حرکت تحول‌آفرین کتابخانه ایثار و شهادت/ با انکار فضای مجازی نمی‌توانیم در گذشته سیر کنیم
گروه ادب ــ مدیر کتابخانه ایثار و شهادت گفت: تحولی که کتابخانه ایثار و شهادت در عرصه جامعه می‌تواند ایجاد کند این است که ببینیم مخاطب امروز از چه رسانه‌ای استفاده می‌کند و در همین زمینه متمرکز شویم و آثارمان را تولید و منتشر کنیم.
محمدحسن افجه‌ای، مدیر کتابخانه ایثار و شهادت، در گفت‌وگو با ایکنا درباره کتابخانه تخصصی ایثار و شهادت گفت: در گذشته بنیاد شهید کتابخانه‌ای داشت، اما نه به گستردگی اکنون. بعد از ادغام بنیاد شهید و بنیاد جانبازان در سال 1383، این کتابخانه به صورت متمرکز شکل گرفت. در سال ۹۳ بخش دیجیتال کتابخانه افتتاح شد و اکنون از بخش اداری بنیاد شهید مجزاست و حضور در آن برای عموم آزاد و شرایط سهل‌تر شده است.
وی افزود: این کتابخانه فقط مختص به کتابهای ایثار و شهادت است، یعنی هر چه درباره این موضوع از هر نشر معتبری منتشر شده باشد، در این کتابخانه قرار می‌گیرد. بخشی هم به کتابهای مرجع اعم از ایثار و شهادت، قرآنی، لغت‌نامه و ... اختصاص دارد و بخشی هم به رسانه‌های تصویری و نشریات و تازه‌های نشر اختصاص یافته است. در این بخش بیش از ۳ هزار عنوان پایان‌نامه وجود دارد. البته اگر دانشجو و محققی بخواهد در این زمینه پایان‌نامه‌ای بنویسد می‌تواند با مراجعه به مرکز پژوهش بنیاد شهید، که ساختمان آن در ولنجک است، مراجعه کند و در این صورت از این پایان‌نامه‌ها حمایت نیز خواهد شد. همچنین، بنیاد شهید چهار ماهنامه شاهد کودک، شاهد نوجوان، شاهد جوان و شاهد یاران را هم منتشر می‌کند و آرشیو کاملی از نشریات در این کتابخانه موجود است. بنابراین فقط نشریات بنیاد و نه سایر نهاد‌ها و سازمان‌ها در کتابخانه مستندسازی می‌شوند.
دسترسی به ۱۰ هزار عنوان کتاب ایثار و شهادت
افجه‌ای با اشاره به تعداد عناوین کتابهای موجود در این کتابخانه گفت: حدود ۱۰ هزار عنوان کتاب فراهم شده و بر اساس آثار منتشرشده، ۸۰ درصد از آن‌ها در این کتابخانه موجود است و ۲۰ درصد نیز یا به دلیل عدم دسترسی به ناشران و کتاب‌ها بوده و یا کمبود بودجه مانع از این امر شده است. کتاب‌هایی به زبان‌های دیگر نیز در این کتابخانه وجود دارد، اما حوزه زبان عربی تعداد عناوین بیشتری حدود ۲۰۰ عنوان را در برگرفته است، هرچند بخش عربی به دلیل محدودیت فضا تشکیل نشده است و این کتاب‌ها عمدتاً بر مسائل عراق و لبنان تمرکز دارد.
حدود ۱۰ هزار عنوان کتاب فراهم شده و بر اساس آثار منتشر شده در کشور، ۸۰ درصد از آن‌ها در این کتابخانه موجود است و ۲۰ درصد نیز یا به دلیل عدم دسترسی به ناشران و کتاب‌ها بوده و یا کمبود بودجه مانع از این امر شده است
وی ادامه داد: روش اصلی ما برای تهیه منابع، خریداری کتاب‌ها به ویژه از نمایشگاه کتاب تهران است و حدود ۱۰ درصد نیز از طریق اهدای کتاب تأمین می‌شود. با توجه به اینکه در مراکز استان‌ها نیز کتابخانه‌های ایثار و شهادت وجود دارد، برخی از استان‌ها مانند قم، یزد، همدان و گلستان از منابع غنی‌ای برخوردارند. البته در سال‌های اخیر هر کتابی که برای کتابخانه مرکزی تهیه می‌شود، برای سایر استان‌ها نیز همان کتاب‌ها خریداری می‌شود.
مدیر کتابخانه ایثار و شهادت تصریح کرد: ساختمان کتابخانه جنب ساختمان اداری است و احتمال دارد نسل جوان به همین دلیل علاقه‌ای برای ورود به آن نداشته باشند؛ برای دسترسی آسان‌تر سعی شده نرم‌افزار جامعی تهیه و کتبی که در کتابخانه‌ها موجود است در این نرم‌افزار گنجانده شود تا محققان بتوانند از این منابع استفاده کنند. همچنین، امضای تفاهم‌نامه همکاری با نهاد کتابخانه‌ها در حال انجام است و به موجب آن در کتابخانه‌های عمومی بخش ایثار و شهادت وجود خواهد داشت تا جنبه عمومیت بیشتری پیدا کند.
هدفمان کاملاً ترویجی است
افجه‌ای در ادامه گفت: عضویت در کتابخانه ایثار و شهادت رایگان است و اگر کسی نخواهد از کتابخانه استفاده کند، مطالعه آزاد است و هیچ هزینه‌ای دریافت نمی‌شود، زیرا این کتابخانه کاملاً هدف ترویجی داشته و انتفاعی نیست.
این مسئول با اشاره به دیجیتال‌سازی کتاب‌ها گفت: ناشران و نویسندگان حق نشر و تألیف دارند و براساس قوانین موجود پس از دریافت اجازه، این کتاب‌ها دیجیتال می‌شوند. در این کتابخانه کتابهای منحصر به فردی داریم که در اوایل انقلاب نوشته شده و چندین دهه است که منتشر نشده و نایاب است. در دیجیتال‌سازی کتابهای خودمان مشکلی نداریم و برخی کتاب‌ها را نیز پس از گذشت چند سال می‌توان در اختیار عموم قرار داد، اما تعدادی از کتاب‌ها در این رده قرار نمی‌گیرند. در این باره در حال مذاکره با ناشران و نویسندگان هستیم تا پی‌دی‌اف آن‌ها در دسترس علاقه‌مندان قرار دهیم. البته در این شرایط نیز اجازه دانلود برای همه کتاب‌ها وجود ندارد و فرد می‌تواند آن را مطالعه کند و بیش از ۳ هزار عنوان کتاب دیجیتال‌سازی شده است. سایت شاهد الکترونیک نیز که اخیراً رونمایی شده شامل تمامی مجلات و نشریات شاهد است و در این سیستم بارگذاری می‌شود.
افجه‌ای بیان کرد: یکی از برنامه‌های جدی ما، نقد کتابهای ایثار و شهادت است و تلاش می‌کنیم با برگزاری محافل دوستانه ارتباط نویسندگان و مخاطبان را بیشتر کنیم. هر چند روزانه محققان، فیلم‌نامه‌نویسان و نمایشنامه‌نویسان هم مراجعه می‌کنند و برای تحقیقات خود از آثار کتابخانه بهره‌مند می‌شوند.
لزوم تقویت ایثار اجتماعی
وی ابراز کرد: انتفاع ما بیشتر ترویجی است و اینکه فرهنگ را به سمت و سویی ببریم که هم شهدا شناخته شوند و هم واژه ایثار در ذهن مردم عینیت پیدا کند، زیرا اغلب وقتی واژه ایثار و شهادت را می‌شوند، خون و شهادت و جنازه شهید در ذهنشان نقش می‌بندد، در حالی که بخشی از ایثار، ایثار جان و مهمترین ایثار، ایثار اجتماعی است که باید این موضوع را در جامعه تقویت کنیم. اگر در زندگی شهدا و جانبازان نیز دقیق شویم، خواهیم دید که آن‌ها هم در زندگی خود ایثار اجتماعی را داشته‌اند و شهادت والاترین شکل ایثار است.
کتابخانه نیاز به تحول ندارد، آنچه نیازمند تحول است وضعیت کتاب‌خوانی در کشورمان است. با توجه به مشغله‌ای که در جامعه وجود دارد و مردم درگیر آن هستند و بخشی نیز مربوط به فضای مجازی است و بسیار وقت‌گیر است، از کتاب‌خوانی فاصله گرفته‌ایم و این باید در بحث کلان مورد توجه قرار گیرد
افجه‌ای در پاسخ به اینکه کتابخانه ایثار و شهادت پس از چند سال راه‌اندازی به چه تحولی نیاز دارد، گفت: کتابخانه نیاز به تحول ندارد، بلکه وضعیت کتاب‌خوانی در کشورمان نیازمند تحول است. با توجه به اینکه افراد درگیر فضای مجازی شده‌اند، از کتاب‌خوانی فاصله گرفته‌ایم. باید به‌روز باشیم و ببینیم امروز مخاطب جوان ما از چه رسانه‌ای استفاده می‌کند و کتاب‌هایمان را در همان رسانه قرار دهیم که راه‌اندازی شاهد الکترونیک در همین راستا بوده است.
مدیر کتابخانه ایثار و شهادت تأکید کرد: باید به ذائقه و نیاز مخاطبانمان توجه کنیم و نمی‌توانیم با انکار این موضوع همچنان در گذشته سیر کنیم. باید با تکنولوژی روز همراه باشیم تا از جوانان عقب نمانیم. همچنین کتاب‌هایی که در دسترس عموم قرار می‌گیرند باید در قطع جیبی منتشر شوند.
انتهای پیام
