اصلاح قانون بانکداری بدون ربا در سال 93؛ شروعی مناسب برای آسیب‌شناسی نظام بانکی
گروه اقتصاد: عضو هیئت‌علمی مؤسسه امام خمینی(ره) اظهار کرد: اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال ۹۳ شروع مناسبی برای ارزیابی جدی‌تر آسیب‌های نظام بانکی در سال آینده است.
محمدجواد توکلی، عضو هیئت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره)، در گفت‌وگو با خبرگزاری بین‌المللی قرآن (ایکنا)، به بررسی عملکرد نظام بانکی ایران در سال 93 پرداخت و اظهار کرد: اگر بخواهیم درباره عملکرد نظام بانکی منصفانه قضاوت کنیم باید با توجه به اقتصاد ایران در سالی که گذشت این تجزیه و تحلیل را انجام دهیم و واقعیت این است که هم بخش واقعی اقتصاد و هم نظام بانکی در این سال تحت فشار بودند.
نرخ سود بانکی با شرایط رکودی مطابقت ندارد
وی افزود: بخصوص بخش واقعی یا بخش تولیدی در سال 93 تحت فشار بسیاری قرار داشت، تحریم‌ها فضای بخش تولید و صنایع ما را محدود کرده و بسیاری از بنگاه‌های تولیدی با مشکل کمبود نقدینگی مواجه بودند و توقعشان این بود که بانک باید به کمک تولیدکنندگان داخلی بیاید اما مشکلی که داریم این است که ساختار بانکی ما براساس نرخ‌های سود علی‌الحساب یا تسهیلات نرخ انتظاری به شکل قطعی عمل می‌کند.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی ادامه داد: نرخ‌های سودی که اکنون در نظام بانکی ما وجود دارد نرخی مطابق با شرایط رکودی نیست و شرکت‌ها و بنگاه‌های تولیدی ما نمی‌توانند چنان بازدهی داشته باشند که نرخ‌های سود بالا را پرداخت کنند .
مشکلات ساختاری مانع تعادل نرخ سود و تورم در سال 93 شد
توکلی عنوان کرد: در سال گذشته بحث‌هایی مطرح شد از جمله اینکه وقتی تورم پائین آمده است باید نرخ‌های سود سپرده‌ها و به تبع آن نرخ سود تسهیلات پائین بیاید اما عملا به دلیل مشکلات ساختاری و خصوصا مشکل رقابت مخربی که در سیستم بانکی ما وجود دارد نرخ سود بانکی کاهش پیدا نکرد.
وی اظهار کرد: به طورخاص در سال 93 نه تنها نرخ‌های سود بانکی تغییری پیدا نکرد بلکه اخیرا نوعی مقررات محدود‌کننده جدیدی هم برای گرفتن تسهیلات توسط بنگاه‌های تولیدی مطرح شد که واکنش‌هایی منفی هم در مخالفت با آن مطرح شد که در وضعیت کنونی باید شرایط اعطای تسهیلات آسان‌تر شود نه اینکه سختگیری بیشتری صورت گیرد.
تلاش برای کنترل تورم در سال 93
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی ادامه داد: البته مسئولان نظام بانکی می‌خواستند در راستای سیاست‌های اقتصادی مقاومتی و اینکه تولید داخلی تقویت شود گام بردارند، هرچند که نیم‌نگاهی هم به تورم دارند و برای کنترل تورم سعی کردند جریان تسهیلات را با سختگیری بیشتری مدیریت کنند.
توکلی افزود: سالی که گذشت به این دلیل دسترسی دشوار به تسهیلات ارزان‌قیمت برای بخش تولیدی سخت و دشوار بود و از سوی دیگر سیستم بانکی هم با این مشکل مواجه بود؛ به این دلیل که ساختار بانکی دارای فاصله از الگوی مشارکت در سود و زیان که باید بتواند خود را با شرایط رکودی و رونق تطبیق دهد با این مشکل مواجه بود که اگر بخواهد تسهیلات را با نرخ‌های سود پائین‌تر در اختیار بخش تولید قرار دهد از سوی دیگر تعهداتی را برای سپرده‌گذران در پی دارد.
اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال 93
وی با اشاره به اصلاح قانون عملیات بانکی بدون ربا در سال 93 اظهار کرد: خوشبختانه اقدامی که امسال شروع شد بازنگری در قانون عملیات بانکی بدون ربا بود که در مجلس شورای اسلامی دنبال و برخی اصلاحات قانونی و ساختاری پیشنهاد شد. اکنون کمیته‌هایی برای اصلاح این قانون تشکیل شده‌اند که هم در زمینه‌های قانونی و هم ساختاری پیشنهادات خوبی برای اصلاح مطرح شده است؛ هرچند که تغییرات ساختاری، آنگونه که باید و شاید مطرح نشده است.
توکلی در پایان تأکید کرد: با همه این تفاسیر، این اقدام می‌تواند شروع خوبی برای سال جدید باشد که ارزیابی جدی‌تری از آسیب‌های نظام بانکی داشته باشیم و دقیقا ببینیم که نظام بانکی در چه مواردی با اقتصاد مقاومتی و تأمین مالی در شرایط اقتصاد مقاومتی سازگار است یا نیست و چه اصلاحات نهادی باید انجام دهیم؟
