نقش آموزه‌های دينی در حفاظت از محيط زيست
گروه بین‌الملل ــ رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در هشتمین دور از گفت‌وگوهای دینی ایران با کلیسای ارمنی لبنان با تأکید بر اهمیت موضوع ادیان و محیط زیست، آموزه‌هاي ديني را در حفاظت از محيط زيست مؤثر دانست.
به گزارش ایکنا به نقل از سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی؛ «ابوذر ابراهيمي‌تركمان»، رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در سخنرانی خود در آیین افتتاحیه گفت‌وگوی دینی اسلام و مسيحيت ارمني حوزه سيليسی در لبنان، گفت: نزديك به سه دهه گفت‌وگوهای مشترك با موضوعاتی متنوع كه دغدغه‌های انسان معاصر بوده و آثار و برکات فراوانی را بر جای گذاشته است، داشته‌ايم و اميدوارم که اين دور از گفت‌وگوها نيز که با موضوع مهم و اساسی «اديان و محيط زيست» در حال برگزاری است، گامی مؤثر برای خداپسندانه زيستن بشريت باشد.
وی با تأکید بر ضرورت محافظت از محیط زیست افزود: در سال‌های اخير با رشد روز افزون و سريع مظاهر تكنولوژی، قدرت تصرف و تسلط بشر بر محيط زيست فزونی يافته است تا جايی كه اكنون برای اعمال چنين قدرتی، مسابقه‌ای پنهانی ميان جوامع مختلف شكل گرفته و بی‌‌آنكه به آينده انسان‌ها بينديشند به صورت لجام‌گسيخته از این منابع بهره‌برداری می‌شود.
ابراهيمی‌تركمان همچنین اظهار کرد: دو نوع نگاه اساسی به محيط زيست موجب می‌شود؛ دو رويكرد و دو مسیر پيش روی ما گذاشته شود. نگاه اول اينكه به محيط زيست به عنوان امانتی خداوندی كه به ما سپرده شده است، بنگریم و خود را موظف كنيم تا آن را به آيندگان، صحيح و سالم تحويل دهيم که اين نگاهی اخلاق‌محورانه به محيط زيست است. در اين نگاه، تلاش مي‌كنيم از اين امانت حفاظت كنيم و آن را به خوبي به آيندگان منتقل كنيم و در اين حالت، حفاظت از محيط زيست يك تكليف تلقي مي‌شود. تمام برنامه‌‌های ما بر اساس نگاه حمايتي شكل خواهد گرفت و تخريب محيط زيست يك جرم محسوب مي‌شود.
وی در ادامه گفت: نگاه دوم اين است که انسان‌ها را وارثان محيط زيست بدانيم؛ بدين معنی كه آسمان و زمين و آنچه در آن است، میراث پدران ما است كه اكنون مالك و اختياردار آنيم، پس مي‌توانيم هرگونه كه مايليم در آن تصرف كنيم.
ابراهيمی‌تركمان افزود: بر مبناي اين نگاه، براي بهره‌برداري بيشتر، مسابقه شكل مي‌گيرد و هر كس مي‌كوشد تا بيشتر از دیگری از این میراث بهره‌برداري كند و تخريب محيط زيست يك حق تلقی می‌شود. متأسفانه باید اذعان کرد که امروزه نگاه منفعت طلبانه، بر نگاه اخلاق محور غلبه پيدا كرده است.
وی در ادامه با اشاره به آثار عدم توجه به حفاظت از محيط زيست گفت: افلاطون معتقد است كه نزاع در دنيا بر سر خير قليل است و بر سر خير كثير نزاعي در نمي‌گيرد. به عنوان مثال بشر كمتر براي نور ماه می‌جنگد زيرا نور ماه خير كثير است و همه از آن بهره‌مندند. اما برای آب در جهان نزاع شكل مي‌گيرد زیرا آب خير قليل است.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تأکید کرد: از اين ديدگاه افلاطون می‌خواهم نتيجه بگيرم كه اگر اكنون تخريب محيط زيست تداوم يابد و مانعی برای بهره‌برداری لجام گسيخته از محيط زيست ايجاد نشود، به اين معني است كه خير قليل را به آيندگان منتقل مي‌كنيم و در نهايت موجب انتقال نزاع و جنگ به آيندگان هستيم و در اين صورت ما انسان‌هاي امروز، آتش جنگ‌هايی را برافروخته‌ایم كه فرزندانمان بی آنكه در ريشه‌های پيدايش آن دخيل باشند؛ در شعله‌های آن خواهند سوخت.
وی همچنین افزود: همانگونه كه مي‌دانيد، شناخت خداوند جزء والاترین و شریف‌ترین شناختها در اديان ابراهيمي است. امیر مؤمنان امام علی(ع) در همین رابطه چنین میفرماید: شناخت خداوند برترین شناخت‌هاست. در آموزه‌هاي ديني دو راه برای شناخت خداوند، معرفي شده است. يكی راه سير انفسي است كه انسان بايد از طريق شناخت خود، خداوند را بشناسد به اين گونه كه با شناخت خود، به فقر وجودي خویش پي مي برد و با پي بردن به فقر وجودي، به دنبال رافع فقر خواهد رفت و رافع فقر فقط خداوند است.
ابراهیمی‌ترکمان تصریح کرد: راه ديگر شناخت خداوند، سير آفاقي است، سير آفاقي به اين معني است كه بشر در مخلوقات خدا بيانديشد و زمين و آسمان و درختان، درياها و كوه‌ها را از نظر بگذراند و با انديشه در آنها، خالق آنها را نيز بشناسد. ما انسان‌ها همچنانكه با ديدن يك تابلوي نقاشي چشم نواز، علاقه‌منديم خالق اين اثر را بشناسيم، با ديدن آفاق كه از مهمترین جلوه های آن محيط‌زيست است، مي‌توانیم خداي متعال را بشناسيم. وقتی محيط زيست تخريب مي‌شود در واقع تصرف در آفاق شكل مي‌گيرد، آفاقي كه از آيات خداوند متعال بوده و راهي براي شناخت حقيقت هستي و خالق آن است. متأسفانه امروزه تكنولوژي از طبيعت تقدس‌زدائي كرده و تسلط غيراخلاقي انسان را بر طبيعت بيشتر كرده است.
وی در ادامه گفت: به نظر مي‌رسد اصالت دادن به رفع نيازهاي تخيلي و نه رفع نيازهاي حقيقي، سبب تخريب محيط زيست شده است. اديان همواره بر اين نكته تأكيد دارند كه نيازهاي حقيقي بايد رفع شوند و نياز هاي تخيلي بايد كنترل شوند. اين مهم بايد در آموزش هاي ديني مورد تأكيد قرار گيرد.
رییس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی تأکید کرد: در جهان بینی‌اسلامی از انسان به عنوان خلیفه خدا بر روی زمین یاد می‌شود پس همانگونه که خداوند با رافت و عطوفت با مخلوقات خود رفتار میکند، انسان نیز در جایگاه خلیفة اللهی خود مکلف است که با رافت و عطوفت با دیگر مخلوقات خدا رفتار نماید، و به آن آسيب نرساند و مهمتر از همه اینکه، دو دين بزرگ اسلام و مسيحيت عميقا بر اين نكته تأكيد دارند كه انسان نبايد ظلم كند و ظلم بر طبيعت از مصاديق بارز ظلم است.
وی در پايان سخنان خود ابراز امیدواری کرد که نتايج این دور از گفتگوها بتواند در راستای بهبود زندگی مردم جهان و آیندگان تأثيرگذار باشد.
انتهای پیام
