عادل الجبیر بر خلاف عرف دیپلماتیک در بدو ورود خود به بغداد، به جای انجام مذاکرات با «ابراهیم الجعفری»، همتای عراقی خود در ساختمان وزارت خارجه عراق، بهطور مستقیم با حیدر العبادی، نخستوزیر عراق دیدار و مذاکره کرد.
سفر وزیر خارجه سعودی به عراق در شرایطی صورت گرفت که دلاورمردان نیروهای بسیج مردمی و نیروهای ارتش این کشور در حال وارد آوردن ضربات نهایی بر پیکره شوم داعش در سمت راست موصل هستند و اکنون پیشروی در چندین محور در این منطقه آغاز شده و کشور عراق در آستانه رسیدن به ثباتی نسبی است.
در حقیقت بحرانی که عراق نزدیک به سه سال با آن درگیر است، نتیجه سیاستهای شوم رژیم آلسعود در حمایت از جریانهای تکفیری ـ تروریستی منطقه است و جریان تکفیری داعش که اکنون بخش زیادی از زیرساختهای عراق را تخریب کرده است، در نتیجه توطئه و همدستی آمریکا و غرب و مزدوران منطقهای آنها از جمله عربستان، ترکیه و قطر شکل گرفت.
ادعای وزیر خارجه عربستان برای مبارزه با تروریسم
عادل الجبیر در حالی در دیدار با حیدر
العبادی مدعی شد که کشورش آماده مبارزه با گروههای تروریستی و کمک به عراق برای
ثبات مجدد در مناطق آزادشده است که اندیشههای متحجر و تندرو وهابیت که خاستگاه آن
عربستان سعودی است، مبنای فکری و اعتقادی جریانهای تکفیری را تشکیل میدهد و مفتیان
متحجر وهابیت در سالهای گذشته به وضوح فتواهایی در تشویق جوانان برای پیوسته به
این گروههای افراطی ارائه میدادند.
همچنین، جریانهای تکفیری و تروریستی
از جمله داعش در سالهای اخیر با همدستی آمریکا و غرب با مزدوران منطقهای
خود از جمله عربستان، قطر و ترکیه شکل گرفت و این کشورها طی سالهای اخیر
حمایت مالی و تسلیحاتی زیادی از این جریانها داشتهاند، اما اکنون عربستان به این نتیجه رسیده
که سیاستهای این کشور در حمایت از تکفیریها نتیجهای در برنداشته است و نیروهای
عراقی در آستانه شکست کامل داعش در عراق هستند، به همین خاطر در حال تلاش برای
تغییر سیاست نادرست منطقهای خود بوده و دست دوستی به سوی دولت عراق دراز کرده است.
ابعاد مختلف سفر غیر
منتظره عادل الجبیر سفر ناگهانی وزیر خارجه عربستان به
عراق، سؤالات و ابهامات زیادی را ایجاد کرده که یک دیدگاه خوشبینانه این است که
عربستان به سیاست نادرست خود در قبال عراق در سالهای گذشته پی برده و به قول
معروف اکنون به توبه دیپلماتیک و سیاسی روی آورده است که با توجه به ماهیت متعصب و
تفرقهافکنانه آلسعود، هدف عربستان از این اقدام امری بعید به نظر میرسد
.موضوع دیگری که درباره این سفر مطرح
است، این که عربستان با توجه به پیروزیهای اخیرا عراق بر داعش، به این نکته پی
برده که عراق در آیندهای نزدیک کشوری تأثیرگذار در معادلات منطقه خواهد بود و از
این رو رژیم سعودی تصمیم گرفته که به جای این که در موضع تقابل و دشمنی با عراق
قرار گیرد، دست دوستی به سوی این کشور دراز کند، بهطوریکه حتی عربستان چند روز
پیش از آمادگی خود برای مشارکت در نبرد موصل و بازسازی مناطق آسیبدیده خبر داده
بود
.
مسئله دیگری که درباره این سفر ناگهانی مطرح است، این که با توجه به روابط نزدیک و حسنه عراق و ایران، و از سوی دیگر با توجه به تنشها و اختلافنظرهای ایران و عربستان در برخی بحرانهای منطقه از جمله بحرین، یمن و سوریه، رژیم آلسعود تلاش میکند با نزدیکشدن بیشتر به عراق و تعمیق روابط با این کشور، از نفوذ منطقهای ایران بکاهد، اما دولتمردان عراقی بهخوبی واقف هستند در زمانی که عراق در معرض یورش وحشیانه داعش با حمایت محور شوم غربی ـ عربی قرار گرفت، این ایران بود که مانع از سقوط بغداد شد و جمهوری اسلامی ایران نقشی راهبردی در پیروزیهای ارتش عراق و نیروهای بسیج مردمی بر جریان تکفیری داعش داشته است.
نگرانی از تشدید تنشها میان ریاض و بغداد
سفر ناگهانی عادل الجبیر به عراق همچنین، بازار گمانهزنیها و تحلیلهای سیاسی را داغ کرده است، بهطوریکه برخی کارشناسان در عراق نگران هستند که این سفر همانند سفر قبلی نخستوزیر ترکیه به بغداد در اوایل ژانویه 2017، نه تنها باعث تنشزدایی میان دو کشور نشود، بلکه نتیجه عکس به دنبال داشته باشد و به بحران بین بغداد و ریاض دامن بزند.
به اعتقاد این کارشناسان، عربستان سعودی همانند ترکیه درصدد سنجش اوضاع عراق از نزدیک و گرفتن مواضع شدیدتر علیه آن است، بهویژه این که این سفر تنها چند روز بعد از سفر رئیسجمهور ترکیه به ریاض اتفاق افتاده است.
از طرفی برخی این سفر را مرتبط با تحرکات اخیر عربستان در منطقه در نزدیکی با رژیم صهیونیستی و تشکیل یک محور عربی ـ غربی ـ صهیونیستی علیه محور مقاومت در منطقه میدانند که «دونالد ترامپ»، رئیسجمهور جدید آمریکا نیز از آن حمایت کرده است.
واکنش پارلمان عراق به سفر الجبیر به بغداد
نمایندگان عراق نیز موضع متفاوتی نسبت به سفر وزیر خارجه عربستان داشتند، بهطوریکه برخی ابراز امیدواری کردند که این سفر سبب همکاری سعودی در مبارزه با تروریسم شود و در مقابل جمعی از نمایندگان پارلمان عراق نیز آن را سؤالبرانگیز و غیرمنتظره توصیف کردند.
اما اظهار بیاطلاعی کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق نسبت به سفر بیمقدمه و ناگهانی عادل الجبیر در نوع خود جالب توجه بود تا جایی که این کمیسیون اعلام کرد که خبر این سفر را از طریق رسانهها دریافت کرده است.
«محمد نوری»، معاون رئیس کمیسیون روابط خارجی پارلمان عراق گفت که از سفر الجبیر استقبال میکنیم و امیدواریم که به نفع دو کشور باشد، اما در مقابل «اسکندر وتوت»، از نمایندگان بصره، استان نزدیک به مرزهای عربستان سعودی در جنوب عراق، در این خصوص گفته است که سفر عادل الجبیر به نحوی که انجامشده، مشکوک و سؤالبرانگیز است، بهویژه این که ریاض در طول سالهای گذشته موضع منفی نسبت به روند سیاسی عراق داشته است.
این نماینده پارلمان عراق از جریانهای سیاسی کشورش خواسته که علیه این سفر موضع گرفته و مانع ورود مجدد وی به عراق شوند.
بحرانهای یمن و بحرین؛ دو چالش جدی روابط عراق و عربستان
عربستان سعودی نزدیک به دو سال است که حملات وحشیانه و غیرانسانی را علیه شهروندان بیگناه یمن مرتکب شده، بهطوریکه قدرت مالی و دلارهای نفتی این کشور مانع از آن شده که مجامع بینالمللی از جمله سازمان ملل متحد و شورای امنیت نیز واکنشی جدی در این زمینه انجام دهند، اما دولت عراق تاکنون چندینبار حملات وحشیانه عربستان در کشتار شهروندان یمنی را محکوم کرده است.
بنابراین عربستان برای مجابکردن دولت عراق در همراهی رژیم سعودی در سیاستهای نادرست و تفرقهافکنانه خود در یمن راه دشواری را در پیش دارد، زیرا بسیاری از جریانهای سیاسی عراق از جمله حزب اسلامی «الدعوة» به شدت مخالف جنایات آلسعود در یمن هستند.
از سوی دیگر، انقلاب بحرین در حالی وارد هفتمین سال خود شده که رژیم سعودی با اعزام نظامیان خود به این کشور تحت «نیروهای سپر جزیره» نقش مهمی در سرکوب انقلاب مسالمتآمیز مردم بحرین داشته و در عین حال جنایات وحشیانه رژیم آلخلیفه علیه شیعیان بحرین، سلب تابعیت علما و روحانیون شیعی و بازداشت انقلابیون پیوسته از سوی دولت و ملت عراق محکوم شده است.
معرفی سفیر جدید عربستان؛ دستاورد سفر الجبیر به عراق
عربستان سعودی سال گذشته میلادی و پس از 25 سال سفارت خود را در بغداد بازگشایی کرد، اما اظهارات مداخلهجویانه «ثامر السبهان»، سفیر این کشور در بغداد، سبب شد که وزارت خارجه عراق شهریورماه سال جاری، در نامهای رسمی از عربستان خواست که نسبت به تغییر وی اقدام کند.
این بحران بهویژه با ادعای السبهان در خصوص تلاش برای ترور او در بغداد به اوج خود رسید و نمایندگان پارلمان عراق با امضای طوماری٬ خواستار اخراج او از این کشور شدند.
این در حالی است که عادل الجبیر در سفر امروز خود به بغداد، به حیدر العبادی اطلاع داد که سفیر جدید این کشور در بغداد بهزودی معرفی میشود.