ضرورت تغییر رویکرد مسابقات قرآن از فردگزینی به سطح‌گزینی
گروه فعالیت‌های قرآنی: قاری کشورمان تأکید کرد: مسابقه قرآن باید محلی باشد که شخص بداند که خودش با خودش مقایسه می‌شود نه با فرد دیگری که همین امر موجب می‌شود افراد به سطحی مطلوب برسند و استرسشان کاهش یابد.
به گزارش خبرگزاری بین‌المللی قرآن(ایکنا)، دهمین برنامه «فرهنگ تلاوت» رادیو قرآن، شب گذشته، 19 آبان‌ماه با اجرای هادی صلح‌جو و کارشناسی سعید رحمانی، قاری و داور مسابقات قرآن کشورمان برگزار شد.
وی در پاسخ به این سؤال که چه برنامه‌ای برای طیف وسیع متسابقین از لحاظ سنی و سوادی می‌توان در نظر گرفت؟ گفت: به بخش کاربردی و کلیدی اشاره شد. در اتاق فکری که باید با حضور کارشناسان خبره تشکیل شود باید در خصوص نحوه اجرای مسابقات بحث و تبادل نظر انجام شود و به این مسائل بطور ویژه پرداخته شود. شاید باید یکی از سؤالات ما این باشد که مسابقات قرآن برای چه گروه سنی است؟ آیا فردی که در شرف رسیدن به رتبه‌های ممتاز از لحاظ توانمندی و استعداد در شرف بین‌المللی است آیا باید حتماً مسابقه بدهد تا بدانیم او حائز رتبه بین‌المللیست.
برپایی مسابقات به این شکل حاضر خروجی‌اش به فردگزینی منتهی می‌شود
رحمانی ادامه داد: به نظر من با کار مختصری که انجام دادم در گروه سنی مسابقات قرآن باید تحقیق و پژوهش کلیدی و راهبری انجام شود. به عقیده من مسابقات به این شکل و با اعداد و ارقام که خروجی‌اش به فردگزینی منتهی می‌شود در گروه‌های سنی پایین‌تر جواب داده می‌شود که با مختصر تشویق کودک تلاش می‌کند و انگیزه پیدا می‌کند تا به مرحله خوبی برسد.
این داور مسابقات قرآن با اشاره به اینکه خیلی از قاریان و حافظان کشور با این روش وارد این عرصه شدند و اثرش را نیز دیده‌اند، اظهار کرد: البته به عقیده من هرچه به سمت بالاتر وارد می‌شویم باید از نسبت فردگزینی به سطح‌گزینی وارد شویم. یعنی مسابقه قرآن محلی باشد که شخص بداند که خودش با خودش مقایسه می‌شود و خودش را به سطحی می‌رساند تا به فردی برساند، که خود این امر فرآیند استرس را کم می‌کند.
وی با تأکید بر اینکه به جای اینکه نقطه‌ای را به‌عنوان خطی‌مشی و چشم‌انداز بدانیم، طیفی را ایجاد کنیم که این طیف در این سطح قرار بگیرند، عنوان کرد: اگر فضای مسابقه را نگاه کنیم، مسابقه به ماهو مسابقه مدنظر ما نیست بلکه در دل مسابقه قاری پرورش پیدا می‌کند که در سده‌های بعدی به تلاوت‌های ماندگار دست پیدا می‌کند و این هدف از مسابقه است. به نظر می‌آید که باید برگردیم به این امر که در این جهت چه میزان حرکت کرده‌ایم و اگر این امر را تقویت کرده‌ایم این راه را ادامه دهیم.
رحمانی تصریح کرد: اگر خروجی مسابقات قرآن منجر به تلاوت ماندگار و فاخر و پرورش قاریان می‌شود به گونه‌ای که بارها و بارها در دهه‌های بعدی این تلاوت را گوش دهند که باید این راه تقویت شود و در غیر این صورت این امر نیازمند به مدیریت و ساماندهی دارد.
انحصاری شدن مسابقات قرآن آفت است
این قاری کشورمان بیان کرد: آیا تمام ظرفیت‌های قرآنی کشور با چند دقیقه فرصت دادن به قاری برای اجرای در مسابقات قرآن ارائه می‌شود و به منصه ظهور می‌رسد؟ اما به نظر می‌رسد که پتانسیل‌های خوب و ظرفیت‌های مطلوبی در کشور قرار دارد و اینهمه قاریان خوش‌خوان در کشور هستند. آیا این با این مسیری که هر ساله یک یا دو قهرمان قرآنی معرفی کنیم باید خلاصه شود؟ و یا مسیرهای موازی دیگری نیز در این زمینه باید تعریف کنیم؟ و یا مسیرهایی را ارائه دهیم که پیشرفت سایرین نیز تضمین کند؟ آیا با این تعداد تلاوت قرآن کردن در مسابقات قرآن می‌توان به نتیجه صد در صد رسید؟
وی گفت: اگر قرار است که تمام امتیازات در آخرین مرحله به نفر منتخب مسابقات داده شود به این امید که نفر برگزیده پس از مسابقات در محافل دیگر دعوت شود لذا باید این انحصاری شدن آن آفت است و باید مسیرهای دیگر برای آن تعریف شود و سطح‌گزینی هم به مجموعه فرآیندهای افراد در نظر گرفته شود.
رحمانی افزود: باید همه مکان‌ها و تلاوت‌های شخص و قاری مورد نظر باشد و اگر امکان دهیم که به سطح‌گزینی برسیم و آن هم تمام تلاوت‌های فرد مورد نظر قرار گیرد و پس از کارشناسی نظر نهایی اعلام شود. در مسابقات هم آن چشم‌اندازی که به چند سال آینده چون 10 سال یا 15 سال بعد توجه کند و اینکه قاری را طی این سال‌ها می‌خواهد به کجا برساند، نداریم. من هنوز خودم سندی را مشاهده نکرده‌ام که سندی را معین کرده باشند که قرار است در مسابقات به اینجا برسیم. پس باید چشم‌انداز در مسابقات داشته باشیم.
وی تأکید کرد: فعالیت قرآنی شخص در طول سال، باید در مسابقات مدنظر قرار گیرد که در کنار آن چند دقیقه تلاوت در مسابقات، مورد ارزیابی و نظر کارشناسی قرار گیرد و آنها هم داوری شود و این فضا هم جلسات پیشکسوتان قرآنی را رونق می‌دهد چون مستلزم حضور این قاریان در جلسات قرآن و تلاوت در این جلسات به دلیل کسب آن نمره باشد که همه اینها می‌تواند در انتخاب فرد در مسابقات مؤثر باشد.
طراحی چشم‌انداز برای مسابقات قرآن و تبیین اهداف و مأموریت‌ها براساس آن
رحمانی در پاسخ به این سؤال که چه میزان تا مرحله عملیاتی شدن و محقق شدن فاصله داریم که تلاوت افراد را فرآیندی ببینیم و یا در جریان سالانه ارزیابی کنیم و این امر چه میزان به ارائه بهتر تلاوت قاری کمک می‌کند؟ اظهار کرد: بالاخره باید ایده‌آل نگاه باشیم و چشم‌انداز در مسابقات داشته باشیم. قبول دارم که صرفاً نباید ایده‌آلیسم بود و فضای فعلی مسابقات نیز بسیاری از استعدادها را شکوفا کرده است و در این شکی نیست. اما من معتقدم که در حین اینکه داریم به برخی از فرآیندهای قابل اصلاح در وضع فعلی فکر می‌کنیم باید به تغییرات اساسی هم در یک مقوله دیگر بپردازیم و این دو مسیر مجزاست که عملیاتیست و مسیر چشم‌انداز چیزیست که تحول اساسی ایجاد می‌کند و آن چیزی که همه معتقدند با آن فاصله داریم هرچند راه‌های رفته‌مان بسیار خوب بوده است اما مسیرهای نرفته‌مان هم زیاد است.
وی عنوان کرد: در وضع فعلی مسابقات قرآن نیز می‌توان وضع موجود را اصلاح کرد و نمونه آن می‌توان راجع به قرنطیه گفت و یا در رابطه با قرعه‌ها که یکی دیگر از آسیب‌ها برای متسابقان است که از قبل از مسابقات، استرس آنها شروع می‌شود و شاید یکی با فضاهای یک سوره تلاوت‌هایش هماهنگ نیست، بلکه با فضای سوره دیگر همراه است. در طراحی قطعه‌ها سه سطح سخت، متوسطه و آسان در نظر گرفته شود و به قاری حق انتخاب دهیم و این به این معناست که بعد در صحن مسابقه به قاری اعلام می‌کنیم که شما می‌توانید هر کدام از این سه سطح را انتخاب کنید که اگر قطعه سخت را انتخاب کنی به این میزان نمره‌ات افزایش پیدا می‌کند.
رحمانی گفت: سعی کرده‌ایم دید منطقی، عقلانی و عملیاتی در فضای مسابقات به دوستان بدهیم و مسابقات اگر محلی باشد برای ارتقای تلاوت، نشاط و ابتهاج تلاوت، بروز خلاقیت، ظرفیت‌ها و هنرمندی‌های قاری، حیاتی است و در آن شکی نیست کما اینکه بسیاری از دوستانی که در این فضا رشد کرده‌اند و از آنها استفاده می‌کنیم. اما اگر آسیب‌هایی دارد که تلاوت آنها را با چالش، اضطراب، استرس و فرسایش تلاوت روبرو می‌کند باید اینها به طور جدی در رابطه با آنها بحث شود و ضمن اینکه باید مسابقات را به روز کرد و چشم‌انداز عملیاتی خوب به سمت جلو حرکت کرد که براساس آن چشماندازها باید اهداف و مأموریت‌ها را طراحی کرد.
وی عنوان کرد: با برخی از اقدامات کوتاه مدت و اصلاحات آنی و در برخی از بخش‌ها با تغییرات اساسی و جدی و بنیادین مسابقات قرآن را ساماندهی کنیم به گونه‌ای که برخی از کارهای ما شاید بُعد جهان اسلامی، فرامرزی و بین‌المللی داشته باشد که قابل اقتباس و الگوبرداری برای سایر کشورها باشد.
رحمانی تصریح کرد: در کنار اینکه در بخش مسابقات، دوستان زحمات زیادی می‌کشند و تمرینات فشرده دارند اما نکته مهم که باید به آن توجه شود این است که باید بعد از مسابقات نیز برای قراء فکر کنیم یعنی بعد از مسابقات، قاری را با عنوانش تنها نگذاریم. اما باید بعد از بین‌المللی شخص و مقام آوردن قاری نیز برنامه‌هایی داشته باشیم تا تلاوت‌های ماندگار و فاخر داشته باشند. حتی بعد از اینکه سطح فرد را در مسابقات مشخص می‌کنیم و یا مقام به آن قاری می‌دهیم باید برنامه داشته باشیم.
یادآور می‌شود، ویژه‌برنامه «فرهنگ تلاوت» کاریست از گروه اطلاع رسانی رادیو قرآن که به تهیه‌کنندگی فاطمه رحمانی و اجرای هادی صلح‌جو سه‌شنبه هر هفته از ساعت 21:10 از رادیو قرآن به سمع شنوندگان می‌رسد.
