به گزارش ایکنا، مراكش یا مغرب با نام رسمی پادشاهی مراکش کشوری است در شمال غربی آفریقا. مراکش ساحلی طولانی با اقیانوس اطلس دارد که از شمال به جبلالطارق و دریای مدیترانه میرسد. این کشور از شرق با الجزایر، از غرب با اقیانوس اطلس، از جنوب با کشور موریتانی و از شمال با دریای مدیترانه همسایه است.
نام مراکش از نام پایتخت کهن یعنی شهر مراكش برگرفته شده که واژهای بربر به معنای «سرزمین خدا» است. این کشور پادشاهی، که در زبان عربی به آن «المملکة المغربیه» گفته میشود، نخستین کشور شکلگرفته مغربِ مسلمان است. در قدیم به منطقه گستردهای از شمال آفریقا، مغرب گفته میشد. همچنین نزدیکترین کشور آفریقایی به اروپاست و با تنگه جبل الطارق از آن جدا میشود. فاصله میان مراکش و اسپانیا حدود ۱۵ کیلومتر است. اسلام دین اکثریت و مذهب اصلی دولت مراکش است و بیشتر مسلمانان این کشور از فقه مالکی هستند.
هر ساله در مراکش برنامهها و فعالیتهای دینی و قرآنی گوناگونی اجرا میشود و مردم این کشور تعلق خاطر خاصی به قرآن کریم دارند و به شیوههای گوناگون به خلق آثار هنری با محوریت قرآن دست میزنند. یکی از این قرآندوستان هنرمند عبدالمولی نجمی، خوشنویس مراکشی، است که پیرترین خوشنویس این کشور بوده و داستانی زیبا از انس با قرآن، پرداختن به خوشنویسی مراکشی و عربی و نوآوری در این هنر دارد.
شبکه خبری الجزیره به سراغ این خوشنویس 107 ساله رفته و با او به گفتوگو پرداخته که بدین شرح است: با ظرافت معمول خود و با پوشش مراکشی در میان خانواده نشسته و از روزهای زیبا یاد میکند و پشت سر هم وصیت میکند که این میراث یگانه را به فراموشی نسپارند، با این امید که گوشهای شنوا و جانهای آگاه این وصیت را دریابند.
این شیخ مراکشی با لحنی آرام که سرشار از حسی معنوی است و نشانههای روستانشینی در صورتش نمایان است به الجزیره نت میگوید: الحمدلله که خداوند موهبتی خاص و نادر در زمینه قرآن به من عطا کرد و با روح و جانم و تمام وجود در این مسیر گام برمیدارم.
عبدالمولی نجمی پیر خوشنویسان در مراکش است و 107 سال دارد. او ساکن شهر «اَسفی» این کشور است. این هنرمند خوشنویس قرآن را حفظ و کل قرآن را با خط خود نوشته است.
الهامبخش او در کتابت قرآن، نسخه نادری از قرآن با بیش از پنج قرن قدمت است که از اجدادش به ارث برده است. این قرآن با خطی بسیار زیبا نوشته شده و همین مسئله سبب شد که او به هنر خوشنویسی قرآن روی آورد و بر همتایانش در این هنر پیشی بگیرد.
صفحهای از قرآنی که الهامبخش شیخ عبدالمولی نجمی برای روی آوردن به خوشنویسی قرآن شد
محمد البندوری، پژوهشگر و هنرمند مراکشی، درباره ویژگیهای هنر شیخ نجمی به الجزیره گفت: آثار شیخ ویژگیهای هنری و ارزش معنوی دارد و زیباییهایی چشمنوازی در آن نهفته است که با قدرت معنوی خود احساسات انسان را تحت تأثیر قرار میدهد.
او که سفرهای زیادی رفته و مکاتب علمی متعددی را از نزدیک دیده است، در این باره میگوید: سفر توشهای علمی به او عطا کرده و به مهارت وی در علوم مختلف انجامیده است. وی بیش از پانصد تابلوی هنری را به روش خاص خود با ترکیبی از نقاشی و اشکال هندسی خلق کرده است.
عبدالمالک الصالحی، از دیگر هنرمندان مراکش، نیز معتقد است که آنچه به شیخ نجمی انگیزه میدهد، شاخص بودن تابلوهایش و همچنین شیوه خاصی است که او در هنر خود در پیش گرفته است.
وی میافزاید: دیگر ویژگی شیخ، که به نظرم جالب میآید، این است که او مسافت زیادی را برای علمآموزی در محضر بزرگان علم از زادگاهش در منطقه «شیاظمه» واقع در شمال غرب مراکش تا منطقه «صحراء» در جنوب این کشور طی میکند.
هر کسی تابلوهای این خوشنویس مراکشی را به چشم یک کارشناس ببیند، درمییابد که او همچنان وابسته به مکتب خوشنویسی قدیم مراکش بوده و آن را حفظ کرده است. او آثارش را با بهرهمندی از انواع خطوط مراکشی و زیباییها و تزئینات لازم (هنر تذهیب) خلق و اثری منحصر به فرد را با خطی که خاص خود اوست ترسیم میکند.
«نجمی» که لقب این خوشنویس مراکشی است، به این دلیل به او داده شده که تابلویی از سوره نجم را با خط خوش نوشته و به خاطر این کار از سوی اساتید و نزدیکانش به این لقب معروف شده و این در واقع نوعی پاسداشت او و هنر قرآنیاش است.
عبدالمولی نجمی در جمع خانواده
شیخ نجمی فریفته تجملات زندگی نشده و در کنار حرفه خوشنویسی، کشاورزی را نیز دنبال میکند. خوشنویسی روح و جانش را مشغول خود کرده و زمانی که از آن جدا میشود، کشاورزی میکند و پس از فراغت از هر حرفهای، به حرفه دیگر میپردازد.
محمد البندوری، از شخصیتهای آکادمیک مراکشی، میگوید: شیخ نجمی خوشنویسی را به خدمت گرفته تا زیباییای را همراه با تزئینات اسلامی و امازیغی (امازیغها، از اقوام شمال آفریقا) خلق کند و در یک هارمونی آمیخته با هنر، میراث عربی و امازیغی به نمایش بگذارد.
تابلوهای نجمی خوشایند استعمارگران و سلطهطلبان نیست. او به خاطر این تابلوها، که پیامهایی نمادین در خود دارد، بازجویی هم شده است. وی در این باره میگوید: پلیس سه تابلویم را به خاطر نگارش آیهای از قرآن، که به صبر در جنگ توصیه دارد، مصادره کرده است، آیهای که معنای مقاومت از آن فهمیده میشود.
او در حالی که به تابلویی که سالهاست از آن نگهداری کرده است خیره شده، میگوید: حتی از من خواسته بودند که از خوشنویسی عربی دست بردارم و عالم دین شوم، اما نپذیرفتم.
شیخ نجمی در نمایشگاههای شخصی و گروهی در داخل و خارج از مراکش حضور یافته و جوایز بسیاری را دریافت کرده است. او درباره جایزهای که از مسابقهای در مراکش کسب کرد، میگوید: در این مسابقه دوم شدم، در حالی که حضور نداشتم و در محل کارم بودم.
تلفیق قرآن و اشکال هندسی در تابلوی شیخ نجمی
او که تجربه حضور در نمایشگاهی با نام «خوشنویسی مراکشی» در شهر «دوسلدورف» آلمان را نیز دارد، این حضور را نخستین افتخار خود در حوزه خوشنویسی میداند و درباره آن میگوید: کارشناسان آلمانی در نمایشگاه دوسلدورف با تابلوهایم آشنا شدند؛ اما آنها ترجیح میدادند با من مستقیم در ارتباط باشند تا با چشمان خود آنچه را دستانم خوشنویسی میکند، از نزدیک ببینند و از آن لذت ببرند.
شیخ نجمی در کنار آیات قرآن و احادیث نبوی، اشعاری را که از ذهن و سلیقهاش نشئت گرفته، خوشنویسی میکند و هارمونی خاصی را با ترکیب شعر و خوشنویسی به وجود میآورد.
روزی نیست که یکی از دوستدارانش با او دیدار نکند و از کلام آهنگین او، که سراسر حکمت و ضربالمثل است، بهرهمند نشود. این مطلب را محمد الادریسی، رئیس جامعه مدنی تونس، بازگو و تأکید میکند: شیخ نجمی بیش از این باید تکریم شود و برای پاسداشت او در پایان سال جاری میلادی اقداماتی در حال انجام است.
او از گفتوگو با ما (الجزیره) خسته نمیشود و کلماتی را به زبان میآورد که بر اهتمام به خوشنویسی عربی و مراکشی و تمامی هنرهای زیبا تأکید دارد.
ترجمه و تنظیم: زهرا نوکانی
انتهای پیام