 مسجد قیزیل اوردا

در ماه فوریه سال 2007 سنگ بنای مسجد گذاشته شده است. امروزه، هر کس که وارد این شهر می‌شود نا خودآگاه ساختمان سنگ مرمری سفید مسجد مرکزی او را به تحسین وادار می‌کند.
دکوراسیون ساختمان «آک مسجد»، که به معنای «مسجد سفید» است، با سنگ مرمر که از قرقیزستان و چین وارد شده است تزیین شده است، مساحت کلی ساختمان مسجد 3363 متر مربع است. در این مسجد همزمان بیش از1300 نفر می‌توانند نماز بخوانند، در نمای بیرونی این مسجد چهار مناره خودنمایی می‌کند که دو مناره در جلو با ارتفاع 37 متر و دو مناره دیگر با ارتفاع 22 متر در ضلع پشتی مسجد قرار دارد.
در داخل سالن اصلی نمازخانه اتاقی برای مراسم ملی و مذهبی در نظر گرفته شده است.

 مسجد مرکزی کاراگندی

مسجد مرکزی «کاراگندی» نیز یکی از بزرگترین مساجد در قزاقستان است. ظرفیت مسجد 4000 هزار نفر است. این مسجد در داخل پارک سنتی به نام «10 سال استقلال» واقع شده است.
مراسم افتتاح مسجد با حضور نورسلطان نظربایف، رئیس جمهور قزاقستان در تاریخ 20 نوامبر 2011 برگزار شد، این مسجد بزرگترین ساختمان مذهبی در بخش آسیایی قزاقستان شناخته می‌شود. مسجد سه طبقه دارد و چهار مناره با 51 متر ارتفاع در چهارگوشه آن قرار گرفته است.
علاوه بر گنبد اصلی مسجد که 12 متر ارتفاع دارد هشت گنبد کوچک دیگر هم در اطراف آن به زیبایی مسجد افزوده است.
در طبق اول سالن عروسی، اتاق غذاخوری، وضوخانه مردان و زنان واقع شده است. در طبقه دوم نمازخانه مردان برای 3200 نفر و در طبق سوم نمازخانه زنان برای 800 نفر ساخته شد.
این مسجد به سبک سنتی به شکل زیورآلات قزاقستان تزئین شده است. همه تزیینات از سرامیک با هنر توری حک شده توسط صنعت‌گران محلی ساخته شده است. بخشی از دکوراسیون مسجد از مسجد سعودی و بخشی دیگر از مسجد جامع کوالالامپور (مالزی) الهام گرفته است.
در ساخت و ساز مسجد از فناوری‌های صرفه‌جویی در انرژی به‌صورت خلاقانه استفاده شده است.
هزینه پروژه ساخت و ساز مسجد 1.7 میلیارد تنگه (معادل حدود 7000000 یورو) با حمایت مالی شرکت‌ها و سازمان‌های منطقه‌ای تأمین شده است.

مسجد جامع قوستانای

مسجد جامع قوستانای «مارال ایشان» که به «آک مسجد» یعنی مسجد سفید معروف است در زمان شوروی به عنوان یک باشگاه مورد استفاده قرار می‌گرفت ولی در سال 1991 در طول تاریخ خود در آن برای اولین بار نماز عید قربان خوانده شد. پس از آن در سال 1893 با کمک‌های مالیز ر مردم ساخته شد و در سال 1993 مردم این منطقه صدمین سالگرد بنای مسجد را جشن گرفتند، مسجد دارای 844.3 مساحت کلی است و 5550 متر مربع زیر بنای ساختمانی دارد. ارتفاع گنبد 18،890 متر و ارتفاع مناره‌های آن 22.74 متر است. این مسجد ظرفیت بیش از 1000 نفر را جمعیت دارد، در سال 2002 نام مسجد از «مسجد جامع قوستانای» به نام یک دانشمند برجسته قزاقی به نامه «مارال ایشان» تغییر نام داد.

مسجد آتیراءو

مسجد جامع  «ایمان قالی» که در مرکز شهرستان آتیرائو واقع شده است، سنگ بنای ساخت آن در سال 1999 گذاشته شد و در سال 2001 به طور رسمی افتتاح شد.
این مسجد شامل دو طبقه با ظرفیت بیش از 600 نفر است. ارتفاع هر یک از دو مناره آن  20.7 متر است. و طول منبر آن 3 متر است، قطر گنبد مسجد 5 متر و قطر شش گنبد کوچک اطراف آن 1 متر است.
در داخل مسجد علاوه بر سالن اصلی نمازخانه کتابخانه، محل خواندن قرآن، و وضوخانه قرار دارد. 

مسجد مرکزی پاولدار

مسجد مرکزی پاولدار، یکی از ساختمان‌های مهم عبادی مسلمانان با سبکی خاص و منحصر بفرد ساخته شده است. این مسجد به نام یک شاعر و متفکر نام‌گذاری شده است.
این مسجد که در یک پارک بزرگ در قلب شهرستان قرار گرفته است به شکل هشت ستاره بزرگ ساخته شده است. مناره‌های 63 متری آن به سوی آسمان سرکشیده‌اند، معماری این ساختمان شبیه به قلب باز، سمبل صلح و خوبی‌ها است.
گنبد مسجد که 54 متر ارتفاع دارد با رنگ فیروزه‌ای و با سازه‌های فلزی به صورت دایره ساخته شده است.
دو طبقه اصلی ساختمان و مناره‌ها از آجر ساخته شده‌اند، مساحت کل این مسجد بیش از 7000 متر مربع است. ورودی اصلی ساختمان به طبقه دوم منتهی می‌شود.
یکی از جاذبه‌های اصلی و تزئینات عمده این مسجد لوستر کریستال «زمرد» است که در آن 434 لامپ با نورهای خیره‌کننده با هنرمندی استادکاران تاشکندی ساخته شده است.
در طبق اول این مسجد کلاس‌های درس اصول دینی، نمازخانه برای زنان با ظرفیت 300 نفر، وضوخانه، اطاق رخت کن و اتاق مخصوص عقد ازدواج و  قراردارد.
در طبقه دوم نمازخانه مردان ظرفیت حدود 1200 نمازگزار را دارد. همچنین یک موزه فرهنگ اسلامی، کتابخانه، اتاق ویدئو، فضای اداری در این طبقه پیش‌بینی شده است، هر سال تعداد زیادی از مردم قزاقستان از طریق ساماندهی این مسجد برای زیارت به مکه اعزام می‌شوند.

اصغر صابری-رایزن فرهنگی ایران در قزاقستان