جایگاه امریکا در خاطره تاریخی مردم ایران

مهدی نجف‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار ایکنا از خراسان رضوی، در خصوص کودتای 28 مرداد و دلایل دیدگاه منفی ایرانیان نسبت به آمریکایی‌ها اظهار کرد: حضور آمریکا در ایران اساسا به دو دوره قبل از کودتای 28 مرداد و بعد از آن تقسیم می‌شود. قبل از 28 مرداد در تاریخ سیاسی ایران نگاهی منفی نسبت به ایالات متحده آمریکا وجود نداشت اما با رقم خوردن مسائل مرتبط با نفت و 28 مرداد کاملا ورق برگشت و دیدگاهی منفی نسبت به آمریکایی‌ها ایجاد شد.

وی افزود: این نگاه منفی به واسطه این بود که آن‎ها دولت ملی را سرنگون کرده بودند و اسنادی نیز به دست آمده بود که نشان می‌داد، آمریکایی‌ها در ایجاد این کودتا نقش موثری داشتند؛ اگرچه برخی نیروهای داخلی نیز در این زمینه تاثیرگذار بودند.

این استاد دانشگاه بیان کرد: در حقیقت آمریکایی‌ها براساس منطق روابط بین‌الملل، اهمیت نفت و مساله سرسختی دکتر مصدق به این جمع‌بندی رسیدند که یک کودتا می‌تواند از رفتن ایران به سمت کمونیسم و دچار شدن به هرج و مرج جلوگیری کند؛ بنابراین به کودتای 28 مرداد مبادرت کردند اما بعد از آن ورق برگشت و دیدگاه ایرانی‌ها نسبت به ایالات متحده آمریکا تغییر کرد.

نجف‌زاده عنوان کرد: در قضیه نفت نیز در ابتدا از رویکرد ایران طرفداری می‌کردند که ایران به شوروی‌ها امتیاز ندهد و یا امتیازش را از انگلیسی‌ها پس بگیرد اما به تدریج بر اساس منطق سیستم اقتصادی جهانی بین‌المللی تصمیم گرفتند که کودتا کنند.

این استاد علوم سیاسی گفت: یکی دیگر از دلایلی که سبب ایجاد این نقطه منفی در کارنامه آمریکایی‌ها شد، این بود که ما یک دولت ملی و یک دولت مبتنی بر روندهای دموکراتیک داشتیم اما آمریکایی‌ها این اشتباه تاریخی را انجام دادند و در حقیقت دولت مصدق را سرنگون کردند.
وی ادامه داد: بعدها چند مساله دیگر نیز سبب شد که این نگاه منفی گسترش پیدا کند. یکی حضور نیروهای چپ بود که دیدگاه ضد امپریالیستی داشتند و عمیقا به این موضوع دامن زدند. این یکی از دلایلی است که سبب عمیق‌تر شدن روز به روز این مساله گردید.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: بخشی از شعارها و اندیشه‌های ضد آمریکایی نیز به نیروهای چپ و نیروهای طرفدار سوسیالیسم مربوط بود. بخش دیگر نیز به واسطه این بود که روشنفکران ایرانی در دوره دوم پهلوی کاملا به گرایش‌های آمریکاستیزی مبادرت کردند؛ به واسطه اینکه شاه طرفدار آمریکا بود و ایالات متحده نیز از شاه حمایت می‌کرد.

نجف‌زاده اضافه کرد: بنابراین زمانی که آن‌ها شروع به اقداماتی علیه شاه کردند، این اقدامات دامن آمریکا را نیز گرفت و با رفتار ایالات متحده آمریکا و رفتار سیاسی شاه عجین و هر دو یکسان تلقی شد. این هم عاملی بود که در گسترش نگرش ضد‌آمریکایی تاثیرگذار بود.

این استاد علوم سیاسی تصریح کرد: یکی دیگر از دلایلی که سبب تشدید این امر شد، رویکرد نیروهای مذهبی، خصوصا بعد از اینکه جنگ ایران و عراق اتفاق افتاد، بود. 

مجموعه این عوامل منجر به این شد که امریکایی ها هیچگاه در تاریخ معاصر ایران جایگاه مثبتی در خاطره تاریخی ایرانیان نداشته باشند.

انتهای پیام